Üzüm Suyu Ab -ı Engür Nedir
Ab -ı Engür:
Âb : آب eski dilde su demektir. Engur , engûr : انگور ise farsça kökenli üzüm anlamına gelir. Engür sözcüğü eski dilde de Osmanlıcada da üzüm anlamında kullanılmıştır. Duhter-i Rez ise eski dilde üzüm kızı anlamına gelmektedir. Duhter, Farsça da kız, kerime, anlamına gelir. Rez ise üzüm bağı kütüğü, asma, anlamına gelir.
Ab -ı engür, üzüm suyu yani şarap anlamında bir mazmundur. Şire-i engür , bade-i engür, şeklinde de kullanılmıştır. Çünkü üzüm suyu sıkıldıktan yedi gün sonra şıra adını alarak hafifçe şekerlenmektedir.
Sanman bizi kim şire-i engür ile mestiz. ( Ruh i Bağdadi)
Ab ı engür ve türevleri olan diğer mazmunlar genellikle, bade, esrar, boza ile birlikte kullanılan bir mazmundur.
Ab-ı engür hum içre durarak bade olur. ( Sabri Şakir )
Cam –ı aşk- ı yar ile sekran idim ben ol zaman
Bade-i engür icad etmemişti Cem Henüz. Hüzni
Rind iseñ destüñde câm-ı şîre-i engûr tut
Bezmi pür-nûr eyle zâhid sâğar-ı billûr tut BEYÂNÎ - Enfî Ahmed Efendi
Halka âzârı şi‘âr eyleme sâtûr gibi
Herkese yâr-ı gam ol bâde-i engûr gibi Semerkândî-i Âmidî Âgâh
Ba- ateş zay, ab – ateş mizaç, ab – azaer, ab – argavani, . âb-ı âteş-reng (ateş renkli su),. âb-ı âteş-zây (ateş doğuran su),. âb-ı âteş-zede (ateş vurmuş su),. âb-ı âzer-âsâ (ateş gibi ...[[1] hep şarap manasına kullanılan benzer mazmunlardır. [2]
Rind iseñ destüñde câm-ı şîre-i engûr tut
Bezmi pür-nûr eyle zâhid sâğar-ı billûr tut BEYÂNÎ - Enfî Ahmed Efendi
Ne mâyedür konılmış tâ ki bilmem tâk-i engûra
Çıkar çeşmine mestüŋ duhter-i rez gibi mestûre BESNİLİ NEHCÎ DEDE
Saki sunma bize mey-i engürü
Canlar cam-ı pir-i mugana (mugandan) kanık Dertli ( Aşık Dertli )
İLGİLİ SAYFALARIMIZ VE LİNKLERİ
Duhter-i Rez Şiirimizde Üzüm Kızı ve Şarap
Dürd-i Mey Şarap Tortusu Lây ve Lâyhar
Minâ Nedir Şiirlerde Şarap Şişesi
Müs elles Nedir Haram Olmayan Şarap
Arakı Rakı Aslan Sütü Mazmunu Beyit Örnekleri
Hammâr Nedir Meyhaneci Mürşit Ayyaş ve Derviş ilişkisi
KAYNAKÇA
[1] Mimoza.marmara.edu.tr/~ahmet.ozdemir/develioglu_sozlugu.doc
[2] A. Talat Onay, Edebiyatımızda Mazmunlar, İstanbul 1996 , shf 65
