Kul Gazi Hayatı Aşık Sivas Şarkışla Tuzla

KUL GAZİ

Sivaslı Halk ozanı şair,

Asıl adı  Gâzi Kurt, göbek adı Abdulgazi Kurt’tur.  Baba adı Ömer, anne adı ise  Gülfidan'dır. [1] Kul Gazi’nin annesi Gülfidan, Âşık Veysel’in köyü olan Sivrialan köyündendir [2] ve yetişme şartları gereği ozan geleneğine düşkün bir kadındır. Annesi de  âşık olan ozanın annesi “ Gülfidan “ mahlası ile şiirler söyleyen bir halk ozanıdır. [3] Âşık Kulgazi yedi çocuklu bu ailenin  en büyük çocuğudur.

Babası Ömer ise demiryollarında çalışan bir işçidir. Şiirlerinde Abdülgazi veya Kul Gazi mahlaslarını kullanan şairin asıl adı Abdulgazi Kurt’tur.  Söylentiye göre Kul Gazi’nin doğumundan önce babaannesi Döne Hatun rüyasında Hz. Muhammed'in sahabelerinden Abdulvahhab Gazi'yi görmüştür.  Abdulvahabi Gazi  o rüyada ninesine   doğacak olan çocuğa kendi ismini vermesini tembih eder Bu nedenle Kul Gazi’nin adı  kabri Sivas’ın,  Yukkarıtekke Mezarlığında olan  Abdulvahhab Gazi'nin adı verilir.  Abdulgazi'nin ikisi kız, beşi erkek altı kardeş sahibi bir ozandır.

Şarkışla'nın Tuzla Köyü'nde 1934 yılının Mart ayının sonlarında dünyaya gelir. Babası demiryollarında çalıştığı için sık sık tayinleri çıkmış şehir şehir göç etmişlerdir. Bu nedenle Kul Gazi, İlkokula Sivas'ın Kayadibi bucağında başlamış Konya’da devam etmiş, ortaokula İzmir Buca'da başlamış Kayseri de bitirmiştir. Liseyi üçe kadar Kayseri'de okumuş ama lise tahsilini tamamlamadan  üçüncü sınıfından ayrılmıştır.[4]

Doğduğu muhitte özellikle annesi Gülfidan’nın etkisi ile ozanlığa yönelmiştir. Yöre âşıklarından Davut Sulari, Âşık Veysel ve  Beyhani Ergin gibi şairlerin ve şiirlerinin tesiri ile  şiire heveslenmiştir. Erken yaşlardan itibaren saz çalmaya ve şiirler söylemeye başlar.  İlk şiirlerini 1946 yılında henüz 12 yaşında iken yazmaya başladığı belirtilmiştir. [5]

Lise, diplomasını  Sivas Atatürk Lisesi'nde sonradan ve dışarıdan bitirerek aldığı belirtilmektedir. Sivas Devlet Demir Yolları'nda çalışmaya başladığı, Sivas Devlet Demir Yolları'nda  hareket memurluğu, istasyon şefliği, trenlerin merkezden sevk ve idare memurluğu, misafirhane memurluğu yaptığı bilinmektedir.

Kul Gazi beş defa evlenip boşanmış bir ozandır. İlk evliliğini lise yıllarında Fethiye adındaki bir kız ile yapmıştır.  Ancak onun gönlü rüyasında görüp sevdiği Sarı Çiçek'te kalmıştır. Sarıçiçek’e rüyada âşık olması badeli âşıklık geleneği icabı bir mevzu da olmaktadır. İlk eşinden bir yıl sonra ayrılmış, ikinci eşi Şehrize Hanım'la evlenmiş ancak beş yıl sonra Şehrize hastalanınca üçüncü evliliği Döne Hanımla yapmıştır. Nitekim iki kez daha evlenecek ama 13 yıl evli kaldığı Esma Hanım’dan da son eşinden de çocuğu olmayacak, hepsinden de boşanacaktır. [6]

Liseden sonra Sivas Cer Atölyesine girmiş, bu yıllarda Nakşibendi tarikatı mensubu Bedrettin Efendi ile tanışmıştır. Askerliğini İstanbul Metris cezaevinde yaptıktan sonra yeniden Sivas’a gelir ve Cer Atölyesindeki işine devam eder. Ülkenin farklı yerlerinde hareket memuru, istasyon şefi ve dispeçer (tren trafiğini düzenleyen kişi) olarak görev yapar.[7][8]

Sivas Devlet Demir Yolları'nda fiilen otuz yıl görev yapmış, Nakşi dergâhlarına girince saz çalmayı bırakmıştır. 1958. [9]

1975 yılından sonra Konya’daki âşıklar Şenliğine katılmaya başlar. 6 Eylül 1985'te emekli olmuştur. 

Sivas, Yenişehir'de ikamet etmiş, birinci kitabı olan "Sarı Çiçek"i Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, Atatürk Üniversitesi'nde 1980 senesinde yayınlamıştır. "Rüzgârda Kekik" adlı ikinci kitab,1987 senesinde halk ozanları arasında düzenlenen bir eser yarışmasında 255 halk şairine ait eserler içinde ilk on altı eser arasına girmiş ve Kültür Bakanlığı tarafından1987 yılında  yayınlanmıştır. "Sıla Gözleri" adındaki  kitabı ise, Sivas Belediyesi tarafından yayınlanır. Bu üç kitabında dört yüze yakın şiiri bulunmaktadır. 

