Hayber Hz. Ali ve Hayber Kalesi Cengi
HAYBER
Osmanlıca yazılışı; hayber : خيبر
Hayber, Medine’nin 151 km kuzeyinde Medine’den Şam’a giden yol üzerinde bulunan eski bir şehirdir. Hayber şehri , geçidi ve kalesi İslamiyet’ten önceki devrilerde Yahudilerin yaşadığı bir şehir ve Yahudiler koruyan bir kale iken HZ Ali sayesinde Müslüman topraklarına ve Müslüman idaresine kavuşmuştur.
Hayber kelimesi İbranice ’de, kale anlamına gelmektedir. Şehrinin ve Kalesinin ismi Müslümanların idaresi altında iken de değişmemiş günümüze kadar aynı adla gelmiştir.
Müslümanlığın yayıldığı yıllarda Hayber şehri ve ahalisi daima müşriklerin yanında olmuşlar ve sürekli olarak Mekkeli müşrikleri desteklemişler bu nedenle Hayber’in fethi bir zorunluluk halini almıştı. Hatta Hayberliler, Mekke müşriklerini ayaklandırıp kışkırtmışlar; Hendek savaşının çıkmasına da sebep olmuşlardı.
Bunun üzerine Hayber kalesinin fethedilmesi elzem haline gelmiş, fakat defalarca bu kaleye yapılan taarruzlara rağmen kalenin fethi mümkün olmamıştı. Hz Muhammet 628 yılında kalenin fethedilmesi için 1600 kişiden oluşan bir ordu göndermişti. HZ. Ali gözlerinden rahatsızlanınca Hz Ebubekir ve Hz Ömer’in sancağı alarak yaptıkları taarruzlara rağmen 20 gün süren muhasara ve saldırılara, Müslüman ordusuna takviye için gelenlere rağmen kale zapt edilememişti.
Bunun üzerine Hz Muhammet sancağı HZ Ali’ye teslim etti. ( bkz Ali Mazmunu Şiirlerde Hz. Ali) Hz Ali, o gün muzaffer olmuş, er dileme muhaberelerinde Hayberlilerin iki ünlü silahşoru olan Haris’i ve Mehrab’ı yendikten sonra Hayber kalesini fethetmişti.( BKZ Hazreti Ali Cenknameleri)
Hz Ali’nin Hayber kalesi fethi İslam Dünyasında menkıbe haline dönüşmüş ve Hz Ali’nin Hayber kalesinin fethi Hz Ali’nin kimliği ile birlikte destanlaşmıştır. ( BKZ: Haydar Haydar-ı Kerrar ve Hz Ali)
Bu nedenle Hayber şehri ve kalesi halk ve divan şiirimizde sık sık kullanılan ve ismi zikr edilen yerlerden birisi olmuştur. Hayber şiir dünyamızda daha çok, Yahudi müşrik ve Hazreti Ali ile birlikte adı geçen bir kaledir.
Vardum kapuña gördi ‘adû kopdı yüregi
Gûyâ ki geldi Şîr-i Hudâ Hayber üstine Ravzi Hayatı ve Edebi Yönü ( Edincik- 16. Yy )
Ser-menzil-i dilberden geldi yine bir serve
Bir kerre hücûm itdi feth eyledi bin Hayber Nigari
İLGİLİ LİNKLER
Gazavat- ı Ali Ahtem Destanı
Gazavat- ı Ali Merhur Şahın Müslüman Olması Destanı
Gazavat-ı Ali Der Memleket-i Sind Hakkında ve Özeti
Gazavatı Bahri Umman ve Sandık Destanı ve Özeti
Gazavatı Bahri Umman ve Sandık ile Hatırlattığı Mitolojik Öğeler
Maktel-i Hüseyin ve Kerbala Destanı ( 14. yy)
