Fethi Karakaş ve Ressamlık Detayları

30.09.2012

Fethi Karakaş

Fethi Karakaş (d. 1916 İstanbul – ö. 1977) Türk ressam ve gravür sanatçısı.

İstanbul’da doğan sanatçının evlerinden biri Feriköy'de, diğeri de Beşiktaş'taydı. İlköğreniminden sonra girdiği Galatasaray Lisesi’nde yatılı okul öğrencisi olarak öğrenim görüyordu. Galatasaray Lisesi'nin 9. sınıfındayken bir rahatsızlık geçirmiş 1934 yılında geçirdiği kalp krizinin ardından doktorların tavsiyesi üzerine okulu terk etmek zorunda kalmıştı.[1] Okulu terk ettiğinde henüz 9. sınıf öğrencisi idi. Bunun üzerine ilgi duyduğu resim çalışmalarına evinde sürdürmeye başlamıştı. [2] Bir yıl sonra şimdiki adıyla Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olan dönemin İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne misafir öğrenci olarak girdi. Akademide Nazmi Ziya Güran, Leopold Levy ve asistanları Zeki Kocamemi ile Cemal Tollu ‘dan resim, Gravür atölyesinde ise 1940 yılı başında Sabri Berkel’den gravür dersleri aldı. 1946 yılına değin Levy ile asistanları Zeki Kocamemi ile Cemal Tollu yanında öğrenim gördü. Aşırı tarzlara yönelmeyen, öğrencilerini akademik kurallarla boğmayan, batıda ortaya çıkan moda resim akımlarının gelip geçici hevesler olduğu fikrini öğrencileriyle paylaşan Fransız sanatçısı Levy " klasik geleneklere bağlanmakla birlikte, Andre Derain, Dunoyer de Sgonzac gibi ustaların izinde doğa anlayışı ve yorumuna özgür bir hava getiren, öğrencilerin kişilikli gelişmelerine önem veren bir öğreticiydi." [3]

Daha Akademi’de öğrenciyken Nuri İyem , Avni Arbaş , Agop Arad , Turgut Atalay , Haşmet Akal ,Kemal Sönmezler, Selim Turan, Ferruh Başağa , Mümtaz Yener gibi isimlerin yer aldığı Yeniler Liman Grubu ve Ressamları kurucuları arasında yer aldı. 1946 yılında Akademi’den mezun oldu. Türkiye’nin ilk özel resim dershanesini Beyoğlu Asmalımescit Önay Apartmanı çatı katında Nuri İyem ve Ferruh Başağa ile birlikte kurdu. Buradan yetişen öğrencilerin ilerleyen yıllarda Tavanarası Ressamları adlı bir grup kurmuşlardır.

Liman Ressamlar Grubu veya Yeniler olarak adlandırılan bu grupta faal ressamlardan biri olarak karşımıza çıkmış grubun gravürt ressamı olarak dikkatleri, çekmiştir.

"1950’li yıllar boyunca gravürlerim o zaman çıkan Aile Dergisi’nde yayınlandığından gravürcü olarak tanındım." [4]diyen Karakaş, 1953 yılında Behçet Necatigil’in Evli, Oktay Akbal’ın ise Bizans Definesi adlı kitapları ile farklı şairlerin şiir kitaplarına İllüstrasyonlar yaptı. Karagöz imgesi çalışmalarını Agop Arad ile birlikte 1951 yılında sergileyen sanatçının ilk uluslar arası sergisi, 1952 yılında Cemal Tollu, Bedri Rahmi Eyüpoğlu ve Mahmut Cuda’nın da katıldığı “Lugano Siyah Beyaz” sergisidir. [5]1960 yılında Tokyo’da 2. International Biennial ve 1961 yılında Yugoslavya, Ljubljana'da açılan international Gravür sergilerine de katıldı.