Usta bir âşık olarak çıraklar da yetiştirmiştir. Nitekim Diyârî Baba ve  Aydın Aydıner adlı halk Ozanları onun çırakları olmaktadır. Hakkında  Sivas Cumhuriyet ve  Konya Selçuk Üniversitelerinde  altı tane  Lisans Tezi  çalışması  yapılmıştır. Çeşitli dergilerde  hakkında bazı yazılar yazılmış ve birçok şiiri çeşitli dergilerde yayınlanmıştır. Âşık Kulgazi 74 yaşında iken Aralık 2008 de vefat etmiştir. 

Erzurum Atatürk  Üniversitesi  12.  Geleneksel  Âşıklar Şenliği 1979 – şiir okuma  ikincilik ödülü, 1983, Kültür Bakanlığı  koşma dalında  üçüncülük ödülü,  1986 Kültür Bakanlığı  Koşma dalında birincilik ödülü,  1992 de  İsveç Uluslarası Evrensel  Kültür Yarışması şiir dalı nda Jüri Özel Ödülü, Kültür Bakanlığı  Halk Şairleri Eser Yarışmasında  “Rüzgârda Kekik” adlı eseri ile  çeşitli ödülleri vardır. Sivas’ta yapılan çeşitli yarışmalarda , 198 1984, 1985, 1989 yıllarındaki yarışmalarda da çeşitli ödüller almış olan önemli bir ozandır. [10]

Şiir Kitapları

Sarı Çiçek" 1980 Saim Sakaoğlu’nun derlediği şiirleri  "Rüzgârda Kekik", 1990, "Sıla Gözleri" 2000

BEYLER İZİNİMİ VERİN

Sene bin dokuz yüz yetmiş,
Beyler izinimi verin.
KUL, sıraya hürmet etmiş,
Beyler izinimi verin.

Dağ başında hep yaşantım,
Ciğer kebap edip yandım,
Çalışmaktan çok usandım,
Beyler izinimi verin.

Dertli olan derdin döker,
Haksızlık boynumu büker,
Yorulursam dönmez teker,
Beyler izinimi verin.

Müracaatım Hanlı'da,
İnsaf olur her canlıda,
Vekilse boş İhsanlı'da,
Beyler izinimi verin.

Dört müfettiş geçti başa,
Kalmadılar buna şaşa,
Kanûnî hak gitmez boşa,
Beyler izinimi verin.

Dilekçeler verdim size,
Kulak verin siz bu söze,
Yoksa giderim Akyüz'e
Beyler izinimi verin.

Bana şanlı Topulyurdu,
Mahrumiyet belin kırdı,
Mağdur etmen Gâzi Kurt'u,
Beyler izinimi verin.         Kul Gâzi

Şiirleri

• Tuğba Ağacı’nın çiçeği ruhlar

• BEYLER İZİNİMİ VERİN

• Gözlerin

• Eğer bir gönüle aşkı verseler

• İsterim ki şu dünyada dâima

• İnsanlığın miyarı

•  

Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )

Kayıkçı Kul Mustafa ,  Katib , Erzurumlu Emrah ,  Erzurumlu Aşık Sümmani  ,  Divriğili Deli Derviş Feryadi ,  Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) ,  Aşık Ferrahi ,  Kağızmanlı Hıfzı  ,  Musa Merdanoğlu  ,  Posoflu Aşık Müdami ,  Deliktaşlı Ruhsati , Âşık Zülali,  Âşık Şenlik,  Ercişli Emrah  ,  Âşık Ardanuçlu Efkari, Şarkışlalı Âşık  Şarkışlalı Talibi Çoşkun ,  Kaygusuz Abdal  ,  Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gür,  Tokatlı Nuri …

 KAYNAKÇA

[1] Akkaya, Hüseyin (1978). Sivaslı Âşık Kul Gazi . Bitirme Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

[2] Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri III. Sivas: Önder Matbaacılık.

[3] AŞIK KUL GAZİ ile SÖYLESİ, https://www.kozadergisi.8m.com/5ofa1.htm

[4] AŞIK KUL GAZİ ile SÖYLESİ, https://www.kozadergisi.8m.com/5ofa1.htm

[5]  DR. UĞUR BAŞARAN, “ Kul Gazi “ http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gazi-kul-gazi-abdulgazi-kurt

[6] Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri III. Sivas: Önder Matbaacılık.

[7] Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri III. Sivas: Önder Matbaacılık.

[8] DR. UĞUR BAŞARAN, “ Kul Gazi “ http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gazi-kul-gazi-abdulgazi-kurt

[9] DR. UĞUR BAŞARAN, “ Kul Gazi “ http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gazi-kul-gazi-abdulgazi-kurt

[10] Abdülkadir Güler, Sivaslı Aşık Kul Gazi ile Röportaj, https://blog.milliyet.com.tr/sivasli-asik-kul-gazi-il