Ali Ekber Çiçek Hayatı

27.05.2011

Ali Ekber Çiçek,

(d. 1935, Ulular Köyü- Erzincan – ö. 26 Nisan 2006 İstanbul).Halk Müziği sanatçısı, halk müziğine derlemeleri ve katkılarıyla bin civarında eser kazandıran bir isimdir.

Erzincanlı olan ve Erzincan'ın Ulalar köyünde 1935 yılında doğan A.E. Çiçek, babasını 1939 Erzincan depreminde yitirdi ve küçük yaşlarda rençperlik yaparak diğer kardeşleri ile hayatlarını kazanmaya mecbur ve mahkûm kalmışlardı. İlkokul eğitimine de Ulalar köyünde başlayan Ali Ekber Çiçek, daha küçük yaşlarda iken gitmeye başladığı cemlerde saz ve söz ustası olarak yetişmeye başlamıştı.

Bir röportajında ailesi ve saza başlaması hakkında şunları söylemiştir. “Üç yaşımdan beri saz elimde. Biz şerpeyle çalardık. Yani tezenesiz, elle. Dört kardeşin en küçüğü benim” [1]

Çok küçük yaşlarından itibaren gitmeye başladığı Cem evlerinde Potim İsmail Dede ve Emin Tabak Dede’den ilk bağlama dersleri aldı. Katıldığı Cem toplantılarında Alevi deyişleri ve ezgilerini dinleyerek öğreniyordu. Üç yaşından beri bağlama çalmaya çalışmış, dokuz yaşında ise iyice öğrenmişti. [2] İlkokul öğreniminden sonra maddi olanaksızlıklar sonucu öğrenimini sürdüremedi. Yaşamını sağlayabilmek için değişik işlerde çalışmasına ve çalıştırılmasına karşın müzikten hiç kopmamıştı.

Halk Müziği aşkı ağır basınca İstanbul'a göç etti ve Halk Müziğinin önemli isimleriyle tanıştı. Askerlikten sonra müzik ve bağlama bilgisini pekiştiren Çiçek, Askerliğini yaptıktan sonra TRT'nin açtığı sınavı kazanarak, Muzaffer Sarısözen döneminde TRT Ankara Radyosu'na ve Yurttan Sesler Korosu'na girdi. Bir süre burada çalıştıktan sonra, görevini 1960’dan sonra da İstanbul Radyosunda sürdürdü. 1961 yılında artık İstanbul Radyosunda çalışan bir sanatçıydı. Bu yıllarını adı geçen röportajında şöyle anlatır. “Dokuz yaşına girene kadar bağlamayı iyice kavramışım. Dokuzumda İstanbul'a geldim, Unkapanı'nda oturan halamlara. Sadi Yaver Ataman'ın ve Cağaloğlu'ndaki halkevinde Necati Başaran'ın korolarına katıldım. 12 yaşında Ankara'ya yolum düştü. Beni Ankara Radyosu'na götürdüler. 1954'te Yurttan Sesler Topluluğu’nun şefi Muzaffer Sarısözen dinledi beni. Yurtan Sesler'de Pir Sultan'dan bir deyiş okudum”[3]

Bu yıllardan itibaren türküleri derlemeye başladı. 35 yılı aşkın bir sürede 400'den fazla türkü derleyerek büyük bir hizmette bulunmuştu. [4] Bam teli ve sırma tellerinin mucidi olarak da bilinen Ali Ekber Çiçek, artık ismi bilinen ve kendinden sonra birçok bağlama ve ses sanatçısını etkileyen [5]bir halk müziği sanatçısı olmaya başlayacaktı. “Haydar Haydar ", " Gönül Gel Seninle Muhabbet Edelim ", " El Vurup Yaremi İncitme Tabip ", " Derdim Çoktur Hangisine Yanayım " gibi eserleri o yıllarda oldukça beğenildi.

Derlediği ya da bestelediği türkülerin birçoğu Halk Müziğinin klasikleri arasında yeri aldı. TRT arşivlerinde 54 kaseti bulunan Ali Ekber Çiçek'in derlediği ve kendisinin söylediği türküleri ülkemizdeki bütün türkücüler tarafından söylenmektedir.[6]

A.Ekber Çiçek, anonim türkülerinde dile getirmek istediklerini şu şekilde özetler: ''Gerçekleri göstermek, gerçeğe kavuşmak ve gerçeği olduğu gibi insanlara anlatmak için çalışmış bir insanım. Cahilden uzak, kâmile yakın oldum; büyüklerime saygı ile küçüklerime sevgiyle yaklaştım. Konuşulan her kelâmı ibadet gibi dinledim, kimseyi acizlik ve bilgisizlikle itham etmedim... Bu icraatım boyunca hiçbir maddi menfaat sağlamadan, insanların duygularını sömürmek gibi bir yanlışlığa meydan vermedim.’’ [7]

TRT arşivlerinde 54 kaseti bulunan Ali Ekber Çiçek'in Türkiye'deki bütün türkücüler tarafından derlemeleri söylenmektedir.

