Şeref Taşlıova Hayatı Edebi kişiliği

27.05.2011

Şeref Taşlıova

Âşık Şeref Taşlıova, 10. Nisan 1938 yılında Kars iline bağlı eskiden Çıldır ilçesinin günümüzde ise Arpaçay İlçesine bağlı Gülyüzü ( Pekreşen) köyünde dünyaya geldi. Babasının adı Hacı Bey, Annesinin ası ise Nergis Hanım’dır. Şeref Taşlıova bu ailenin üçüncü çocuğudur. [1] Nüfus Cüzdanında 10. Nisan 1938 yazıyor olsa da annesinin ifadesine göre Kasım sonu veya aralık başında 1938 yılında dünyaya gelmiştir.

Babasının soyu Kafkasya Azerbaycan’dan Türkiye’ye göçen yörede Terekeme olarak adlandırılan Karapapak Türkleridir. Babası ve ailesi Salihler denilen bir ailedir. Bu aile Kafkasya Borçalı’dan Samet Vurgun’un da köyü olan Salahı köyüdür. [2]Şairin ifade ettiğine göre üçüncü veya dördüncü nesil öncesinden dedesi olan Halil Efendi ‘de önemli bir âşıktır.

Ozan yedi yaşındayken babasını kaybetmiş, annesi iki kız kardeşi ile onu tek başına büyütmüştür. İlkokul üçüncü sınıfa giderken âşık olmaya heves etmiş, Âşık Şenlik , Âşık Zülai, Posoflu Aşık Müdam, Erzurumlu Aşık Sümmani gibi yörenin âşıklarının etkisi ve şiirleri ile büyümüştür.

İlkokul öğretmeni olan Hasan Kantarı’nın da bir âşık olması bu hevesini beslemiş, 1950 yılında ilkokulu bitirmiştir. 1951 yılında Kars Cılavuz Köy Enstitüsüne girer. İlk yıl okuyup köye döndüğünde diğer erkek kardeşi ölmüş ve annesi ev işlerini yürütemez halde kalmıştır. Annesi onu okula göndermek istemez. Bunun üzerine Öğretmeni Hasan Kantarı onu âşıklığa sevk eder. Okulu bırakınca tüm boş zamanlarını bu işe verecektir. Yöresindeki âşıklardan Çıldırlı Âşık Şenlik’in oğlu Âşık Kasım ile Öğretmeni tanışmaktadır. Şeref Taşlıova bu aşığın çırağı olmaya karar vermiştir. 1954 yılında, Çıldırlı Âşık Şenlik’in oğlu Âşık Kasım’dan ders almaya başlar.

Âşıklıkla ilgili bilgi ve terbiyesini, Doğu Anadolu ve Azerbaycan sahasında tanınan Çıldırlı Âşık Şenlik’in oğlu Âşık Kasım’dan çok şey öğrenecektir. Âşık Kasım’ın yanına çırak olarak girer. Böylece Şenlik Âşıklık kolu ve dairesinin içinde yetişmeye başlamıştır.

Ozanımız Âşık Kasım’ın yanında iki yıl çıraklık yapar iki yılın sonunda da yöredeki meşhur âşık Müdami’nin yanına erişir. 1956 yılında Âşık Gülistan ve Müdami’nin yanında işinde ustalaşmaya başlar. Bu âşıklardan saz çalma, hikâye anlatma, şiir söyleme ve şiir oluşturma konusunda tecrübeler edinecek bu üç usta aşığın öğretilerinden önemli ölçüde istifade edecektir.

O sıralarda yöresinde yetişen çok sayıda halk ozanı vardır. Bu halk ozanlarının hepsi ile tanışma fırsatı bulmuş ve şiirlerini dinleme olanağı elde etmiştir. Mehmet Hicrani, Dursun Cevlani, Topal Latif Âşık Merdan, Âşık Abbas [3] vb bunlardan bir kaçıdır.

1958-1960 yılları arasında İstanbul’da[[4]askerliğini görevini tamamlar. 1964 yılında Kars Radyosu’na girerek “Âşık Programları” yapmaya başlar ve bu çalışmaları radyo kapanıncaya kadar, aralıksız on yıl devam etmiştir. [5]Bu sıralarda da diğer radyo ve televizyon programlarına katılmaya ve danışmanlık yapmaya başlamıştır. Askerlikten sonra başladığı Radyo programları ona şöhret kazandıracak ülkede tanınan bir ozan haline gelecektir.

1967 yılından itibaren, Konya’da düzenlenen Türkiye Âşıklar Bayramına katılmaya başlar. Ve aralıksız olarak (39 yıl) boyunca Konya Âşıklar bayramının belli başlı katılımcısı olarak müdavimi haline gelir. Uluslararası İstanbul Festivaline de 21 yıl boyunca ve hiç aralık vermeden katılımcı olacaktır. [6]

İlk olarak 1971 yılında resmi görev ile “Sanat Elçisi” olarak Almanya’dan başlayan yurt dışı seyahatleri, uzun bir zaman dilimi içinde tam olarak 25 kez gerçekleşmiş ve Amerika’dan Japonya’ya, Avrupa’dan Orta Asya ülkelerine dek birçok ülkedeki etkinliklere katılmak üzere 25 kez yurt dışına gitmiştir. [7]

Bu yurt dışı seyahatleri 1987 yılında Almanya’nın Marl Belediyesi tarafından davet edilmesi ile başlamış Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Fransa, İsviçre, Avusturya, Danimarka, Almanya, İngiltere, Singapur, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kırgızistan ve Türkmenistan gibi ülkelere kadar uzanmıştır.

