14.03.2020
Cemiyet sözcüğü Arapça kökenlidir. Arapça camˁ جمع toplamak anlamındaki ( cmˁ m) kökünden gelir dolayısı ile cami, cem etmek, camaˁa “ جمع " topladı, [1] cemî – جمیع, cemeat,; toplanmış, hepsi; cemiyet; ahali, halk kelimeleri ile aynı kökten gelirler.
Cem kelimesinin sözlüklerdeki anlamları: toplamak, toparlamak, toplanma, birikme, bir araya gelme bir araya getirmek şekillerindedir. [2]Sözcük bu anlamları ile dilimize cem etmek şeklinde ifadesini bulmuştur. Cemiyet sözcüğü ise Türkçe sözlüklerde: Topluluk, toplum, dernek, bir olayı veya kişiyi kutlama amacıyla bir araya gelen topluluk, düğün anlamlarında kullanılır.
EDEBİYATTA CEMİYET SANATI
Cemiyet kelimesi edebiyatta söz sanatları ile ilgili olarak kullanılan bir terimdir. Bir ölçüde Cem Sanatına da benzemektedir. Eskiler cem sanatını “ birkaç şeyi bir hüküm altında toplamak sanatı “ [3]olarak tarif etmişlerdir. ( BKZ Cem' Nedir Cem' Edebi Sanatı )
Cemiyet sanatını ise Tahir’ül Mevlevi şu şekilde tarif eder” Gerek münasip gerek mukabil manaları ifade den kelimelerin bir arada zikredilmesi “[4] Bu tariften hareketle cemiyet sanatını birbirine uygun veya zıt anlamlı kelimeleri yani tenasübü ve tezat sanatını bir arada kullanmak, bir çok tezatlı ve tenasüplü sözcükleri bir arada zikretmek olarak tarif edebiliriz.
Bir tâiri kudsiyi uçurdum yuvasından
Bir lâne-i sevdâyı tebâh eyledin ey mevt
Bi tûde türâba çevirip cism-i lâtîfin
Bir haclegâh-ı siyeh eyledin ey mevt
Bir mezar kitabesinden alınan bu dörtlükte uçurmak, gömmek, toprak etmek, ev ,mezar gibi bir birleri ile tenasüplü pek çok sözcük bir arada zikredilmiştir.
Kimisi mest-i gamla beka – cûy-ı vücûd
Kimi hestî-i elemle taleb efzâ-i âdem Akif Paşa
Akif Paşa’nın bu beytinde ise nistî , hestî, beka – cûy-ı vücûd, taleb efzâ-i âdem gibi bir çok tezatlı sözcük vardır.
Bu örneklerden de hareketle bir beyit veya dörtlük içinde üç veya dörtten de fazla tenasüplü veya tezatlı sözcüğü bir arada kullanmaya Cemiyet Sanatı denir diye de tarif edebiliriz.
İLGİLİ BAŞLIKLARIMIZ VE LİNKLERİ
KAYNAKÇA
0
0
Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın