Devran Baba Hayatı 20. yy. Adana

 Devran Baba,

(Doğum: 1942, Adana, ölüm: 8 Temmuz 2012, Adana)  Çukurova  yöresi halk ozanı

Asıl adı Mustafa Şahin, soyadı Yılmaztürk’tür.   1942 yılında Adana’da doğmuş,  annesi Fatma Hanım, babası ise Halil Yılmaztürk’tür. [1] Dedelerinden birisi olan Koca Seyit’in bir süre Tunceli’de ardından Elazığ’da yaşadığını oradan da yaklaşık 170-180 yıl kadar önce Adana’ya gelip yerleştiğini ifade etmiştir. [2]

Adana ‘da İlkokulu bitirdikten sonra ortaokula başlamış, ancak ortaokul üçüncü sınıftan ayrılmıştır. Muhitinden aldığı heves ile henüz dört yaşında iken bağlama ile tanışmış,  dokuz telli bağlamadan çöğüre dek tüm bağlamaları ve sazları çalmayı öğrenmiştir.  Devran Baba, "Tokaç" adını verdiği ve teli atkuyruğundan olan ilk bağlamasını da kendi yapmıştır.[3]   İlk bağlamasını nasıl yaptığını kendi ağzından şu şekilde ifade etmiştir. “Dört yaşındayken babaannemin çamaşır tokacını 1 gizlice aldım. Daha sonra büyükbabamın çiftliğindeki Bekâr adlı Arap atının kuyruğundan kıl kopararak bunu tokaca çaktığım çivilere bağladım. Bu şekilde ilk sazımı kendim yaptım ve buna tokaç adını verdim.” [4]

Âşık, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiş olan âşık, kendi muhitindeki Alevi Bektaşi halk ozanlarını usta kabul etmiş, diğer halk ozanlarının şiirlerini okuyarak kendi kendini geliştirmiştir. Mahlâsını ise büyükbabası Şükrü Ağa vermiştir. Bu mahlasını alma nedeni ise Dedesinin vücudunda olan çeşitli işaretlerin kendi vücudunda olmasıdır. [5]

1960 yılında askere gitmeden önce komşularının kızı olan Müzeyyen Hanım ile evlenmiş ve bu evliliğinden ikisi kız ikisi erkek olmak üzere toplam dört çocuğu olmuştur. Askerliğine 1962 yılında İzmir’de başlamış ve 1964 yılında terhis olmuştur.[6]

1964'ten itibaren Çukurova Radyosu'nda programlar yapmaya başlayan Devran babanın türkü ve deyişleri 1980'li yıllardan itibaren değişik sanatçılar tarafından okunmaya başlar.  Türkü ve şiirlerini  "Tarif Etme" (2001) adıyla yayımlanmıştır. Önceleri babası gibi çiftçilik yapan Devran Baba,  daha sonraları türkülerinden aldığı telif ücretleriyle geçinmeye çalışmıştır.  İstanbul Radyosu’nda da çalıp söyleyen âşık, eşinden ayrı yaşamaya başladıktan sonra yavaş yavaş kendi kabuğuna çekilmeye başlar.

39 yıl aradan sonra eşiyle anlaşamayıp 1999 yılında ayrı evlerde yaşamaya başlamış ancak eşinden boşanmamıştır. Eşinden ayrı yaşamaya başlayınca Mersin’in bir yayla yeri olan Gözne beldesine yerleşmiş ve Gözne’de yaşamaya başlamış,  sağlığı da bozulan halk ozanı 8 Temmuz 2012 pazar günü hayatını kaybetmiştir.[7]

Bektaşî tarikatına bağlı olduğunu söyleyen âşık, Alevî-Bektaşî geleneği içerisinde  “âyin-i cemlere katılmış ve bu törenlerde dedelerin, zâkirlerin deyişlerinden çok etkilenmiştir. Malatya, Maraş, Erzincan vb. şehirlerden gelen dedelerle aynı ortamlarda bulunmuştur.” [8]

Hemen her  konuda şiirler yazan halk ozanı   özellikle  sosyal sorunlar, aşk, sevgi, ayrılık  ve politik konularda türküler de söylemiştir.  “Devran Baba, şiir biçiminde bugüne dek alışılmadık yöntemler kullanıp, alışılagelmiş uyak sistemine başka uyaklar ekleyerek, birden çok uyağı aynı anda kullanan sayılı âşıklardan biri olma özelliğini taşımaktadır.” [9]

Çağdaşı diğer Çukurovalı aşıklar olan Hacı Karakılçık ( Aşık) Adana Feke d. 1948,  Âşık Feymani Osman TAŞKAYA Kadirli ve   Âşık İmami – Âşık- Ahmet Demir  ile birlikte   Çukurova aşıklık geleneğinin  son dönmelerdeki en meşhur halk ozanlarından biridir.

 Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )

Kayıkçı Kul Mustafa ,  Katib , Erzurumlu Emrah ,  Erzurumlu Aşık Sümmani  ,  Divriğili Deli Derviş Feryadi ,  Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) ,  Aşık Ferrahi ,  Kağızmanlı Hıfzı  ,  Musa Merdanoğlu  ,  Posoflu Aşık Müdami ,  Deliktaşlı Ruhsati , Âşık Zülali,  Âşık Şenlik,  Ercişli Emrah  ,  Âşık Ardanuçlu Efkari, Şarkışlalı Âşık  Şarkışlalı Talibi Çoşkun ,  Kaygusuz Abdal  ,  Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gür,  Tokatlı Nuri …

Devran Baba TÜM ŞİİRLERİ  

KAYNAKÇA

[1] Yrd. Doç. Dr ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Günümüz Âşıklarından Devran Baba”, Millî Folklor, C.8, Y.16, S.61, ss.77-89.

[2] Yrd. Doç. Dr ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Günümüz Âşıklarından Devran Baba”, Millî Folklor, C.8, Y.16, S.61, ss.77-89.

[3] https://tr.wikipedia.org/wiki/Devran_Baba

[4] Yrd. Doç. Dr ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Günümüz Âşıklarından Devran Baba”, Millî Folklor, C.8, Y.16, S.61, ss.77-89.

[5] Yrd. Doç. Dr ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Günümüz Âşıklarından Devran Baba”, Millî Folklor, C.8, Y.16, S.61, ss.77-89.

[6] Yrd. Doç. Dr ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Günümüz Âşıklarından Devran Baba”, Millî Folklor, C.8, Y.16, S.61, ss.77-89.

[7] https://tr.wikipedia.org/wiki/Devran_Baba

[8] Yrd. Doç. Dr ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Günümüz Âşıklarından Devran Baba”, Millî Folklor, C.8, Y.16, S.61, ss.77-89.

[9] https://www.turkuler.com/ozan/devranbaba.asp