1964 yılından itibaren Atatürk; Erciyes, İnönü, Dicle, Hacettepe, Gazi, Çanakkale 18 Mart, Celal Bayar, Dokuz Eylül, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (İngiliz Dil Bilimi),gibi birçok üniversite ve yüksekokulda 19 Mayıs, Selçuk, İstanbul Teknik Üniversitesi Devlet Konservatuarı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Trakya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Ankara, âşıklık geleneğine dair seminerler vermiştir. Hatta Londra Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi, Singapur Üniversitesi, Berlin Üniversitelerinde de aynı türden etkinliklerde bulunmuştur. [8]

Yurt içinde ve uluslar arası düzeyde yapılanlar da dahil olmak üzere, gittiği çeşitli organizasyonlarda; 135 madalya, 66 plaket ve 180 taktir-teşekkür belgesi kazanmıştır. [9]

Şeref Taşlıova ustalarından öğrendiği ve yakın çevresinden derlediği pek çok efsane, halk hikâyesi ve türkülü halk hikâyelerinin membaıdır. Sadece şiir üretmekle kalmamış çok sayıda halk hikâyesi ve türkülü hikâyeler derlemiş veya derleyenlere de yardımcı olmuştur. Derlediği hikâyeler arasında Karlı Âşık Bayram Köroğlu’dan derlediği Eşref Bey Hikâyesi de vardır. Bu hikâyeyi kasete aktarmış ve günümüze kadar ulaşmasını sağlamıştır.

Arkadaşı Murat Çobanoğlu ile birlikte atışmalar yapmış onunla birlikte pek çok toplantı bilgi şöleni şölen ve âşıklar gecesine katılmıştır.

Çeşitli dergilerde folklor yazıları yazmaya da başlar Kars Eli Dergisinde derlemiş olduğu Çıldır Gölü Efsaneleri yayımlanmaya başlar. Şiirleri, derlemeleri ve anlattığı hikâyeleri Türk Edebiyatı, Çağrı, Maya, Tarla, Gülpınar, Pınar, Köz, maya, Türk Folkloru, Millî Kültür, Türk Folklor Araştırmaları gibi dergilerle, çeşitli antolojilerde yayınlamıştır.

Bu arada, folklor ve Âşık Edebiyatı üzerine yapılan bilgi şöleni ve kongrelerde tebliğler sunmuştur “Gönül Bahçesi” isimli şiir kitabını Kültür Bakanlığı yayımlar. Türk Dil Kurumu adına Prof. Dr. Fikret Türkmen ve Nail Tan tarafından hazırlanan “Âşık Şeref Taşlıova’nın Tasnif Ettiği Hikâyeler” isimli eser de 2004 yılında basılmıştır.

Taşlıova’nın şiirlerinin bir kısmı, Amerika Indiana Üniversitesi tarafından derlenmiştir. Almanya Berlin Üniversitesi International Instute For Tradational Music Instute tarafından yapılan çalışma sonucunda Türküleri kitap haline getirilmiş Unesco’nun 1988’de hazırladığı Dünya Sanat Dizisi’nde, Türkiye’deki Halk Ozanlarını temsilen rol almıştır. Birincisi 15-21 Kasım 1989’da, ikincisi 4-7 Temmuz 1996’da, üçüncüsü de 3-13 Temmuz 2003 tarihleri arasında İngiltere’de düzenlenen Uluslararası Hikâye Festivaline (International Story Telling Festival) katılmıştır. 21-23 Haziran 1996 tarihinde Danimarka’da yapılan ve 24 ülkenin iştirak ettiği “Vikinglerin Doğuş Günü ve Gün Dönümü Geleneği Festivali’ne” ve 1996’da Singapur’a davet edilmiştir.

TRT tarafından hazırlanan “Ozanın Kopuzundan Âşığın Sazına” isimli programda danışmanlık yapmıştır. TRT’nin “Âşıklık Geleneği” programının metin yazarlığını yapmış, Japon NHK televizyonunun hazırladığı “İpek Yolu'” ve İngiliz BBC televizyonunun yürüttüğü “İskender” (Aleksander) isimli dizilerde görev üstlenmiştir.

1987’de faaliyete başlayan Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliğinin kurucu üyesidir. Bu kuruluşun 1999-2001 yılları arasında Teknik Bilim Kurulu Başkanlığı görevini yaptı; bu görevini iki yılda bir yapılan seçimlerde aldığı oylarla sürdürdü ve 2010 yılına kadar devam ettirmiştir. [10]

ALDIĞI ÖDÜLLER

1981 yılında, TRT’nin düzenlediği “Atatürk” konulu şiir yarışması “güzelleme” dalında “Biri Anadolu Biri Atatürk” isimli şiiriyle Türkiye birincisi olmuştur.

1981 yılında Müzik-San Vakfı; 1996 yılında Türkiye Yazarlar Birliği tarafından “Yılın Sanatçısı” seçilmiş; Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı tarafından 2000 yılında “Türk Dünyasına Hizmet Ödülü” ile ödüllendirilmiştir. . 2005 yılında, Tarsus’ta, “Karacaoğlan Türkmen Şöleni’nde “Yılın Sanatçısı” ödülünü almıştır.

Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )

Kayıkçı Kul Mustafa , Katib , Erzurumlu Emrah , Erzurumlu Aşık Sümmani , Divriğili Deli Derviş Feryadi , Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) , Aşık Ferrahi , Kağızmanlı Hıfzı , Musa Merdanoğlu , Posoflu Aşık Müdami , Deliktaşlı Ruhsati , Âşık Zülali, Âşık Şenlik, Ercişli Emrah , Âşık Ardanuçlu Efkari, Şarkışlalı Âşık Şarkışlalı Talibi Çoşkun , Kaygusuz Abdal , Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gür, Tokatlı Nuri …