GirişKayıt

Tatavlalı Mahremi ve Şehname Eseri

04.01.2015


Tatavlalı Mahremi ve Şehname'si


Mahremi’nin 12.280 beyitten oluşan mesnevi tarzında yazılmış devasa bir eseridir. Eser esasında üç bölüm veya kitaptan oluşur. [4] Eser, II. Bayezid  , Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman 

dönemlerini anlatır. Türk Tarih Kurumu’nda bulunan bu yazma eserin başı ve sonu eksiktir. Yavuz’un Mısır seferleri ile Rodos’un fethini anlatması bakımından dikkat çekicidir. Bu eserin üçüncü bölümü Topkapı Sarayı Yazma Eserler kütüphanesinde kayıtlıdır.[5] İkinci ve üçüncü bölümü içeren yazmanın şimdilik bilinen tek nüshası Topkapı Sarayı Kütüphanesi’ndedir (Revan Köşkü 1287).[6]


Eser üzerinde yapılan en önemli çalışma Hatice Aynur’un doçentlik takdim çalışmasıdır. [7] Eser üç bölüm veya kiitaptan oluşmaktadır. Her üç kitabın girişinde tevhit, münacat, na’t , miraciye , cihar yar-ı güzin, medhiye, telif sebebi ,devrin padişahına övgü yer almaktadır.Şehname’nin birinci bölümü 1-2263 arasındaki beyitlerden oluşan ayrı bir cilttir. Bu cilt II. Bayezid ’in sefer ve zaferlerinden söz eder. Eserin ikinci bölümü (beyit 2264-8944) I. Selim döneminden (918-26/1512-20), özellikle de İran ve Mısır seferlerinden söz eder. Üçüncü bölüm (beyit 8945-12280), I. Süleyman’ın saltanatının (926-74/1520-66) ilk iki yılındaki olaylar ile Belgrad ve Rodos’un fethini anlatır. [8]


Birinci bölüm (beyit 1-2263) ayrı bir cilt olup II. Bayezid in seferlerinden söz eder. Bilinen tek nüshası Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi’nde bulunan yazmanın (nr. Y-I/1) başı ve sonu eksiktir. Bu ciltte II. Bayezid zamanındaki olaylar, fetihler, savaşlar, Cem vakası, Karaman, Boğdan seferi, Kili ve Akkirman kalelerinin zaptı gibi olaylardan söz edilir. Şehnamenin bu bölümü üzerinde Hatice Aynur tarafından bir doktora çalışması yapılmıştır. [9]

İkinci bölüm (beyit 2264-8944) Yavuz Sultan Selim tahta geçmesi, I. Bayezid’in ölümü, Çaldıran savaşı, Hoy şehrinden geçerek Tebriz’e gidilmesi, tüccar ve sanat erbabının İstanbul’a gönderilmesi, İspir, Bayburd, Kemah ve Sivas ’ın alınması anlatılır. Devamında Diyarbakır ilinin itaati, Alaüddevle’nin öldürülmesi, Adana ve Tarsus emirinin itaati, Selim’in Memluk topraklarına yönelmesi; Divrigi; Malatya; Sis; Tarsus’un zaptı. İki ordunun Halep’te karşılaşması; , Kansu Gavri’nin yenilmesi ve Halep’in ve Şam’ın alınması, Mısır Seferi, Sina Çölünün geçilmesi, Ridaniyye’ Savaşı, Mısır ve İskenderiye’nin zaptı. I. Selim’in Bulaq’a girmesi Tumanbay’ın yakalanması ve idamı, Celali isyanları ve I. Selim’in ölümü anlatılmaktadır.


Üçüncü bölüm (beyit 8945-12280) Kanuni Sultan Süleyman’ın saltanatının ilk iki yılındaki olayları, I. Süleyman’ın tahta çıkması, Canberdi’nin Ferhat Paşa tarafından öldürülmesi; Macaristan seferi; Böğürdelen ve Belgrad kalelerinin alınması; Serem’e gidilmesi ve Zemin kalesinin alınması, Rodos seferi ve Rodos’un fethi anlatılır.

İkinci ve üçüncü bölümü içeren yazmanın yegâne nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde kayıtlıdır (Revan Köşkü, nr. 1287). Şehnâme’nin ikinci bölümü üzerinde bir doktora çalışması yapılmıştır (bk. bibl.)[10]

Mahremi’nin Şehnamesi, üzerinde Doktora ve Doçentlik çalışması yapan Hatice Aynur tarafından basıma hazırlamaktadır. Eserin tarihçiler açısından önemi hakkında henüz karşılaştırmalar yapılamamıştır. Eserdeki bilgilerin orijinalliği veya Mahremi’nin bu eserini yazarken verdiği bilgilerin değeri veya değerlendirilmesi henüz net değildir. Eser verdiği tarihi bilgiler açısından da henüz değerlendirilmeye muhtaçtır.

 Türk-i Basit Şairleri Eserleri İle İlgili Linkler

KAYNAKÇA

profile

Şahamettin Kuzucular

0

0

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar