Tefile Kökeni Sözlük Anlamları

Osmanlıca yazılışı : Tef’ile : tef’ile :  تفعله

Tefile sözcüğü Arapça kökenlidir ve Arapça “fʿl” (فعل)  üçlü – sülasi- kökünden türetilmiş bir aruz terimi olmaktadır. Tefile terimi “tef‘îl mastarına “birlik” anlamını ifade etmesi için teklik “tâ”sının veya masdardan bir birimin adı olmak üzere isim elde etmek için nakil “tâ”sının eklenmesiyle oluşmuştur.”[1]  Tefile, aruz vezni ile yazılmış bir şiirin dizelerindeki kalıbı oluşturan parçaların her birine “ mef’ulü/ mefâilü/  mefâîlün/ / faîlün, fâilâtün/fâlün/feilün/ feilâtün/  mütefaîlün/ müstef‘ilün/ müfâaletün” gibi kalıp parçalarını veya birimlerini ifade etmektedir.  

Aruz Vezni ve Tefiller

Aruz vezni tef‘ilelerin dizilimleri ve tekrarlarından oluşan bir vezindir ve örneğin remel  Remel Bahri’nin en sık kullanılan kalıplarından biri olan Fâilâtün/  fâilâtün / fâilâtün/  fâilün kalıbının her bir birimine tefile denmektedir. Aruz vezni ile yazılan bir şiirin ahengi ve müzikal yapısı tefileler ile oluşturulan aruz kalıpları sayesinde oluşur.

Aruz ölçüsünde hem hecelerin sayısı hem de hecelerin uzunluk ve kısalık hem de hecelerinin sesli ve sessizlerinin ses değerleri bakımlarından eşitlenmesi gerekir.. Tefileler ile oluşan müzikal yapıyı teşkil edebilmek için vezne uyumsuz düşen sesli harflerin tefilelere göre uzun, kısa okunması  (İmâle  ); uzun seslinin tefileye göre kısa okunması yahut kısa sesli gibi telaffuz edilmesi ( Zihaf ), veya sesli ile bitmesi gereken kapalı hecenin ulama vasıtası ile açık hece ( kısa sesli ) haline getirilmesi veya içinde uzun sesli bulunan kapalı bir heceyi sonu açık hece olabilecek şekilde bir buçuk hece değerinde sayılması ( med ) gerekebilmektedir. [2][3] ( bkz Aruz Terimleri: Takti -Vasl- Med -İmale- Zihaf -Kasr Nedir ve Örnekler )

Aruz kalıplarının parçaları olan tefile veya tefail denilen bu ölçeklere “aruz tefâîli” , “arûz efâîli” de denmiştir. “Kimi edebiyatçılar parça anlamından hareketle aruz veznindeki her bir tefileye de cüz’ demiştir. “ [4]

İLGİLİ LİNKLER

• Remel Nedir Remel Bahri ve Kalıpları
• Seri’ Bahri 
• Serî’ Nedir Aruz Vezninde Serî’ Bahri
• Recez Bahri
• Müctes Nedir Müctes Bahri
• Mütekarip Nedir Mütekarib Vezni ve Bahri
• Muzâri Bahri ( Bahr-i Muzâri ):
• Muzari Nedir ve Bahri Muzari Vezinler
• Sadr Nedir Aruz Vezninde Sadr
• Cüz’ Nedir Kuranda ve Aruz Vezninde Cüz’
• İmâle Nedir ve İmale Örnekleri
• ARUZ ÖLÇÜSÜNÜ ÖĞRENELİM.
• Aruz Terimleri: Takti -Vasl- Med -İmale- Zihaf -Kasr Nedir ve Örnekler
• Aruz Vezni Nasıl Öğrenilir İmale Med Zihaf Ulama Alıştırmalar

KAYNAKÇA

• [1] İSMAİL DURMUŞ, https://islamansiklopedisi.org.tr/tefile
• [2]ARUZ ÖLÇÜSÜNÜ ÖĞRENELİM. https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/aruz-olcusunu-ogrenelim/73924
• [3] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/aruz-terimleri-takti-vasl-med-imale-zihaf-kasr/85021
• [4] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/cuz-nedir-kuranda-ve-aruz-vezninde-cuz/137410