Ayna Tutmak Ayine Dan Ayine-i Gerd
Ayna Tutmak Ayine Dan Ayine-i Gerd
Ayine – ( Ayna Tutmak ) - Ayine Dan- Ayine-i Gerdan
Günümüzde bile bir hastanın ve kazazedenin nefes alıp almadığı nefesine ayna tutularak öğrenilir. Eğer aynada buğu oluşmuşsa hasta yaşıyor demektir.
Eskiden de var olan bu uygulama şiirimize girmiş bir konudur. Şairler yarin sinesini veya yanağını ayna farz ederek çeşitli hayaller kurmuşlardır. ( BKZ AYİNE TÜRLERİ ŞİİRİMİZDE AYNALAR VE ÇEŞİTLERİ)
Hasretle çıktı canım inanmazsa sözüme
Kosun dehanıma ruhu ayinesini yar. Ahmet paşa
Şairler nefese ayna tutma mazmununu genellikle sevgiliyi kandırmak böylece yarin yanağına veya yüzüne yüz sürmek için kandırmaca olarak kullanmışlar ölüyor numarası yaparak sevgilinin yüzüne dokunma fırsatını bulmak şeklinde muzipçe düşünmüşlerdir.
Gözün cellâdını gördüm hayatım gitti ey hûni
İnanamazsan eğer tut ağzıma mir’ât-ı ruhsarın Zati
Gösterirsen ölmeden göster bana ol sineyi
Yoksa hasta son nefeste neylesin ayineyi Kelim
Ayine gibi herkese yüz vermesin ol mah
Bir bağrı yanık aşıkın uğrar nefesine Baki
Can gamınla çıktı cana ger inanmazsan ana
Bir nefes tutu ağzıma ayine-i ruhsarını Hafız Behlul
Halk şiirimizde ayna tutmak başka manalarda kullanılmış, erkeklerin kızlara ayna tutması ilanı aşk manasında yapılan bir adet olmuştur.
Şiirimizde Ayine Dan- ayna muhafazası, Ayine dar,- berber çırağı , berber yardımcısı, - mazmunları da ayine ile birlikte düşünülüp kullanılmıştır.)
Kime hem sohbet idin bezmde hem yarin kim idi
Acep ârastesin ayine dar- ın kim idi. Ağah
Cism-i pâkinde letafet o kadar ki sanasın
Sinesi ayinedir, ayine – dan piraheni Nefi
Ayine-i Gerdan
Eskiden hint fakirleri hatta kalenderi dervişleri göğüslerinde bir ayna taşır , aynada kendine bakmak isteyenler bu aynaya bakarlarsa onlara biraz harçlık verirlermiş .
Zülfü şebin de yarin meh yüzünü gören der
Mağripte bir kalender ayine tuttu aya Fuzuli
Sevgilinin kara saçları arasında beyaz sinesini görenler bir kalenderinin Ay’a ayna tutuğunu zanneder Bunun dışında yuklkarıdaki beyitte de görüldüğü gibi ayna parlaklığı ve beyazlığı yönünden sevgilinin gerdanına benzetilmiş, bununla ilgili çok çeşitli hayaller ve mazmunlar üretilmiştir.
Niyet aynası bir işin olup olmayacağını öğrenmek için bakılan çini aynadır.
Hindu- yı- zülf elinde bir ayinedir ruhun
Nazırlar ana ki dü cihandan haber verir. Ahmet Paşa
Siyah zülüflerin ( Hindiler kara ve kesrettir . Aynalarına bakarak geleceği bilirler) ruhununun aynasıdır ki onlar iki cihandan da haber verir.
Cebhe mir’atı sanem hane-i dildir pak ola
Tutalım niyyetini etme ireat görünür
Ey sanem ( güzel –put) alın gönüldeki niyetlerin aynasıdır. Sen niyetini sakladığını sandığın için rahat ol. Biz o aynaya bakarak niyetini görürüz.
Nûr-ı şems-i bâdeye mir’ât-ı câm etdin beni
Kalmadı noksanım ey meh-rû tamâm etdin beni Şeyh Galip
Sevgili, aşığın gönül aynasında, güneş gibi doğdun Aşık gönlündeki bu güneşten başka hiçbir şeyi göremez; oldum.
İgili Linklerimiz
Mir'ât Nedir Mirât-ı âlemnuma Ayîne-i İskender ve Cem'in Aynası
Câmı Cem Câm-ı cihannüma Câm-ı âlemnüma,
İSKENDER'İN AYNASI AYİNEİ ALEM NÜMA
Cemşid ü Hurşid Menevisi Ahmedi
Güneş Şiirimizde Şems Mihr Afitâb Hurşid
Cemşid ü Hurşid Menevisi Ahmedi
Ayine Şiirimizde Ayna Mazmunu ve Örnekleri
AYİNE -İ GUBAR ( Jeng ) NEDİR ( Ayna ve Gönül Kiri)
Cem - Cemşid-i Hurşit ( Divan Şiirinde Cem ve Tüm Özellikleri )
