12.09.2011
HAYATI 1922-1984
(d. 1922 Burdur/ ö. 27 Temmuz 1984 İzmir ) Şair, yazar, folklor araştırmacısı ve öğretmen
İbrahim Zeki Burdurlu , Burdur’da doğdu. Baba adı Nuri Öcal, annesi ise Hatice Öcal’dır. Nuri ve Hatice Öcal ailesinin üç erkek çocuğun en küçük olanıdır. Asıl soyadı Öcal olduğu halde Edebî hayatında Burdurlu olduğunu vurgulamak için olsa gerek Burdurlu soy ismini kullandı. Yoksul bir ailenin çocuğuydu. Çocukluk yılları zor şartlar altında geçmişti.
İlkokulu ve ortaokulu Burdur’da okuduktan sonra İstanbul Erkek Öğretmen Okulundan mezun oldu. Öğretmen olarak mezun olduktan sonra 1940 yılında ve Ceyhan’ın Mustafabeyli köyünde öğretmenlik yaptı. Bir yıl sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'ne girdi. [1]
Eski adı Gazi Terbiye Enstitüsü olan bu okulun Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden 1948 yılında mezun oldu. Böylece lise öğretmeni olarak görev yapmaya başladı. Lise öğretmeni olarak Ankara Atatürk Lisesi'nde Türkçe öğretmenliği yaptı.[2] Daha sonra asıl görev yeri olan Sivas’a gitti. Sivas’ta bulunduğu yıllarda Ahmet Kutsi Tecer ile tanışmış, Ülkü dergisinde yazılarını yayımlamaya başlamıştır. Sivas’ta çok sayıda masal efsane ve diğer halk ürünlerini derlemiş ve bunları zamanının önemli dergilerinde yayımlamıştı.
Ahmet Kutsi Tecer’in ve Ülkü dergisinin başlattığı Anonim Halk Edebiyatının zenginliklerini derleme ve kavrama kampanyasına katılarak halk edebiyatı ürünleri derlemelerinde oldukça aktif bir rol almış, Sivas, Burdur Kıbrıs ve İzmir ‘de bu çalışımlarını sürdürmüştü.
Askerlik görevini yedek subay olarak yaptı. Askerlik dönüşü dört yıl Burdur’da çalıştı. 1947'de Burdurlu Âdile Hanım ile evlendi. Bu evlilikten ikisi kız biri erkek üç çocuğu dünyaya geldi. 1950-54 yıllarında Kıbrıs’a öğretmen olarak gitti. 1950 yılında Lefke Ortaokulu’nda öğretmenliğe başlayan İbrahim Zeki Burdurlu, daha sonra, Lefkoşa Türk ve Gazi Magosa Namık Kemal liselerinde de Türkçe ve Edebiyat öğretmenliği yapar. 1953–1954 ders yılı sonunda Kıbrıs’tan ayrılmıştır. [3]
1955'te yeniden Burdur’a döndü ve Burdur Lisesi edebiyat öğretmeni olmuştu. 1962'de Buca Eğitim Enstitüsü'ne edebiyat öğretmeni olarak atanmıştı. Buca Eğitim Enstitüsü’nde görev yaparken 1977 yılında emekliye ayrıldı. Sivas, Burdur, Kıbrıs ortaokul ve liselerinde, İzmir Eğitim Enstitüsü’nde toplam olarak 33 yıl edebiyat öğretmenliği yaptı. Kıbrıs yılları oldukça verimli geçmiş buradaki yerli şair, yazar ve ressamlarla tanışmış, birçok kültür faaliyetler yapmıştı.
İbrahim Zeki Burdurlu 33 yıllık öğretmenlik hayatından sonra emekli olmuş hayatının son zamanlarına doğru İzmir’e yerleşmişti. 27 Temmuz 1984 tarihinde İzmir’de vefat etti. Karşıyaka Örnek köy Mezarlığı’na defnedildi.
Burdurlunun, Kıbrıs’ta beş kitabı yayınlanır. Üçü doğrudan Kıbrıs’la ilgili olan Lefkoşa, Minnacık Ada ve Günaydın Yavru Kıbrıs adlı bu kitaplara, Türkiye dönüşünde bu kitaplardan seçilen şiirlerle yeni yazılmış olanların bir araya getirildiği ve 1968’de İzmir’de yayınladığı Açmıyor mu Kıbrıs’ımın Gülleri adlı bir kitap eklenmiştir. [4]
İbrahim Zeki Burdurlu 1977′de emekli oldu. Ülkü dergisinde yayımladığı şiirlerle halk şiir geleneğini, yeni anlatış biçimleriyle zenginleştirme çabası gösterdi. Sanat ve Edebiyat, Millet, Hisar, Varlık ve daha birçok dergide şiirleri, araştırma yazıları, eleştirileri yayımlandı. [5]
Asıl soyadı “Öcal” olmasına rağmen eserlerinde “Burdurlu” soyadını Burdur doğumlu olduğunun vurgulanmasını istediği ortaya çıkmaktadır.
Zeki Burdurlu çok yönlü şair, aynı zamanda folklor araştırmacısıdır. Birçok efsane, masal derlemesi yaparak yayımlamış, destanlar hakkında da yazılar yazmıştır. Ölümünden sonra adı cadde sokak ve okullarda yaşatılmıştır.
EDEBİ KİŞİLİĞİ
1940–1960 döneminde öne çıkan Orhan Seyfi Orhon , Yusuf Ziya Ortaç , Faruk Nafiz Çamlıbel H ve Mehmet Akif Ersoy idi. Sonra bunlara Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Kutsi Tecer , Arif Nihat Asya , Zeki Ömer Defne , Mustafa Seyit Sutüven , Yahya Kemal gibi şairlerden biridir. Edebiyat tarihçileri onu Milli Edebiyat Hareketi içinde bir şair olarak kabul etmiştir.