Yapı ve Kredi Bankası’nın açtığı Yağlıboya Tablo yarışmasında ikincilik ödülü alan Fethi Karakaş yağlıboyalarında mavi ve yeşillerin uyumu ile bol ışıklı İstanbul görünümlerini gerçekleştirdi. Son döneminde resimden uzaklaşan ve daha çok eski eşya ve tablo onarımıyla sanat yaşamını sürdüren Fethi Karakaş, 09 Mart 1977 tarihinde İstanbul’da öldü

Yapı ve Kredi Bankasının açtığı Yağlıboya Tablo yarışmasında ikincilik ödülünü kazanan sanatçı Yeniler Grubunun sergilerine katılmış ve bu sergilerde resimlerini sergilemiştir. Şahsi olarak da sergiler açan sanatçının pek çok çalışması Resim Heykel müzesi, TBMM, Yapı ve Kredi Bankası ile yerli ve yabancı koleksiyonlarındadır. [6]

Eserleri Aile Dergisi, Varlık Dergisi, Yemlik, Yeditepe dergileri ve bunların yayınladıkları kitaplarda desenleri, gravür /baskıları yayımlandı. [7]

SANATÇI KİŞİLİĞİ

Kaynaklardan alınan bilgiler göre ve biyografisindeki ayrıntılardan sanatçının çok sağlıklı bir görüntüsü yoktur. Ufak tefek zayıf bünyeli birisidir. "Çelimsiz, zayıf ve kimi yiyeceklere karşı şaşırtıcı alerjisi olan, dal gibi ince ve de zarif bir insandı. Çok da sevimli idi. Hele arkadaş oldunuz mu, onu daima aramak, görmek isteğini içinizde duyacağınız bir gençti,1940 yılında. Dağıldığı güne kadar Yeniler Grubu'nun bütün sergilerine katılmış ve resimleri ile, hak ettiği bir üne kavuşmuştu. " [8]

Sanatçı diğer Yeniler Grubu ressamları gibi Levy ekolünden gelen bir resim analyışı içindeydi. “ Levy atölyesinde çalışan ve Lewvy'in görüşleriyle yetişen genç kuşak Türk ressamı gençlerden birkaçı 1940’larda ‘Yeniler Grubu’ adıyla toplanarak sanat hayatına atıldılar. Levy'in düşünceleri, telkinleri ve resim öğretileri ile yetişen bu genç ressamlar kendilerinden önce kurulan ve popüler olan 1933–1947 tarihleri arasında etkinlik göstermiş olan ‘D Grubu’ na karşı bir tavır ortaya koymaya başladılar.”[9]

Yeniler Grubu II. Dünya Savaşı’nın bütün şiddetiyle sürdüğü, savaşa katılmayan ülkeleri de derinden etkilediği bir dönemde kurulmuştu. Savaş tüm şiddetiyle dünyayı kasıp kavuruyordu. Türkiye savaşa katılmamış olsa da, her an savaşa katılma ihtimalinin gerginliği içinde yaşıyordu.[10]

Yeniler Grubunun resim anlayışını ve sosyal gerçekçilikle ilgili çizgisini, batılı resim akımlarının çizgisini çok da önemsemeyen tavrını resimlerinde uygulamaya çalışmıştır. Doğayı, Anadolu’yu, limanları, İstanbul’u ve sokaklarını ifade eden resimlerinden gösterişten kaçınan bir resim anlayışı izlemiştir. "Levy'nin öğrencisi Karakaş, onun kimi öğütlerini sanatına uygulamıştır. O da hocası gibi doğa ile sıkı ilişkisi olan şiir, duyarlık, içtenlikle dolu bir gerçekçilikten yanadır. Gravürlerinde ve yağlıboyalarında, gösterişli işçiliklere, fırça vuruşlarına rastlanmaz. " [11]

Sanatçı sadece tablo ve gravür çalışması yapmamış şiir kitaplarının kapaklarını ve iç sayfalarını süsleyen resimler de yapmıştı. Birçok kitabı resimleyen sanatçının en önemli çalışmaları ise yaptığı gravürlerdi. " Yağlı boya resimde, gravürde, litada, linolyumda gerçekten güçlü ve çok başarılı idi. Verimli çağında birçok ozanımızın şiirlerini yukarda saydığım türlerle çok güzel bezedi. Resimlediği kitapları rastlantı sonucu gösterdiğimiz hemen her Avrupalı sanat adamı, aşağı yukarı şu anlamda onun üstüne değerlendirmeler yaptılar" [12]