Aşık Noksani Kangallı Ahmet Kaynar Hayatı

Noksani Ahmet Kaynar- 1899- 1972 Sivas, Kangal

Edebiyatımızda mahlası Noksani olan  çok sayıda Âşık Noksani vardır. Bunlardan bazıları Güvençli Noksani, Çorumlu Noksani,  NOKSÂNÎ, Erzurumlu- 19 . yy Tekke Şairi Şiirleri ,  Hodlu Noksani (1922 - 1964)  , Güplüceli Noksani (1902-1977), Posoflu Noksani (1857-1940), Davulkulu Noksani (1919-1971), Arguvanlı Noksani (1934) ve Harızlı Noksani (1936-2003) dir. 

Bu Noksaniler içinde en önemlileri ise  Hodlu- Erzurumlu ve Kangallı Noksanilerdir.

Bu yazımızda ele aldığımız Noksani: Ruhsati koluna mensup, Aşık Meslek’nin yetiştirmesi [1] Kangallı Erzurumlu ve Hodlu ( Artvin) Noksani'den ayrı bir âşık olan Kangallı Noksani’dir. Kangallı Noksani, kimi kaynaklara göre Kars’ta doğmuş, Kangal’ a yerleşmiş ve 5 Mayıs 1972 de Kangal'da ölmüş olan Noksani’dir.

Asıl adı Ahmet Kaynar olan Kangallı Noksani,  nüfus kayıtlarına göre  1899'da Sivas'ın Kangal ilçesinde doğmuştur. [2] Fakat bazı kaynaklara göre Ahmet Kaynar,- Noksani veya diğer mahlası ile Zakiri,- Kars'ta doğmuş, fakat daha sonra ailesi ile birlikte gelip Kangal’a yerleşmişlerdir. Bu nedenle bazı araştırmacılar kayıtlarında Kangal'da doğduğunu belirtmesine karşın ailesiyle birlikte Kangal’a göçtüğünü iddia etmektedirler. [3]

Yoksul bir ailenin  özürlü bir çocuğu olan Noksani, herhangi bir eğitim almamış ve cahil büyümüştür. Ancak sonradan kısmen okumayı öğrendiği hatta zaman zaman imamlık yapabilecek kadar da dini bir eğitim aldığı ortaya çıkmaktadır. On yaşında iken   annesini, 14 yaşında iken de  babasını yitirince dayısının yanında büyümüş, kendisi gibi on dört yaşında iken  yetim kalan [4]   Aşık Meslek ile  belki de bu nedenle iyi bir dostluk kurmayı da başarmıştır.  Âşıklık geleneğini küçük yaşlarda öğrenmeye başlar. Kendisi gibi yetim büyüyen Melseki ile yolları birleşir. Önceleri usta malı türküler söyleyen Noksani’ye ilk bağlama derslerini Âşık Mesleki (1848-1939) vermiştir. Onun mahlasını ise her ikisinin de büyük ustası Deliktaşlı Ruhsati   (1836-1912) vermiştir. Ona Noksani mahlaslının verilmesi ise bedeni olarak noksan doğmuş olmasıdır. Çünkü Ahmet Kaynar, ayaklarından noksan doğmuş bir âşıktır.  

Ayaklarından özürlü olduğu için ustası Ruhsati tarafından Noksani mahlası verilmiş olan Noksani;  Âşık Mesleki ile birlikte Ruhsati kolunun ilk önemli şairlerinden birisi olmaktadır. Ruhsati Kolu’nun ilk ve en önemli âşıklarından birisi olan Noksani,  usta bir âşık olduktan sonra kendisi de bir çırak bulmuş,  Âşık Ali’ye ustalık ederek Ruhsati kolunun devamını sağlamıştır.

Kangalı Noksani,  Ezurumlu İsmail Noksani ile  karıştırıldığından Zakiri  mahlasını da kullanmış,  sakat doğduğu için de her hangi bir işte çalışamamıştır. Buna rağmen zaman zaman bazı yerlerde bekçilik yapan Noksani,   bazı mescitler de imamlık da yapmış,  hayatı sıkıntı ve yoksulluk içinde geçtiği halde sanatı ve karakteriyle sevilen bir ozan olmuştur.

Büyük Ustası gibi sosyal ve toplumsal onular değinmekten pek hazz etmeyen Noksani şiirlerinde  daha çok aşk, gurbet, mutsuzluk ve doğa konularından söz etmiş, Ruhsati kadar önemli bir şair olamamıştır.  Noksani’nin, şiirlerinden bazıların  Eflatun Cem Güney “ Âşık Mesleki, Hayatı ve Şiirler” (1953) adlı kitabında ve Mesleki’nin şiirlerinden ayrı bir bölümde aktarmıştır.

Seherde uğradım, ben bir güzele,
 Taramış zülfünü, olmuş tel gibi.
 Bir bakışta aklım aldı başımdan,
 Ağzı şeker, dudakları bal gibi.

 Ahu gözlüm, görmek isterdim seni,
 Merhamet kıl, yakma ateşe beni.
 On sekizi tekmil eylemiş sini,
 Kaşlar kara, yanakları al gibi.

 Helkesini aldı, indi pınara,
 Sallanışı beni düşürdü, zara,
 Aman güzel yaktın sen beni nara,
 Uzun boylu fidan gibi dal gibi

Dedim ‘Aman nerelisin, necisin?’
Hem anamsın hem Zakir’e bacısın.
 Derdim çoktur, gören bana acısın.
 Gözlerinden akar yaşı sel gibi.    (Kaya, 1996:32)

 Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )

Kayıkçı Kul Mustafa ,  Katib , Erzurumlu Emrah ,  Erzurumlu Aşık Sümmani  ,  Divriğili Deli Derviş Feryadi ,  Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) ,  Aşık Ferrahi ,  Kağızmanlı Hıfzı  ,  Musa Merdanoğlu  ,  Posoflu Aşık Müdami ,  Deliktaşlı Ruhsati , Âşık Zülali,  Âşık Şenlik,  Ercişli Emrah  ,  Âşık Ardanuçlu Efkari, Şarkışlalı Âşık  Şarkışlalı Talibi Çoşkun ,  Kaygusuz Abdal  ,  Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gür,  Tokatlı Nuri …

 KAYNAKÇA

[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/deliktasli-ruhsati-hayati-edebi-yonu/74014

[2] İsmail Özmen, Alevi Bektaşi Şiirleri Antolojisi Kültür Bakanlığı Yayınları

[3] https://www.ozanlar.biz/kar-noksani.html

[4] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/asik-mesleki-sivas-kangal/75147