Hasibe Mazıoğlu Hayatı ve Çalışmaları

Prof. Dr. Hasibe MAZIOĞLU ( D. Kayseri, Develi 1922 - 24 Nisan Çarşamba- 2013 )  Edebiyat Profesörü Türkolog

Hayatı

1922 yılında Kayseri ili Develi İlçesinde  İkisi erkek dört de kız kardeşin en küçükleri olarak Çatbaşlar [1]ailesinden dünyaya geldi.  Bu ailenin altı çocuğundan olan Hasibe Mazıoğlu’nun o yıllardaki soyadı Çatbaş idi. Çatbaş ailesinin reisi olan babaları Farsçayı bilen eğitimli biriydi.  Hasibe Mazıoğlu’nun kardeşleri ise şiir ve müzikle uğraşan aydın ve münevver insanlar olarak yetişmişlerdi.  1928  yılında  Develi İlçesinde“Halk Mektepleri” adıyla açılan kursa katılarak  okumayı öğrendi ve  Develi Merkez okulunda, ilkokula başladı. 1933’ yılında ise Develi  Ortaokuluna devam etti. Ortaokulda iken edebiyat ile Fransızca derslerine daha çok temayül gösterdiğini fark etti. Ortaokula gitmek için yaşı büyütüldü Bu nedenle asıl doğum tarihi 1923 veya 1924 tür.   Ortaokuldaki  edebiyat hocası Makbul Özdil sayesinde edebiyata  yönlendirildi.  Ortaokuldan sonra Kayseri Lisesine kaydoldu ve Kayseri de okumaya başladı. 1940 yılında Kayseri Lisesinin Edebiyat Şubesini birincilikle bitirdi. [2]

Develi’den çıkan ilk profesör olacak olan  kızlık soyadı ile Hasibe Çatbaş [3] Liseden sonra  ortaokul hocası Makbul Özdil’in yönlendirmesi ile  AÜ DTCF Edebiyat bölümüne kaydoldu.   A.Ü.Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi.  O yıllarda Üniversitedeki Bölümünde  Necati Lugal, Necmettin Halil Onan,  Abdülkadir İnan  ve  Prof. Dr. Saadet Çağatay Türk Dili ve Edebiyatı bölümün öğretim kadrosunda bulunan hocalardı Fakültede iken bu hocalardan ders alarak yetişti. . Bitirdiği bölüme  asistan olarak girdi.  Necmettin Halil Onan  ’nın yeri asistanI olarak girdi. Prof Dr Zeynep Korkmaz da  ondan birkaç yıl sonra  asistan olarak  görev alacaktı.  Fars Dili Ve Edebiyatı bölümünde ise  Vecihe Hatiboğlu asistan olacak bu üçlü  “ Üç Kız “ [4] Profesör, hatta emekli olana kadar aynı çatı altında hocalık yapacaklardı.

Hasibe Mazıoğlu, güler yüzlü, yumuşak sesli, tane tane konuşan, sınıfı üzerinde saygı uyandırmayı bilen, notları kıt, öğrencileri çok zorlayan bir hocaydı. Kürsüye gelip oturur, yerinden kalkmadan önündeki mikrofondan derslerini anlatır,  öğrencilerin gözlerinin içine bakarak sükûnetle ders anlatırdı. Eski Türk Edebiyatı derslerinde şair ve yazarların biyografilerini anlatırken, onlara dair anekdotları anlatmaya özel önem gösterir, şiirlerinden örnekler verir, bu beyitleri büyük bir zevk ile öğrencilerine okurdu. Tatlı ve sevecen sesi kürsü ve öğrenciler üzerindeki otoritesini arttırıyor, öğrenciler onun dersinde asla asla ve ses çıkarmaya cesaret etmiyordu.

1948 yılında evlenerek Mazıoğlu soya adını aldı. Bu evliliğinden de bir oğlu dünyaya geldi.  Ama dört yıl sonra kocası ölmüş ve oğlu ile beraber yaşamaya başlamıştı. Bu tarihten sonra da  bir daha evlenmedi.

Akademisyenlik Yılları  ve Çalışmaları

AÜ DTCF de “Fuzulî-Hâfız, İki Şair Arasında Karşılaştırma" konulu teziyle doktor (1951) oldu. Fuzulî Farsça Divan, Edisyon Kritik" konulu takdim teziyle de profesör oldu (1962).  Daha sonra Aynı Fakültenin Eski Türk Edebiyatı Kürsüsünde  Başkan olarak görev yapmaya başladı. Bu yıllarında   Fırat ve Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültelerinin kurulmasında büyük  bir hizmet gördü.  Ahmet Fakîh’in  “Kitâbu Esvâfı Mesâridi'ş-şerife.” mesnevisini buldu ve eser üzerinde inceleme çalışması yaparak bu eseri yayımladı.  Bu kitabı ilk önce M. Fuad Köprülü, Ahmet Fakih  hakkında bilgiler de vererek eseri seksen iki beyit halinde yayımlanmıştı. (“Anatolische Dichter in der Seldschukenzeit. II. Ahmed Faqîh”, Körösi Csoma Archivum, II/1-2 [1926], s. 20-38)[5] Eser üzerinde en önemli çalışmayı yaparak eseri bilim dünyasına ve kültür literatürümüze kazandırmış oldu. [6]

