Âşık Çırpanlı, 16. yy. da yaşadığını anlamış olduğumuz sadece iki şiir elimize ulaşan ve hayatı hakkındaki bilgileri de sadece bu iki şirindeki detaylardan ibaret olan bir ozanımızdır.

 

Bu iki şiirinden çıkardığımız neticelere göre Âşık Çırpanlı 16 yy da  yüzyılda ortaya çıkan Yeniçeri Âşıklar ve Magrip Ocaklılar olarak bilinen denizci âşıklarımızdan biridir.

Osmanlı Devleti'nin Akdeniz’e hâkim olma ve Kuzey Afrika’da tutunma çabaları esnalarında yapılan deniz seferlerine katılan bu ozanlarımızdan birisi de Âşık Çırpanlıdır. Şiirlerinden anlaşıldığına göre Murat Reis’in donanmasında görevli olarak deniz savaşlarına katılmış, hayranı olduğu Kaptan’ı deryasının komutasında kahramanlıklar göstermiş ve bu yaşantısını da şiirlerinde kullanmıştır.

 

Âşık Çırpanlının her iki şiirinin teması da Akdeniz ve Cezayir seferleri ile bu seferlerde gösterilen kahramanlıklar ve olaylardır. Şiirlerinde  “Mağrib erlerinin gerçek velisi, Tanrının aslanı Hazret' Ali'si “ gibi sıfatlarla övdüğü Murat Reis’in gözü pek bir levendi olduğu anlaşılan Çırpanlı’nın hayatı hakkında hemen hemen hiç bir kaynakta kayda değer bir bilgi bulunmaz.

16.yy da adlarına rastlanan ama bir kaç şiiri dışında kendisi ve hayatı hakkında pek bir bilgi sahibi olmadığımız  belli başlı  ozanlar  şunlardır: Armutlu, Bahşi, Çırpanlı, Dalışman, Derviş, Hayalî, , Kul Çulha, Kul Mehmet, Kul Pirî, Oğuz Ali, Ozan, Öksüz Dede’dir. Köroğlu, Pir Sultan Abdal ve Karacaoğlan’ın hayatları ve şiirleri hakkında  ise nispeten  daha geniş bilgilere sahibiz.

 

 

Gazi Murad Reis'i soranlar

 

Gazi Murad Reis'i soranlar
Vardır bahadırı yarar delisi
Her kande hu desen gelir yetişir
.....

Gemileri vardır yeter uzağa
Daima beş vaktin kılar Hudaya
Padişah uğruna çıkar gazaya
Tanrının aslanı Hazret' Ali'si

Bilen Gazi Murad Reisi der bak
Resulullah sancağını çeker ak
Denizde karada yardımcısı Hak
Mağrib erlerinin gerçek velis

Baş başa çatarız gelir dem olur
Savaşanda derya yüzü kan olur
Gaziler yüzünü görür şen olur
Geldi derler Cezayir'in ulusu

Çırpanl' eydür hele sultanım göre
Bahadır er oldur yerinde dura
Her kaçan iskele ursak bir yere
Ol gün yanar Akdeniz'in yalısı

 

Ta Ezelden Kılıç Sala Geldi

Ta ezelden kılıç sala geldi bunlar düşmana
Bu Cezayir askeriyle kimse başa çıkamaz
Her kim düşman olur ise kendi gelir pişmana
Bu Cezayir askeriyle kimse başa çıkamaz

Görmez misin kabaili hep kafire taptılar
Kaçıp gider iken papaz şahin gibi kaptılar
Cenk ile Timkot'u alıp bir muhkem burç yaptılar
Bu Cezayir askeriyle kimse başa çıkamaz

Yetmiş seksen bin atlısın bölük bölük bölmüşler
Varıp Fas'ı iki kere alıp gene gelmişler
Bir kimseden fayda yoktur Haktan gayri bilmişler
Bu Cezayir askeriyle kimse başa çıkamaz

Çırpanl' eydür gerçek cümle ol Hudanın kuludur
Her birisi cenk yerinde bir Hazreti Ali'dir
Saadetli Padişahın kanadıdır koludur
Bu Cezayir askeriyle kimse başa çıkamaz

  Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )

Kayıkçı Kul Mustafa ,  Katib , Erzurumlu Emrah ,  Erzurumlu Aşık Sümmani  ,  Divriğili Deli Derviş Feryadi ,  Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) ,  Aşık Ferrahi ,  Kağızmanlı Hıfzı  ,  Musa Merdanoğlu  ,  Posoflu Aşık Müdami ,  Deliktaşlı Ruhsati ,  Âşık Şenlik,  Ercişli Emrah  ,  Âşık Ardanuçlu Efkari,   Şarkışlalı Talibi Çoşkun ,  Kaygusuz Abdal  ,  Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gür,  Tokatlı Nuri , Dadaloğlu ,  Karacaoğlan …

 

Edebiyat Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme ve Araştırmalarınız Sitemize üye olarak ve  bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya s_kuzucular@hotmail.com