2003 yılının başlarında TRT Belgesel Programlar Müdürlüğü tarafından Ali Ekber Çiçek'in hayatını anlatan Cahilden Uzak Dur, Kemale Yakın isimli belgesel çekilmiştir. [8]Ali Ekber Çiçek, Türkiye ve Türkiye dışında birçok konser ve seminere katıldı, birkaçı Amerika ve Fransa’da olmak üzere onlarca albüm hazırladı.

“Almanya ve Amerika başta olmak üzere yurt dışı ve yurt içinde 84 adet çift yüzlü plak (Ön – Arka birer eserlik / Columbia), 24 adet çift yüzlü plak (Ön – Arka ikişer eserlik / Odeon Plak), 50’yi aşkın 45’lik plak, 2 Long Play, 35 Kaset, 8 adet de CD dolduran Ali Ekber Çiçek; Amerika, Kanada ve Almanya, Belçika, Hollanda, Fransa, Yunanistan başta olmak üzere çeşitli Avrupa ülkelerinde ve ayrıca; Türkiye’nin hemen her şehrinde yer aldı.” [9]

2005 yılında ve70 yaşına bastığında önemli eserlerinin yer aldığı iki albüm hazırladı. Ama artık hastalanmıştı. Türk Halk Müziğine birçok unutulmaz türkü armağan eden bağlama sanatçısı ve derlemeci Ali Ekber Çiçek, yakalandığı bu hastalıktan kurtulamayarak, 26.04.2006 yılında, 71 yaşında iken İstanbul’da öldü. Edremit'e götürülerek toprağa verildi. Cenazesi sonrasında Kartal Cem evinde bir tören düzenlenmiş, İstanbul Radyosu tarafından adına bir anma programı hazırlanmıştı.[10] Çok sayıda önemli insanın katıldığı cenazesi büyük bir törenle toprağa verilmişti. [11]

“Tabutunun üzerine sazlarının bırakıldığı törenin ardından, Çiçek'in cenazesi, defnedilmesini vasiyet ettiği Tahtakuşlar köyüne götürüldü. Törene eşi Can Çiçek ve kızı Ebru Çiçek, Mustafa Sarıgül, Arif Sağ, Musa Eroğlu, Tolga Sağ ve Erdal Erzincanlı ile çok sayıda seveni katıldı”.[12]

Derlediği veya bestelediği türkülerin birçoğu Türk halk müziği klasikleri arasında yer aldı. Ölümünden sonra bile pek çok bestesi ve derlemesi çeşitli ortamlarda söylenmeye devam etti. Ali Ekber Çiçek, bilhassa “Âşık Tarzı Deyişler”, “Duvaz – Deh İmamlar”, “Semahlar”, “Coş (cûş) Havaları”, “Mersiyeler”, “Şaplak Havaları”, “Anonim Türküler” ve özellikle de “Mayalar” başta olmak üzere çeşitli uzun havaların ülke geneline yayılmasını sağladı.

DERLEDİĞİ TÜRKÜLERDEN BAZILARI

Bir güzeli methedeyim
Çoktan Beri Yollarını Gözlerim
El Vurup Yaremi İncitme Tabib
Gönül gel varalım gülşen bağına
Şepke'nin Kavakları
Yolumuz Gurbete Düştü

Böyle İkrarınan Böyle Yolunan
Bunca Olan Emeğimi
Gül Yüzlü Sevdiğim
Ey Erenler Akıl Fikir Eyleyin
Gurbet Elde Bir Hal Geldi Başıma
Nasıl Yar Diyeyim Ben Böyle Yâre

Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )

Kayıkçı Kul Mustafa , Katib , Erzurumlu Emrah , Erzurumlu Aşık Sümmani , Divriğili Deli Derviş Feryadi , Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) , Aşık Ferrahi , Kağızmanlı Hıfzı , Musa Merdanoğlu , Posoflu Aşık Müdami , Deliktaşlı Ruhsati , Âşık Zülali, Âşık Şenlik, Ercişli Emrah , Âşık Ardanuçlu Efkari, Şarkışlalı Âşık Şarkışlalı Talibi Çoşkun , Kaygusuz Abdal , Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gür, Tokatlı Nuri …