Edirneli Nazmi  'nin  “Pendi Attar Tercümesi “ adlı eserini, bilim dünyasına tanıttı. Bu eserin AÜ  DTCF  fakülte kitaplığında bulunan nüshasını bularak, Manisa Muradiye Kütüphanesi nu 2668, Fatih Millet Kütüphanesi Carullah Efend kısmı no 1670 deki nüshaları ile karşılaştırıp tenkitli metni ile yayımladı ve  bu eseri bilim dünyasına  tanıtan kişi oldu. [7] Pendi Attar Tercümesinin  elde olan tek yazma nüshası, DTCF Kütüphanesi Yazmaları, Muzaffer Ozak I/1461 numarada kayıtlıdır. Prof. Dr. Hasibe Mazıoğlu bu eseri Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanesinde bulmuş ve eserin metni hakkında çalışmalar yaparak eseri günümüz Türkçesine kazandırmıştı. [8]Türk Dil Kurumu üyesi olan Hasibe Mazıoğlu  TDK da Yönetim Kurulu üyeliği ve kol başkanlığı görevleri yaptı.

Prof. Dr. Hasibe MAZIOĞLU (1922-2013) Nisan 24 Çarşamba günü vefat etti.[9]

Hayatı hakkında Yrd. Doç. Dr. Kadir Özdamarlar , “Hocaların Hocası : Prof.Dr.Hasibe Mazıoğlu “ adı ile bir çalışma yapmıştır. Harward Üniversitesi yayını Journal of Turkish Studies (Türklük Araştırmaları) 21 1977, Hasibe Mazıoğlu Armağanı I-III ve  Bütün Yönleriyle Develi, Bilgi Şöleni, 26-28 Ekim 2002, Bildiriler, s. 425-429 adlı yazılarda hayatı hakkında detaylı bilgiler verilmiştir.

ESERLERİ 

Fuzulî-Hâfız (1956), Nedim'in Divan Şiirine Getirdiği Yenilikler (1957), Fuzulî'nin Farsça Divanı (1962), Kitabu Mesâcid’üş Şerife  (1974), Fuzulî ve Türkçe Divanından Seçmeler (1986; 2. bs. 1992), Kayserili Mevlevî Şeyhi Ahmet Remzi Akyürek'in Hayatı ve Şiirleri (1987), Nedim (1988). Edirneli Nazmî'nin  “Pendi Attar  Tercümesi”

ÖNEMLİ TÜRKOLOGLAR VE LİNKLERİ

·         Dr. Saadet Çağatay Hayatı ve Eserleri

·         Pertev Naili Boratav Kimdir Hayatı Hizmetleri

·         Dr. Mehmet Necati Lugal 

·         Zeki Velidi Togan Hayatı ve Hizmetleri

·         Reha Oğuz Türkkan Hayatı ve Hizmetleri

·         Remzi Oğuz Arık Hayatı ve Hizmetleri

·         Abdülkadir İnan Hayatı ve Eserleri

·         Dr. Mehmet Kaplan Hayatı Çalışmaları Eserleri

·         Dr. Hasibe MAZIOĞLU Hayatı ve Çalışmaları

·         Dr. Mehmet Necati Lugal Hayatı Çalışmaları Eserleri

·         Pertev Naili Boratav Kimdir Hayatı Hizmetleri

·         Dr. Saadet Çağatay Hayatı ve Eserleri

·         Dr. Zeynep Korkmaz Biyografisi Çalışmaları Eserleri

·         Dr. Muharrem Ergin Hayatı Hizmetleri Eserleri

·         Dr. Şerif Aktaş Hayatı Eserleri

KAYNAKÇA

[1] Yrd. Doç. Dr. Kadir Özdamarlar, Hocaların Hocası : Prof.Dr.Hasibe Mazıoğlu, https://www.cagdasdeveli.com.tr/kose-yazarlari/h

[2] Mesut Çetintaş, “Prof. Dr. Hasibe MAZIOĞLU İle Söyleşi” https://tdk.org.tr/soylesi/soylesi.html

[3] Yrd. Doç. Dr. Kadir Özdamarlar, Hocaların Hocası : Prof.Dr.Hasibe Mazıoğlu, https://www.cagdasdeveli.com.tr/kose-yazarlari/h

[4] Prof. Dr. Namık Açıkgöz, Hocam Hasibe Mazıoğlu, https://www.murekkephaber.com/yazarlar/prof-dr-

[5] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/ahmet-fakih-carhname-kitabu-esvafi-mesaridi-s-serife/77108

[6] Prof. Dr. Hasibe Mazıoğlu,Kitâbu Emâfı Mesâridi'ş-şerıfe, TDK. neşri, An¬kara. 1974

[7] Edebiyat ve Sanat Akademisi - Edirneli Nazmi ve Türkî-i .Basit .

[8] Pend-i Atar Çevirisi ( AÜ, DTCF- Yazma Nüshası) , Prof.Dr. Hasibe Mazıoğlu, https://dergiler.ankara.edu.tr)

[9] TDK, Prof. Dr. Hasibe MAZIOĞLU vefat ettihttps://tdk.gov.tr/index.php?option=com_content