Redif Nedir Türleri İzahları Örnekleri
Redif Nedir Redif Türleri İzahlar ile Redif Örnekleri
Osmanlıca yazılışı: redîf : رديف
Redif Kelimesinin Kökeni
Redif, Arapça kökenli bir sözcüktür. Arapçada takip eden, izleyen, ardınca gelen anlamında kelimler türeten rdf, radf ( ردف ) kökünden gelmektedir. İzleyen, arkadan gelen radīf رديف "izleme" sözcüğünün sıfatıdır.[1]
Redif Sözcüğünün Sözlük anlamları
At, eşek deve gibi binek hayvanlarında oturan birisinin ardında oturan, birinin arkasına binen. Arkadan gelen, birinin ardından giden.
Terhis edilerek ihtiyata geçirilen kur'a askerleri. Askerliğini yaptıktan sonra yeniden askerlik hizmetine çağırılanlar.
Edebiyatta Redif – Terim Anlamı ile Şiirlerde redif
Redif, şiir ve edebiyatta terim olarak da kullanılır. Redif, kafiyeden sonra tekrar eden, aynı görev, anlam ve yapıdaki kelimelere denir. Her beytin veya dizenin sonunda kafiyeden sonra gelen ve tekrarlanan aynı görev ve yapıdaki ekler ile aynı seslere ve anlamlar sahip olan kelimeler rediftir.
Redif, kafiyeden sonra gelen aynı ( eşit ) görev ve yapıdaki ekler olabileceği gibi , aynı anlamda olan kelimler hatta kelime gruplarından da meydana gelebilir. Nerdeyse nakarat haline gelebilecek olacak kadar da çok sayıda kelimelerden oluşan redifler de vardır. Neredeyse dize uzunluğuna erişebilen bu redifler nakarattan bir kelime veya bir iki ses farklılığı ile yarılabilir.
Redif Örnekleri
Hayvanlarda bir kaç çeşit fırkalar
Kimi düzden aşar kimi yorgalar
Necasete müştak olan kargalar
Has bahçede gül kadrini ne bilsin Seyrani ( Everekli ) Şiirleri
Seyrani’nin yukarıdaki dörtlüğünde kafiyeler Fırka, yorga ve karga sözcükleri ve köklerinde oluşur. Çünkü fırka, karga, ve yorga köklerinde kafiyeyi oluşturan “-rga “ zengin kafiyesinde seslerin her biri farklı anlamları olan kelimelerin içinde geçmektedir. Oysaki fırka, karga ve yorga sözcüklerinden sonra gelen “– lar “ eki ise aynı anlam, görev ve seslerden oluştuğundan rediftir. Bu örnekte redif aynı görevde ve çoğul eki olarak görev alan – lar eki olmaktadır
Redif: Kafiyenin son harfinden ( revi) sonra gelen anlam ve dilbilgisi görevleri açılarından aynen tekrar eden ( ekler) sesler veya kelimelerdir.[2]
Ek Halindeki Redifler
Başı selâmet mi yoksa hasta mi
Zülfü perişan mı yoksa süste mi
O da benim gibi kara yasta mı
Kaşı çatma çatışlıdan bir haber Deliktaşlı Ruhsati Şiirleri
Ruhsati’nin bu dörtlüğünde kafiyeler, hasta, süste, yasta köklerinde bulunur. Kafiyelerin olduğu üç kelime kökünden sonra gelen üçünde de soru eki vazifesini ve manasını taşıyan mı soru eki ise rediftir.
Susuz değirmenlerin ne ile döner çark- ı
Kerem etmeyen beyin fakirden nedir fark- ı
Çark ve fark sözcüklerinin oluşturduğu kafiyeden sonra gelen –ı belirtme durumu eki rediftir.
Kelime Halindeki Redifler
Redifler aynı anlam, ses ve görevdeki, bir ek ve devamında gelen aynı anlamdaki kelime veya kelimelerden de oluşabilir.
Belki bu şeb bizde o yar bulunur
Başı yastıktayken duyar bulunur
Sanma bu dünyada uyar bulunur
Evereğin edna Seyrani'sine Seyrani
Bu şiirde bulunur sözcükleri rediftir.
Aradım beşirden nezir - e kadar
Yokladım kizirden vezir - e kadar (e kadar REDİF )
Dilde ezber kalbde envar Mustafa’dır Mustafa
Ümmetine olan rehber Mustafa’dır Mustafa
Envar ve rehber deki farklı anlam ve görevdeki benzer sesler kafiyeyi, aynı anlam ve görevdeki Mustafa’dır Mustafa sözcükleri ise redifi oluşturur.
Doğru söylerim halk razı değil
Eğri söylerim Hak razı değil.
Yukarıdaki beyitte 'razı değil' kelimeleri redif, ondan önceki 'halk ve hak kelimelerindeki ses benzerliği sadece -k' sesi ile sağlanır. - K ile yarım kafiye yapılmıştır.
Kelimeler Halindeki Redifler
Safâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim
Vefâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim
Bu beyitte kafiyeyi oluşturan kelimeler safâ ve vefâ dır. Safâ ve vefâ kelimelerindeki “ afâ “ ve “ efâ” sesleri kafiyeyi oluşturur ve kafiyeyi oluşturan son ses yani revi ise “ â “ sesidir. “ â “ sesinden sonraki gelen bütün ekler, kelimler ve ekleri ise rediftir. Yani” ..yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim” rediftir. ( bkz )
KAFİYE İLE İLGİLİ LİNKLER
Kafiye ve Redif Nedir Kâfiye Özellikleri Türleri Örnekleri
Çapraz Kafiye Nedir ve Uyak Örnekleri
Eyler ise sana bu çarh-ı felek gaddarlık - Tardiyye kafiyeli
İkfa Nedir Anlamı Kökeni ve Kafiye Kusur
Yarım Kafiye Nedir ve Yarım Kafiye Örnekleri
Zengin Kafiye Nedir ve Zengin Kafiye Örnekleri
Darayak - Darkapı Kafiye ve Atışma ile Örneği
A dan Z ye (Kelime Başı Kafiye)
KAYNAKÇA
[1]https://www.etimolojiturkce.com/kelime/redif
[2] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/kafiye-ve-redif-nedir-kafiye-ozellikleri-turleri-ornekleri/73927
