Aşık Hüseyin Çırakman Hayatı

23.04.2012

Âşık Hüseyin Çırakman

Hüseyin Çırakman 1930 yılında Çorum'un Sungurlu ilçesine bağlı Körkü köyünde doğdu. Asıl adı Hüseyin'dir. Babasının adı Bektaş, anasının adı Sultan’dır. Okuma yazmayı köylerinde okul olmadığı için on yaşındayken köyündeki okuma yazma bilen bazı kişilerden öğrendi. Sonraki yıllarda ise dışarıdan sınavlara girerek İlkokulu dışarıdan bitirmeyiş başarmıştır. Köyde çiftçilik yaptı, saz çalmayı öğrendi inşaatlarda çalıştı. Saz çalmayı köyündeki Nesimi isimli bir dededen öğrenmiştir. [1]Ankara'ya yerleşti. Radyoevinde hademelik yaptı, dayanamadı ayrıldı. 1964'te Hacı Bektaş Veli anma gecesinde bulundu. "Hoş geldiniz Erenleri" okudu, beğenildi. 1975'te Hak ozanları Kültür Derneği kurucuları arasında yer aldı. [2]Asıl adı Hüseyin'dir. Şiirlerinde zaman zaman Sefil Çırakman mahlasını da kullanmıştır.

Âşıklık geleneğini ve ilk türküleri babasından öğrendi. Babası Bektaş, usta malı deyişleri çok güzel söylerdi. Ondan aldığı ilhamla 15 yaşında saz çalmayı öğrenmeye başladı ve bir daha elinden sazını hiç bırakmadı. Saz çalıp söylemek onun için bir yaşam biçimi oldu. Usta malı deyişler okuyan babası bağlama çalmayı bilmediğinden, Çırakman yaklaşık 15 yaşında köyündeki Nesimi Caferi ve Cevheri Baba’dan bağlama çalmayı öğrendi. Aynı yaşlarda bir kıza âşık oldu ancak başlık parası nedeniyle bir araya gelmeleri olanaklı olmadı. [3]

20 yaşına dek usta malı deyişleri söyledi. Daha sonra ise kendi yazmaya başladı. Askerden sonra Ankara'ya yerleşmeden önce birçok işlerde çalışmak için çeşitli teşebbüslerde bulunmuştu. Bir süre Ankara Radyoevinde hademelik yaptı, ancak o tür işlere yatkın değildi; dayanamadı ve radyo evindeki işinden ayrıldı. Bir miktar para biriktirince kendi destanlarından birini bastırıp toplu yerlerde satmaya başladı. Bir dönem bu biçimde yaşamını sürdürmeye çalışmasına karşın, geçim sıkıntısı yüzünden Ankara’ya göç etti. [4]

1964’te bir derginin düzenlediği yarışmada 40 ozan arasından “Bugün Bize Hoş Geldiniz Erenler”adlı şiiriyle birinci oldu. [5] Ve "Bugün Bize Hoş geldiniz Erenler" adlı türküsünü bir ozan gecesinde okudu. Türkü çok sevildi. O dönemin ünlü sanatçılarından Yıldıray Çınar 1965 yılında bu türküyü plağa okudu. Çırakman'ın adı ve türküleri radyolardan ve plaklardan bütün Anadolu’ya yayılmış, ülkede duyulmuştu. [6] Çırakman sanat etkinliklerinin, ozan gecelerinin aranan isimlerinden biri oldu.

Uzun bir müddet Ankara da yaşadı ve İhtiyarlık günlerini de Mamak'taki gecekondusunda hiç bir maddi güvencesi olmadan geçirmiş, oğullarının bakımıyla hayatını yoksulluk içinde sürdürmeye çalışmaktadır. Ozanın maddi durumunu şu dörtlüğünden de anlamak mümkündür.

Odun yok, kömür yok, param kalmadı
Halimizi bir gel de gör insanlık
Ölmek istiyorum çarem kalmadı
Halimizi bir gel de gör insanlık

Alevi bir aileden gelen Hüseyin Çırakman önceleri halk edebiyatı geleneğini sürdürürken sonraları şiirinin biçim ve içeriğini yeniledi. Bireysel ve toplumsal sorunları, olayları halkçı, gerçekçi bir tutumla dile getirdi. Çağdaş düşünceye, insan haklarına, bilimselliğe önem veren deyişler söylemiş, şiirlerinde kendi dilinin döndüğü kadar bunların önemini vurgulamaya çalışmıştır. Dil, din, renk ayırımı gözetmeksizin tüm insanları seven mezhep ayırımcılığına karşı bir tutum sergileyen yanı vardır. Şiirlerinde toplumsal sorunları, olayları halkçı, gerçekçi bir tutumla dile getirdi. Atatürkçülüğü, uygarlaşmayı, barışı, ulus ve yurt sevgisini savundu. Türkiye’nin çeşitli yerlerinde ve Türkiye dışında konserler verdi. Eserleri TRT repertuarlarına alınmış birçok kez radyo ve TV lerde seslendirilmiştir. Yozluğa, yobazlığa karşı çıktı. Şiirlerini kitaplaştırdı. [7]Deyiş ve diğer şiirlerinizin sayısı beş yüzden fazladır. Yayınlanmış eserleri şunlardır;

Âşık Hüseyin Çırakman Hayatı ve Deyişleri (1956), Hak Yardımcı Her Kuluna, Sen Devam Et Okuluna (1963), Hoş Geldiniz Erenler (1969), Sesimiz (1973), Ayrıca "Halkın Sesi Halk Ozanları" (İnceleme-antoloji, 1975) isimli derlemesi vardır.

Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )

Kayıkçı Kul Mustafa , Katib , Erzurumlu Emrah , Erzurumlu Aşık Sümmani , Divriğili Deli Derviş Feryadi , Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) , Aşık Ferrahi , Kağızmanlı Hıfzı , Musa Merdanoğlu , Posoflu Aşık Müdami , Deliktaşlı Ruhsati , Âşık Zülali, Âşık Şenlik, Ercişli Emrah , Âşık Ardanuçlu Efkari, Şarkışlalı Âşık Şarkışlalı Talibi Çoşkun , Kaygusuz Abdal , Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gü