Ülkü dergisinde yayımladığı şiirlerle halk şiir geleneğini, yeni anlatış biçimleriyle zenginleştirme çabası gösterdi. Sanat ve Edebiyat, Millet, Hisar, Varlık ve daha birçok dergide şiirleri, araştırma yazıları, eleştirileri yayımlandı.
Modern şiirle halk şiirimizi kaynaştırmaya çalışmış, şiirlerinde kişisel duyguların yanı sıra toplumsa! Konuları da işlemiştir. İlk şiiri Öğretmen Okulu’nda öğrenci iken Servet-i Fünun , Uyanış dergisinde yayımlanır.
Öğrenciliği sırasında, Ahmet Kutsi Tecer tarafından başlatılan şiirde, halk şiiri geleneğinden faydalanma çalışmalarına katılmıştır. Şiirlerinde anılarına bağlılık, Atatürk sevgisi, Kıbrıs özlemi, memleket gerçekleri gibi temalar işlemiştir.
Doğup büyüdüğü ve yaşadığı yerleri ile Anadolu’yu halk şiiri tarzı ve özellikleriyle kendine özgü bir dille yansıtır. Yeni şiir ile halk şiirini birleştir meye gayret etmiş şiirlerinde, millet ve vatan sevgisini işlemiştir.
Anadolu efsanelerini derlemiş duru bir dille kaleme almış, masal, inceleme, araştırma ve antoloji türünden eserler de yazmıştır. "Ülkemin Efsaneleri " adlı kitabı ilköğretim kurumları için 100 Temel Eser kapsamı içine alınmıştır. [6]
Zeki Burdurlu, çocukluğunda yaşadıklarını ve dinlediklerini köy, okul ve kent yaşamından kalan anılarından da faydalanarak duygu yüklü öyküler ve şiirler yazdı. Halk şiiri tekniğinde yazdığı ilk şiirlerinden sonra yeni şiiri benimsedi.
Anılarında Kıbrıs’ın özgürlüğü ve Burdur’un değişik yeşil özelliklerini konu edinen şiirleri ile dikkati çekti. İbrahim Zeki Burdurlu, pek çok şiirinde, efsanesinde ve romanında Türk insanının vatan, bayrak ve Atatürk sevgisini mısralarına taşıyarak çocukların bilinçlenmesini amaçladı
Ülkü dergisinde (1941-1945) yayımladığı şiirlerle, halk şiiri geleneğini yeni beğeni koşulları ve anlayışıyla zenginleştirme çabası gösterdi. İlk kitabı 1945’te basılan Toprak İnsanları adlı eseridır. Sanat ve Edebiyat, Millet, İstanbul, Fikirler, Şadırvan, Su, Hisar, Varlık dergilerinde yayınlanan şiir ve araştırmalarının yanı sıra masallar ve oyunlar da yazmış, Şiir, masal, antoloji türleriyle, öğretici nitelikte birçok eser vermiştir.
İbrahim Zeki Burdurlu’nun, 14 şiir kitabı, 4 ders kitabı, 2 inceleme, 3 antoloji, 12 eğitici-öğretici kitaplar dizisi, 6 adet de küçük masal kitabı olmak üzere 42 eserin sahibidir. [7]
Şiir kitapları:
Toprak İnsanları (1945),
Toprağın için deki Toprak (1946),
3. Burdur’daki Mahallemiz (1947),
4. Keloğlan (1949),
5. Basık Tavan (1950),
6. Bir Köyden Bir İnsan (1951),
7. Lefkoşe (1953), 8. Minnacık Ada (1954),
9. Günay dın Yavru Kıbrıs (1959),
10. Atatürk’üm (1959),
11. Sev Beni ‘(1966),
12. Açmıyor Mu Kıbrıs’ımın Gülleri? (1968),
13. İzmir’ in Mor Atları (1976).
Antolojileri:
1. Şiirimizde Öğ retmen (1965),
2. Öğretmen Şâirler Antolojisi (1966),
3. Ata türk Şiirleri Antolojisi (1967).
Diğer eserleri:
Memiş Can (1978, roman), 2. Anılardan Öyküler (Hikâyeler, 1979), 3. Üç Destan (Köroğlu- Karacoğlan- Oğuz Destanı, 1969), 4. Romanlanyla Reşat Nuri Güntekin (1971). Ders kitapları ve eğitici kitapları davardır.
Kaynakça
[1] Yayla, Hüseyin (2010). İbrahim Zeki Burdurlu, Hayatı-Sanatı-Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
[2] PROF. DR. ABDULLAH ŞENGÜL, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/burdurlu-ibrahim-zeki
[3] Yayla, Hüseyin (2010). İbrahim Zeki Burdurlu, Hayatı-Sanatı-Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
[4] Ertuğrul AYDIN• İBRAHİM ZEKİ BURDURLU’NUN KIBRIS YILLARI VE KIBRIS’LA İLGİLİ KİTAPLARINDA KIBRIS,. ı.BURDUR SEMPOZYUMU, 241
[5] https://www.idefix.com/kitap/ibrahim-zeki-burdurlu/urun_liste.asp?kid=24605
[6] Derya ÇİNTAŞ YILDIZ TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI DERGİSİ • 203 İbrahim Zeki Burdurlu’nun Eserlerinde Sevgi Değeri turkiyat.selcuk.edu.tr,SHF-203-230
[7] Hüseyin YAYLA, İBRAHİM ZEKİ BURDURLU’NUN HAYATI, SANATI, ESERLERİ, AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİSOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI, YÜKSEK LİSANS TEZi HAZİRAN ,2010
Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın