Tam Kafiye Nedir ve Tam Kafiye Örnekleri
Tam Kafiye Nedir ve Tam Kafiye Örnekleri
Kafiye, mısra sonlarındaki görev ve anlam bakımlarından farklı olan ama aynı seslerde oluşan ses benzerliklerine denir. Kafiyeler dize sonlarında redif olmadan da olabildikleri gibi rediften önce gelen ses benzerlikleridir.
Tam kafiye ise dize sonlarındaki kafiyeyi oluşturan ses benzerliğin iki sesten oluşmasıdır. Dize sonlarında biri sesli diğeri sessiz, görevce ve anlamca bir birlerinden faklı ama ses olarak benzeşen iki ses t tam kafiyeyi oluşturur.
Kafiyelerin rediflerden farkı redifin aynı görev ve anlamdaki ek, hece ve sözcüklerden oluşmasından kaynaklanır. Kafiyeyi oluşturan benzerlikler ise daha ziyade kelime köklerinde bulunması, yanı görevli ek olmamasıdır.
Kafiyeler genellikle farklı kelimelerdeki benzeşen seslerden oluştuğu, hatta farklı anlamlarda olan kelime köklerinde arandığı için halk şiirinde kafiyeye “ayak” denmektedir.
Kafiyenin Türk şiirindeki diğer eş anlamlısı ise uyak tır. Kafiye, uyak ve ayak dize sonlarındaki farklı anlam ve görevde olan genellikle de kelime köklerinde rast gelinen benzeşen seslerden oluşurlar.
Örnek
Yüz bin mihnet çektim bir dahi gerek
Çok ömür ister ki bir dahi görek
Har ettin içimi ey zalim felek
Aktı çeşmim yaşı sel oldu gitti
Kafiye kelime kökleri ile ekler arasında da olabilir.
Irak yollar yakın olsa
Her güzelde hakkım olsa
Dostum Lokman Hekim olsa
Sarsam yarayı yarayı
Dize sonlarındaki ( olsa ) aynı görev ve anlamlardaki seslerden ve olsa sözcüğünden oluştuğu için REDİFTİR.
Kafiye ise yakın, hakkım ve hekim sözcüklerindeki farklı kelime kökleri ve kelime köklerindeki farklı görevdeki eklerden oluşan ( - ın, ım hekim ) ın ve ım seslerinden oluşur.
Tam kafiyeye ulaşmak için elbette ki önce redifi bulmak ve rediften önce gelen ses benzeşmelerinin iki sesten oluşup oluşmadıklarına dikkat etmek gerekir.
Not 1: Türk şiirinde bir birlerine çok yakın olan sş, mn, td, kg , çc , bp, sessizleri ve bir birlerine yakın sesliler kafiye sayılamaktadır.
Not2: Türk şiirinde dize sonlarında redif olmayan tek bir sesli harf te iki ses değerinde yani tam kafiye sayılır.
TAM KAFİYE ÖRNEKLERİ
Âlemde bir devir dönüyor amma
Devr-i İngiliz mi Frenk mi bilmem
Halli kolay değil, pek güç muamma
Zâlim zulmü göğe direk mi bilmem Seyrani
Dörtlüğün 1. Ve 3. Dizeleri Amma ve muamma kelimeleri ile biter. Amma ve muamma anlamca ayrı iki farklı köktür fakat bu iki ayrı kelimenin son iki sesini oluşturan – ma sesleri farklı görev ve anlamdaki benzeşen seslerdir. Benzeşen ses ise iki tane olduğundan tam kafiyedir. Ve kafiyeden sonra redif yoktur.
2. ve 3. Dizeler Frenk mi bilmem , direk mi bilmem ile biter – mi bilmem redifi oluştururken Frenk ve direk sözcüklerinin sonundaki ( k ) sesi yarım kafiyedir.
Aşkımın sönmüyor, eyvah köz leri
Ne gecesi belli, ne gündüz leri
Dinleyene Seyranî'nin söz leri
Gerek değil midir, gerek mi bilmem
Dörtlükteki – leri ekleri redif, öz, üz üz ise tam kafiyedir. ( öü, ei, ) aynı sesli sayılabilmektedir.
Akan su serinden ola gör agâh
Serden agâh olan geda olur şah
Değirmenin çarhı zikr-i illallah
Hu ismin zikreder döne döne taş Seyrani
Benim sevdiğim dilberin
Gönlü çelik bağrı taş tır
Deli gönül nedir zarın
Kalbin viran gözün yaş tır ( -tır redif, - aş tam kafiye ) Aşık Veysel
Kimi yaya kimi at lı
Kimi uçar çift kanat lı
Dünya şirin baldan tat lı ( -lı redif- at, tam kaifye )
Eyvah balı tuza katmış Aşık Veysel
Azrail alır can ımız
Kurur damarda kan ımız
Yuyıcağaz kefen imiz
Saranlara selam olsun Yunus Emre
Aşık Yunus söyler söz ü
Kan yaş ile doldu göz ü
Bilmeyenler bilsin biz i
Bilenlere selam olsun Yunus Emre
( öz, iz kafiye, ü, i ise aynı görevde olan belirtme durumu eki olduğu için redif
KAFİYE İLE İLGİLİ LİNKLER
KAFİYE VE REDİF NEDİR KAFİYENİN ÖZELLİKLERİ
Çapraz Kafiye Nedir ve Uyak Örnekleri
Darayak - Darkapı Kafiye ve Atışma ile Örneği
İkfa Nedir Anlamı Kökeni ve Kafiye Kusur
Yarım Kafiye Nedir ve Yarım Kafiye Örnekleri
Tam Kafiye Nedir ve Tam Kafiye Örnekleri
Zengin Kafiye Nedir ve Zengin Kafiye Örnekl
Cinaslı Kafiye Nedir Cinaslı Kafiye Mani Bayatı Mahnı Örnekleri
