Reha Oğuz Türkkan Hayatı ve Hizmetleri

Müslüman-Türk, Fransız-Avrupa ve Anglo-Sakson, Amerikan gibi, tek kişide bulunması zor üç  kültürle yoğrulmuş olan Dr. Türkkan, gerçekte katıksız bir Türk`tür. Rönesans`tan beri az görülen türde çok yönlü, fakat o yönlerinde derinliğe varabilmiş başarılı bir şahsiyettir.”

 

Reha Oğuz Türkkan (d. 12 Ekim 1920, İstanbul - ö. 18 Ocak 2010, İstanbul), Tarihçi, yazar, Türkolog, senarist, gelecekçi (fütürist) ve Ordinaryüs Profesör.

Hayatı

 

Kastamonu- Taşköprü’den gelme  Hacıkadızadeler olarak bilinen bir aileye mensuptur.  Babası  Tapu Kadastro Genel Müdürü olmuş ve kadastroyu Türkiye’ye getirmiş bir kişi olan Halid Ziya Bey, annesi Saibe hanımdır. Medine müdafii olarak  adı tarihe geçen Ömer Fahrettin (Türkkan) Paşa, Reha Oğuz Türkkan babası Halid Ziya Bey’in amcasıdır.  

 

Büyük amcası Ziya Paşa’nın Erenköy’deki köşkünde dünyaya geldi. [1]Asıl ismi Reha’dır.  Türkçü düşüncelerinden ötürü Oğuz adını daha sonra ekletmiştir. Çocukluk yıllarını Büyükada’da Sisam Prensi Georgiadis’in Büyük-adada kalan on dönümlük arazi üzerinde  yaptırmış olduğu üç katlı köşkünü alan  babasının yanında  geçirmiştir. Savaşta evler yıkılanlara tanınan parasız okuma hakkını kullanarak  St. Joseph Lisesi ve akabinde Kabataş Erkek Lisesi'ne kaydolur. Galatasaray Lisesi'ne geçtikten sonra Halit Fahri Ozansoy’un öğrencisi olur. Fakat babası Halit Ziya Türkkan'ın Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'ne tayin edilmesiyle Ankara'ya Gazi Lisesi'ne kayıt yaptıracaktır. 1937  Gazi Lisesi'ndeyken  Enver Behnan Şapolyo , Fevziye Abdullah Tansel ve Saffet Engin’in öğrencisi olur.  Bu okulda iken Türkçü "gizli" örgütü "Gürem"'i kurar.[2] Bu teşkilatta Cihat Savaş Fer, Hikmet Tanyu, Fikret Kılıççöte (Bozkurt dergisinin resimlerini yapan kişi ), Mustafa Kızılsu ve  Ceyhun Atuf Kansu da vardır.[3] Gazi Lisesi’nde iken ilk yazılarını da  Filiz adlı dergide çıkmaya başlar.   Daha 17 yaşında iken  Filiz Dergisinin sahibi olan Hasan Ali Yücel ile de bu sayede tanışmış olur. İlk dergisi olan Gürem dergisini de bu okulda ve bu vesile ile yayımlamak istemiştir.

1934 yılı yaz başında Büyükada’da çok önemli br hatıra da yaşamıştır.  İran Şahı Rıza Pehlevi’yi Büyükada’da gezdirmekte olan Atatürk evlerinin önüne geldiğinde, onu faytona alarak onunla  Türklük üzerine sohbet etmiştir.[4]

 

Lise Yılları

 

