Erkinisli Âşık Muhibbî Hayatı 1823 - 1868 Oltu

24.10.2016

Âşık Muhibbî, 1823 - 1868

Âşık Muhibbî, 1823 (h. 1239) yılında Erkinis (Demirkent) köyünde doğdu. Erkinis Oltu sancağının Tavusker kazasına bağlı bir köydü. Muhibbî’nin babası Gencalioğullarından Ali adlı bir demirci ustasıdır. Şairin asıl adı Salih ‘tir. Fakat sağlam yapılı olduğu için köylüleri ona Kaya Salih demeye başlamışlardır. [1] Muhibbî, çocukluk yıllarında babasının demirci dükkânında çalıştı ve çobanlık da yapar. Düzgün bir tahsil de görmemiştir. [2]

16-17 yaşında işlediği bir suçtan dolayı Oltu’da hapse atılır. Hapiste yatarken, bir gece rüyasında bade içerek köylerinin imamı Sabit Hoca’nın kızı Esmahan’a âşık olur ve Muhibbî mahlasını alır. Bu hikâyesini gardiyanlara anlatarak Oltu Paşa’sı Süleyman Paşa ile görüşmeyi sağlamış, Süleyman Paşa,

Onun cezasını affetse de onu bir müddet yanında bırakıp, Muhibbî’ye bir saz temin edip, bir saz ustasını da ona saz çalmayı öğretmekle görevlendirmiştir. [3]

Böylece saz çalmayı da öğrenen Muhibbi, köyüne dönerek sevdiği kızı almak ister. Esmahan’ın köy imamı olan babası ölmüştür ama Esmahan'ın ağabeyleri Esmehan’ı Muhibbi’ye vermezler. Bunun üzerine Muhibbi, Süleyman Paşa’nın yardımları ile Esmehan ile evlenir. [4]Ancak Esmehan genç yaşında ölmüştür.

Köyünde yetişen ilk halk ozanı olan Muhibbî, Artvin’in Hod (Maden) köyünden Âşık Şamilî’ye ve Yusufeli’nin İphan (İnanlı) köyünden Âşık Mahirî’ye de ustalık etmeye başlar. Ermeni âşık Coşkunî ile yaptığı medyalaşmada Çoşkunî’yi mat ettikten sonra şöhreti daha da çok arttırmıştır.

Badeli âşıklar arasında olan ve gezgin âşıklık geleneğinde birçok yeri dolaşan Muhibbî, en sonunda Erzurum’daki Nakşibendi tarikatına girer. Bu tarihten sonra da ömrünün son yıllarını ibadet etmekle geçirir.

1868 senesinde köyünde hasta olur. Bu hastalıktan kurtulamayan Muhibbî, 1868 yılı başında henüz 46 yaşlarında iken vefat eder. Muhibbî, demircilikte çalıştığı dükkânın yanına defnedilir. Muhibbî’nin mezarı, onun hakkında en önemli çalışmaları yapan M. Adil Özder’in mahareti ile 27 Mayıs 1977 tarihinde anıt mezar haline getirilmiştir.[5]

Adil Özder , Muhibbî’yi edebiyat dünyasına tanıtarak , onun hakkında birçok makale ve üç kitap yazmıştır. Adil Özder’in "Yusufelili Muhibbi, Hayatı ve Deyişleri" (1940)ve "Muhibbi ile Esmahan Hikâyesi" (1976)adlı araştırmaları bulunmaktadır.

Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )

Kayıkçı Kul Mustafa , Katib , Erzurumlu Emrah , Erzurumlu Aşık Sümmani , Divriğili Deli Derviş Feryadi , Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) , Aşık Ferrahi , Kağızmanlı Hıfzı , Musa Merdanoğlu , Posoflu Aşık Müdami , Deliktaşlı Ruhsati , Âşık Zülali, Âşık Şenlik, Ercişli Emrah , Âşık Ardanuçlu Efkari, Şarkışlalı Âşık Şarkışlalı Talibi Çoşkun , Kaygusuz Abdal , Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gür, Tokatlı Nuri …