Ehlikeyf Keyf Ehli
Ehlikeyf ve Keyf Ehli
Ehil ve keyf sözcüklerinden oluşan birleşik bir sözcüktür. Ehl: Arapçada işinde usta, işinde söz sahibi, keyf ise zevk almak, anlamındadır. Ehl-i keyf ise zevkine, rahatına düşkün kimse, keyif sahibi anlamlarına gelir. Ehlikeyf kelimesi hoş muhabbet düşkünü olan kimseleri de ifade eder. Gerçek anlamıyla ise gamı tasası yokmuş gibi davranan her şeye gülüp geçen, keyfine düşkün anlamların dadır.
Osmanlılar zamanında afyona ‘tiryâk’, afyonu kullanana ise ‘tiryâki’ denirdi. Ehlikeyf ise tiryakiden çok bağımlı anlamına gelecek şekilde kullanılmıştır.
Ehl-i keyf çoğu kez ayyaş, içki, beng esrar İçen- , esrar ve afyon müptelası, daru yu huşber.kullanan , hatta nargile kullanmaya mübtela anlamlarına gelecek şekilde kullanılmıştır. Şarap ve arakı içen üzerlerinde cür'adan ( Cür'adan Nedir Esrar ve Afyon Kesesi) taşıyan ayyaşlara ehli keyf dendiği, bu kelimenin daha çok sarhoşlar ve uyuşturucu kullananları ifade ettiği dikkati çeker.
Rindâna böyle göz mü karartırdı ehl-i keyf
Her yıl geleydi kahve Yemenden ziyâdece Enderunlu Vâsıf
Ehli keyfe keyif verir kahvenin kaynaması
Eşşegi yoldan çıkarır sıpanın oynaması Anonim
Öğme arâbı zemmidüp afyonu sâkiyâ
Açdırma ehl-i keyfe kutunun kapağını Fennî
Afyon u ber ü bâde ile kahve vü arak
Cümle mükeyyifâtı yeriz keyfe mâ ittefâk Muhlis Hızır Çelebi
Keyfinden anun dâne-i hardal duyamazlar
Hâlî görünür rindlere neş’e-i afyon Şeyh Gâlib
Afyon ve esrarı tek başına kullanmak fazla keyfiyet vermez. Onun keyfi meyle beraber çıkar:
Afyon u ber keyfine dil oldu âşinâ
Çekdirmede yubûsetini çarh-ı bî-nevâ Haşmet
Eskiden afyon, esrar, gubar, daru yu huşber , berş ve berraş ( bkz Berş Macunu Şurubu Berraş Beng ve Şarab Münasebetleri) gibi şeylerin kullanımının oldukça yaygın olduğu, hatta bu ayyaşların içtikleri uyuşturucu türlerini temin etmeyi meslek edinmiş esnaf zümresinin olduğu, bu tip uyuşturucu kullanımının dervişler , Bektaşiler, Kalenderiler arasında oldukça yaygın olduğu, hatta bazı diva şairleri ile ilmiye sınıfına dahi mensup bir çok kişinin bu tip alışkanlıkları olduğu bilinmektedir. “ İstanbul’da esnâf-ı bengciyan adı verilen bir sınıf bulunuyordu. Bunlar Süleymaniye semtindeki Tiryâkiler Çarışı’nda yer alan dükkânlarda durup, macun, levha gibi esrar ihtiva eden müstahzarlar hazırlayıp tiryâkilere satıyorlardı”[1]
Divan şiirinde afyon ve esrar tasavvufî mecazlar olarak da kullanılmıştır. “Buna göre afyon ve esrar bekâ billah (Allah’ta bâki olma) makamına erişip Hak ile hak olan vuslat ehlinin bu makamda tadarak öğrendiği hakikatin hallerini anlatır.”
Ta’n idüp hâlete bize eger inkâr ide
Bâde vü beng ühûdiyle isbât idelüm Avnî
Hak yolun delillerini sûrette değil, gönlün derinliğinde ve ilâhî aşkta aramak gerekir, esrar ve şarab bunun bir ispatıdır.
Kimi divan şairleri de keyif veren maddeler içenleri uyuşturucu müptelalarını bu alışkanlıklarından vazgeçemeye çalışan beyitler yazmışlardır.
Beng-i sevdâyı çekip dalma hayâl-i huşka
Salma kalyon-ı dimâğın kuru girdâba sakın Şeyh Gâlib
İLGİLİ LİNKLERİMİZ
Şahdaru Nedir Hz Nuh ve Cem ile Şâhdârû
Kabak Çekmek Nedir Beng Esrar İçmek
Berş Macunu Şurubu Berraş Beng ve Şarab Münasebetleri
Afyon İçmek Şiirlerde Efyun Haşhaş Mazmunu
Kanuni Devri Şarap Esrar Afyon İçme İşret Yasağı ve Şiirlere Yansıması
Kabak Çekmek Nedir Beng Esrar İçmek
Fuzûlî Beng ü Bade Hakkında Özeti
Berş Macunu Şurubu Berraş Beng ve Şarab Münasebetleri
Cür'adan Nedir Esrar ve Afyon Kesesi
Divan Şiirinde Esrar Konusu Marijuana
Esrar ve Divan Şiirinde Gam Çekmek
KAYNAKÇA
[1] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/bers-macunu-surubu-berras-beng-ve-sarab/133712