Atatürk'ün ölümünden bir gün sonra Ergenekon dergisini çıkarır. (10 Kasım 1938). Kendisinin "Faşizm Tehlikedir" yazısından ‘Almanlarla dostluğumuzu bozuyor’ diye düşünülmesinden dolayı  kapatılır. Bu dergi kapatılınca, yerine Türkçü adlı dergiyi çıkartır. Akabinde de  Kitap Sevenler Kurumu'nu kurmuştur. Kurum’un fahri başkanı da Fethi Okyar’dır. Kitap Sevenler Kurumu,  Ziya Gökalp ’in eserlerini yeni harflerle basar.  Hasan Ali Yücel' o sırada bugünkü adıyla Kültür Bakanı olmuş ama solculuğa meyletmeye başladığından, Kitap Sevenler Kurumu'nun hazırladığı Türk temalı eserlerin basımına soğuk davranmaktadır.  Bu kurum Halkevlerine ilhak edilir.  Bunun üzerine  Bozkurt dergisini çıkarmaya başlar. 1939 Hüseyin  Hüseyin Nihal Atsız 'ın yazıları da bu dergide yayınlanmaktadır. Fakat bu dergide  Hüseyin Nihal Atsız ve diğer Türkçüler ile yaşadığı  Bozkurt Dergisi ve Tan Gazetesinde devam eden “R. O. Türkkan, bazı Türkçülerin çıkarcı olduğu ve menfaat icabı Türkçü olduğunu iddia etmiş, Atsız ise, onu gerçek bir Türk olmamakla suçlamıştı.) [5] Bu polemikler yüzünden  ayrılarak Gök Börü dergisini çıkaran  Reha Oğuz Türkkan, Atsız ile olan mücadelesini şu şekilde ifade edecekti.  “Hadise, Türkçülerin aralarında bozuşması değil, hakiki idealist Türkçüler ile Türkçü geçinenlerin birbirlerinden ayrılmalarından ibaretti.”

 

Üniversite Yılları ve Türkçülük Davaları

 

Liseden sonra, Paris/Sorbonne Üniversitesi’ne gider. İkinci Dünya Savaşı Fransa’yı tehdit etmeye başlayınca  tarih ve antropoloji eğitimini yarıda bırakıp Türkiye’ye döner.1940 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne devam ederek bu okuldan 1942 de  mezun olur. İlk evliliğini  1941 yılında  Reşat Nuri Güntekin  ile bacanak olmasına vesile olan Emire Güntekin ile  yapar ^[6]   Bu evliliğinden iki kızı dünyaya gelir.  Ardından İstanbul Üniversitesi’nde tecrübi psikoloji dalında yüksek lisans yapar.

Nihal Atsız, Hasan Ali Yücel’in talebiyle  Sabahattin Ali tarafından dava edilince Atsız’a destek olmak için, 10 bin kişinin katıldığı bir  yürüyüş tertip edenlerden biri olmuştur.  Bu nedenle 1944 - 1945 arasında Irkçılık-Turancılık davasında yargılanır. Nihal Atsız,  Zeki Velidi Togan, Alparslan Türkeş, Remzi Oğuz Arık’ın da bulunduğu   23’ünün tutuklanıp diğerlerinin  beraat ettiği Türkçüler davasından  5,5 yıl hapse mahkûm edilip, Askerî Yargıtay’ın kararı ile  beraat ettikten sonra doğum tarihini Türkçülük Günü olarak kutlanan 3 Mayıs olarak değiştirir. Meşhur Tabutluk hadisesinde Reha Oğuz Türkkan 3 gün 4 gece ile Tabutluklar’da en fazla kalan kişi olmuş, gördüğü işkenceler sırasında sol gözü zedelenmiştir. [7]

Tabutluk Hadisesinden sonra  Sorbonne Üniversitesi’nde tecrübî psikoloji eğitimini tamamlar.

 

Amerika Yılları

1947  yılında Amerika’ya gider. İlk zamanlarda düzgün işler bulamadığı için inek sağmaktan, gübre taşıma ve boya yapmaya kadar pek çok iş yapar.  Sonuçta Columbia Üniversitesi’ndeki tecrübî psikoloji mastırını tamamlar ve  eğitim görevlisi olur. City College of New York adlı başka bir üniversitede yarım gün çalışır ve arkasından kendi işini kurar. 

 

Eğitim alanında geliştirdiği sisteme dayalı olarak kurduğu   ilkokulunu açar 1963—64. Fakat   kullandığı krediyi ödeyemediği için iflasa sürüklenir. Bir şirketle ortaklaşa işi devam ettirse de  1969 krizinde, genetik, kimya ve biyoloji alanlarında kurduğu şirketleri yok pahasına elinden çıkarmak zorunda kalmıştır. ABD'deki "Sorularla Programlı Öğrenim"  kurucularından biri olarak "WHO'S WHO" ansiklopedisinde yer alır. Gurbetçi çocuklar için ABD'de Atatürk Okulu adıyla bir okul açar. Amerika’daki ermeni karşıtlığı gösterilerine de katılan hatta düzenleyen R. O. Türkkan,   Türk Evi, Ata Türk Okulu, Türk Merkezi, Dış Türkler Derneği, Columbia Üniversitesi'nde Türk Etütleri Merkezi'nin açılması gibi işleri de yapmıştır.

