Kategoriler EDEBİYAT Edebiyat Terimleri MazmunlarMinû-çehr Kimdir İran Pişdadiyan Sülalesi Hükümdarı

Minû-çehr Kimdir İran Pişdadiyan Sülalesi Hükümdarı

13.07.2019

Minû-çehr Kimdir ( İran – Pişdadiyan Sülalesi Hükümdarı )

Osmanlıca yazılışı: minüçehr: منوچهر

Demirci Gave ile birlikte Dahhak’ı öldürdükten sonra tahta geçen Feridun’un torunu olan ve iran Devletinin kurucusu İreç’in oğlu olan Pidadiyan Sülalesinden İran hükümdarıdır.

Pişdâdiyân sülalesinden Fars hükümdarı Feridun ’un torunu ve îreç’in oğludur. îreç'in ölümünden sonra tahta geçmiş ve amcaları Selm ile Tur’u öldürerek babasının intikamını almıştır.
Çok uzun yaşamış ve saltanat sürmüştür.

Cemşîd’in soyundan gelen Atbîn’in (Abtîn) oğlu olan Feridun , Demirci Gave ’nin Dahhak’ı öldürmesinde sonra tahta çıkmış olan Pişdâdiyân sülalesinden altıncı hükümdardır. Feridun Dehhak’ın kanının bulaştığı Direfş-i Gâvyâni ( Sahtiyan önlüğü ) bayrak yaparak Demirci Gave sayesinde tahta çıkar.[1] Bu nedenle Feridun, Gâve’yle birlikte Dahhâkı tahttan indiren; adâleti, cesareti ve azametiyle ünlü bir İran hükümdarı olarak anılır. Feridun ihtiyarlayınca, ülkeyi üç oğlu arasında pay etmiştir. Bu paylaştırmaya göre Selm’e:, Rum ve Batı ülkelerini; Tur’a ise:Turan ülkesi ve Çin’i ; İrec'e de; Şam , Irak ve İran toprakları verilir. İreç’in oğlu olan Minû-çehr, babası İreç’in ölümünden sonra Şam ve ırak’a hükümdar olur.

Salm ve Iraj- İreç - ise Afrasyap’ın kardeşleridir. Afrâsiyâb’ın atası Tur, İran hükümdarı Feridun’un ortanca oğludur. ( bkz Selm Kimdir Edebiyatta Feridun Tur ve İreç). Büyük kardeşi Selm, küçük kardeşi İreç ’tir. [2] ( Bkz Afrasyap Alp Er Tunga Ve Şehname'de Turan Hükümdarları )

İreç, İran ülkesinin İran olarak anılmasını sağlayan bir hükümdar olarak da karşımıza çıkar. İran, İreç’in hükmü altına girdikten sonra "İran" adını almıştır. [3] Şehnameye göre de İranlılar yani Farslar ireç’in idaresindeki halklardan türeyen bir millettir. Bu nedenle Minû-çehr, babası İreç’ten sonra İran adını alan mülkün ikinci sultanıdır.

Destanlarda verilen bilgilere göre Minû-çehr’in babası İreç’in yerine tahta çıkmasının nedeni ise Feridun’un devleti üç oğluna taksim etmesi sonucunda Feridun’un diğer oğulları olan Tur ile Selm’in kendi paylarına razı olmayıp en güzel payı alan İreç’i kıskanmaları ve İreç’i öldürmeleri yüzündendir. İreç öldürülünce Feridun, I`rec'in torunu Minüçehr'i Veliaht tayin etmiş ve Minüçehr'i İreç’in intikamını almakla görevlendirmiştir. Minûçehr de amcaları olan Selm ve Tur’u öldürerek İran tahtına oturmuş [4] böylece Feridun’un oğulları arasında taksim ettiği ülkesinin topraklarını yeniden dedesi Feridun’un devletine bağlamıştır.

Şehnamede Zaloğlu Rüstem ile Afrasyap Savaşları çok önemli bir yer tutar. Rüstem-i Zal ve Afrasyap arasındaki mücadele ve her ikisinin başından geçen olaylar neredeyse Şehname’nin yarısını kaplayacak kadar geniş bir yer tutmaktadır. ( BKZ Şehnamede Zaloğlu Rüstem ile Afrasyap Savaşları ) Bu nedenle Şehname’de çok uzun yer kaplayan İran ile Turan arasındaki uzun savaşlar, İreç’in Selm ve Tur tarafından öldürülmesi, Minüçehr’in de İreç’in intikamını alması ve akabinde gelişen diğer olaylar nedeni ile çıkmış olur.

Şehnamede oldukça geniş bir yer tutan Afrasyap ve Zaloğlu Rüstem, İran ve Turan savaşları Minûçehr"in ölümü sonrasında meydana gelmiş, bir anlamda Alp Er Tunga Destan’nın oluşumu da Menüçehr’in ölümü sonrasında meydana gelmiş olur.

Edebiyatta Nuşirevan’ın veziri olarak karşımıza çıkan ayrı bir Menüçehr daha vardır.[5] ( BKZ Nuşirevan Nûşirevân-ı Adil Anûşirvân I. Hüsrev Kimdir )

Minûçehr'in solar gül çehresi bîm-i sitîzinden
Ne dem Efrâsiyâb-âsâ girerse rezme merdâne Sünbülzâdc Vehbî [6]