 

Amerika’da kurduğu  ‘Learning Foundations’ vakfının  başkanı olan eğitimci, yayıncı, yazar, konferansçı, öğretim makineleri mucidi, üniversite öğretim üyesi, bilgisayar ve televizyon programcısı, eğitim teknologu olarak çok çeşitli işler yapan[8] R. O. Türkkan 1972 yılları arasında Columbia üniversitesinde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlar. ABD  Hükümeti tarafından 4 eyaletin eğitim planlaması ve Sunrise Açık Üniversitesi’nin kuruluşunda eğitim teknolojisi danışmanı olarak  25 yıl boyunca Amerika’da çeşitli görevler alır. [8] Fakat artık ülkesine dönmek istemektedir.  Ülkeye dönmek istemeyen eşi Emire Hanım ve iki kızını da orada bırakarak Türkiye’ye kesin dönüş yapar.

 

Türkiye’ye Dönüş

 

1975-1976 yıllarında İstanbul Üniversitesi'nde ve daha sonra da 1996 yılında Ahmet Yesevi Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapar. 1976’da Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde bir açık üniversite olan Yaykur’u kurar.  YAYKUR`un kuruluşunda görev aldı, genel sekreterliğini yapmış  ve  psikoloji dersleri vermişti. Bu arada Boğaziçi ve Hacettepe üniversitelerinde de eğitim teknolojisi ve uzaktan eğitim projelerine iştirak etmişti. [9]1976 yılında NASA'ya danışman olur  ve Hindistan'daki uydulu eğitim çalışmalarını inceler.  1976 yılında  Ece Zübeyde Hanım ile  evlenir  ve bu evliliğinden  iki erkek çocuğu dünyaya gelir. Türkiye’de ilk defa hızlı okuma kurslarını açar. 1987’de Türk 2000 Vakfı’nın temellerini atarak  futürüzimle ilgili çalışmalar yapar.  Eğitim Sendikası, Konferansçılar Derneği, Gazeteciler Cemiyeti, Aydınlar Ocağı, Türk Ocağı gibi derneklere üye olur.  1997 yılında ABD'de  "Türk Dünyası Parkı" ve "Türkler" adlarıyla  resim sergileri açar.

İstanbul Ticaret Odası Gazetesinde "Amerika ve  Türkiye'de İş Dünyası" konularını işleyen makaleleri ile  2 yıl köşe yazarlığı yapmıştır.  Pek çok makale, dizi ve araştırmaları yayımlayan, Türkçülük alanında çeşitli sosyal faaliyetlerin yanı sıra yazarlık ve yayıncılık  da yaptı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) üyesi, ''sürekli basın kartı'' ve 1997 Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü sahibi

Raha Oğuz Türkkan  17 Ocak 2010 gecesi İstanbul'da [10] 90 yaşında vefat eden Türkkan için, Altunizade'deki Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Camisi'nde bir tören düzenlenmiş, Zincirlikuyu Mezarlığı'nda defnedil dilmiştir.

 

Türk Kültürü,  Tarih ve Edebiyatı  Hakkında Çalışmaları  ve Ödülleri

 

Kitap haline gelemeyen binlerce makalenin yazarı olan  R. O. Tükkan , İngilizce, Fransızca ve Türkçe olarak 43 kitap, 9 film ve 6 televizyon senaryosu yazdı. Reha Kurtuluş, Mete Turanlı, Avni Motun müstear adları[12] ile de yazmış olduğu makale, dizi ve araştırmaları  Cumhuriyet, La Republiqe, Tasvir, Tercüman, Türkiye, Milliyet, Adalet ve Türkeli gazeteleri ile Human Values, Reader's Digest, Kıvılcımlar, Türk Yurdu, Türk Edebiyatı, Hisar, Milli Kültür, Türk Kültürü, Türk Dünya Araştırmaları Ergenekon, Bozkurt, Gökbörü, Türk 2000 Postası Yeni Forum ve Yeni Türkiye dergilerinde binlerce yayınlandı.

Too Early For Death (Ölüm İçin Çok Erken)  adlı senaryosu Amerikade NBC'de film haline getirildi. , Türk mizahı hakkındaki Rions Ensemble (Beraber Gülelim)  adlı çalışması MIP Cannes'de gösterildi[13] “Türk Mavisi, Türk Yeşili ve Türkuaz”  Kültür Bakanlığı Ödülünü kazandı. “Tarihimizin Akışı”  ise Bakanlıkça video filmi olarak çekildi. [11]

Kızılderililerin Türklüğü konusunda makaleler yazdı. Kızılderililerin dilleri ile Türkçe, Kızılderili Kültürü ile  eski  göçer ve şaman Türk kültürü arasında  benzerlikleri ortaya koyan incelemelerde bulundu.  Kızılderililerin  buz tutan Bering boğazından Alaska’ya geçerek Güney Amerika’ya kadar inen Türkler olduğunu savundu.

 

Bazı eserleri

• Türkçülüğe Giriş (1940)
• Milliyetçiliğe Doğru (1943)
• İleri Türkçülük ve Partiler(1946)
• One America (1954)
• Talking Turkey (1955)
• Turkish Literature (1956)
• Turkish National Character (1971)
• Tabutluktan Gurbete (1975)
• Yenilenmiş Türk Destanları ve Hikayeler (1977)
• Biz Kimiz (1987)
• Türk Milliyetçiliğinin Kısa Tarihi (1992)
• Yükselen Milliyetçilik
• Yüzyıl Milliyetçiliği (1995)
• Kızılderililer ve Türkler (1998) ISBN 9789944009997
• Uyuyan Dev Türk Dünyası (2005)

ÖNEMLİ TÜRKOLOGLAR VE LİNKLERİ

• Dr. Saadet Çağatay Hayatı ve Eserleri
• Pertev Naili Boratav Kimdir Hayatı Hizmetleri
• Dr. Mehmet Necati Lugal 
• Zeki Velidi Togan Hayatı ve Hizmetleri
• Reha Oğuz Türkkan Hayatı ve Hizmetleri
• Remzi Oğuz Arık Hayatı ve Hizmetleri
• Abdülkadir İnan Hayatı ve Eserleri
• Dr. Mehmet Kaplan Hayatı Çalışmaları Eserleri
• Dr. Hasibe MAZIOĞLU Hayatı ve Çalışmaları
• Dr. Mehmet Necati Lugal Hayatı Çalışmaları Eserleri
• Pertev Naili Boratav Kimdir Hayatı Hizmetleri
• Dr. Saadet Çağatay Hayatı ve Eserleri
• Dr. Zeynep Korkmaz Biyografisi Çalışmaları Eserleri
• Dr. Muharrem Ergin Hayatı Hizmetleri Eserleri
• Dr. Şerif Aktaş Hayatı Eserleri

KAYNAKÇA

 

[1] Cemal A. Kalyoncu , “Türkeş’in tırnakları çekilmedi “, Aksiyon Sayı: 405

[2] Reha Oğuz Türkkan, Arayan Adam ,Hani Ben Çocukken …. Delikanlıyken De !,cilt 1,İstanbul ,(t),294 s.

[3] ] Ömer ÖZCAN, Reha Oğuz TÜRKKAN, Türk yurdu Mart 2010 Cilt: 30 | Sayı : 271

[4] ] Ömer ÖZCAN, Reha Oğuz TÜRKKAN, Türk yurdu Mart 2010 Cilt: 30 | Sayı : 271

[5] UMUT GÜNER, “Tüm Yönleri İle Nihal Atsız ve Reha Oğuz Türkkan Kavgası”

[6] Cemal A. Kalyoncu , “Türkeş’in tırnakları çekilmedi “, Aksiyon Sayı: 405

[7] R. O. Türkkan, TABUTLUKTAN GURBETE 1988 yılı baskısı, Sayfa: 206, 207, 208, 209

[8] OĞUZ ÇETİNOĞLU, Ord.Prof. Reha Oğuz Türkkan`la Bir Söyleşi, 31 OCAK 2009,  ÖNCE VATAN GAZETESİ

[9] ] Anonim,” Prof. Dr. Reha Oğuz Türkkan”, https://www.alge.com.tr/rot.asp

[10] OĞUZ ÇETİNOĞLU, Ord.Prof. Reha Oğuz Türkkan`la Bir Söyleşi, 31 OCAK 2009,  ÖNCE VATAN GAZETESİ