Prof. Dr. Ahmet Ateş Hayatı Eserleri

12.10.2015

Prof. Dr. Ahmet Ateş

( D. 1917- Ö. 20 Ekim 1966 ) Yazar, akademisyen, araştırmacı

1917 yılında Gaziantep'in Nizip kazasına bağlı Barak nahiyesinin Ağcaköy'ünde dünyaya geldi. Babası müteahhitlik yapmış olan Ateşzâde Mustafa Bey, annesi İrfan Hanım'dır. Babası Aslen Konyalı olan bir yüklenici olduğu için sürekli iş yeri değiştiren biridir. Bu sebeple A. Ateş ilk tahsilini Adana, Pazarcık ve Maraş'ta yapmış, orta tahsiline Malatya'da başlamış ve Konya Lisesi'nde bitirmiştir ( 1935).[1]

Liseden sonra Yüksek Öğretmen Okulu ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümüne devam etti. Bu yıllarda Fransız Filolojisinde bazı dersleri de takip etti. Edebiyat Fakültesine devam ederken daha mezun olmadan Prof. Dr. Helmut Ritter'in asistanı oldu. Mezun olduktan sonra da1939'da İstanbul Üniversitesinin Arabiyat kürsüsünde göreve başladı. 1940 ta İslâm Ansiklopedisini hazırlamak için kurulan Ahmed Ateş’in de aralarında bulunduğu ilk kurulda Reşit Rahmeti Arat , M. Şerefeddin Yaltkaya,Mükrimin Halil Yinanç, Zeki Velidi Togan , Cavit Baysun, M. Tayyip Gökbilgin, Avni Başman, Sabri Esat Siyavuşgil ve Besim Darkot yer almaktaydı. [2]

1961 yılına kadar bu komisyonun üyesi 1961 den itibaren de komisyonun başkanı olarak İslam Ansiklopedisinin hazırlanmasına hayatını vakfetmiş oldu. 1940 ila 1966arasındaki çalışma sürecinde Ahmed Ateş ansiklopediye 52 madde hazırladı.[3]

1943'te Doçent olan Ateş, yedek subay olarak askerlik hizmetini de tamamladı. 1943-1945. Fakültesindeki Arap Filolojisinin Şarkiyat Enstitüsü'ne dönüşmesi için hocası ile emeği geçti. Doçent olduktan sonra pek çok milletlerarası ilmi konferanslarda Türk ilim âlemi adına temsilci olarak katıldı. Ahmet Ateş, kurucusu da olduğu Şarkiyat Enstitüsü Müdürlüğü, kurucusu olduğu Milletlerarası Şark Tetkikleri Cemiyeti idare heyetinde, M. Fuad Köprülü , A. Adnan Adıvar ile birlikte çalıştı.

1949 yılında Prof. H. Ritter’in Almanya'ya dönmesinden sonra Arap-Fars Filolojisi kürsüsü başkanı oldu. Şarkiyat Enstitüsü'nün ilmî araştırma ve çalışmalarının da mesul başkanı oldu. [4]

İstanbul Fetih Derneği'nin çalışmaları ile İstanbul Enstitüsü kurulmuş ve başkanı olmuştu. (1957 ye kadar enstitünün müdürlüğünü yaptı. İstanbul Enstitüsü Dergisinin 1955 neşrini temin etti. İran Millî Eğitim Bakanlığı İran edebiyatına yaptığı hizmetlerden dolayı kendisine “Sipâs guzâri” nişanını verdi. (1957)[5]

1956' da Şarkiyat Mecmuası adlı derginin çıkmasına ön ayak oldu. 1962 de Şarkiyat Enstitüsü'nü hükmî ve hukukî hüviyetine kavuşturdu ve vefatına kadar bu müessesenin müdürlüğünü yaptı. Afganistan Neşriyat Müdürlüğü'nün, Kabil'de düzenlediği "Hâce Abdullah Ensari'nin Ölümünün 900. Yıldönümü" (26 Eylül -Ekim, 1962) Anma toplantısına davet edildi.

1965 sonbaharında koroner kalp yetersizliğinden rahatsızlık geçirdi. 1966 da Mufassal İran Tarihi hazırlığı için İran’a davet edildi. Bu yıllarda hastalığı ilerliyordu. 20 Ekim 1966 perşembe günü vefat etti.

“Bâyezid camiinden kaldırılan nâşı, Üniversite merkez binasında yapılan bir merasimden sonra, Merkezefendideki kabrinde toprağa verildi.”

Hizmetleri

Prof. Dr. Ahmet Ateş, Türk kültür ve ilim dünyası hakkında yazılan pek çok yazının hazırlanmasında İslam Ansiklopedisinin hayata geçirilmesinde çok büyük emeği oldu. Türk bilim ve kültür dünyası hakkında bilinmeyen pek çok konuyu gün yüzüne çıkardı. Türk Kültür, bilim ve sanatı ile tarihi hakkında pek çok meselenin giderilmesine ön ayak oldu. Bilinmeyen birçok konunun aydınlatılması için bizzat çalıştığı gibi bu neviden pek çok çalışmaların yapılmasına zemin hazırladı.

Arap, Fars Dilleriyle, edebiyatları sahasında dünya çapında bir otorite olan Prof. Dr. Ahmet Ateş, 20 Ekim 1966'da Hak'kın rahmetine kavuşmuştur. İslam Ansiklopedisinin hemen her maddesine emeği geçti, Süleyman Çeleb’nin Vesilet'ün Necat- Mevlit ile Sinbadname üzerinde çalışmalar yaptı Bu eserleri Latin alfabesi ile günümüz Türkçesine çevirdi.

Birçok Arapça ve Farsça yazılmış eserlerin Türkçeye tercüme edilmesini sağladı. Türk ve şark Kültürünün gelişmesi için çok velut ve yararlı çalışmalarda bulundu. 12 kitap ve 100 ün üzerinde makale yayımladı. Bazı yazılarında Abdullah Ağcaköylü takma adını kullandı.[6]

Eserleri:

Sinbâdnâme (1948), Kitab-ı Tercüman al-Balâga, Vesîletü'n-Necât (Süleyman Çelebi'nin Mevlid'i, 1954), Cami al-Tavarih (Reşidüddin'den, 2 cilt, 1957, 1960), İstanbul Kütüphanelerinde Farsça Manzum Eserler I (1958), İlimlerin Sayımı (Farabî'den, 1955), Râhatü's-Sudûr ve Âyetü's-Sürûr (Râvendî'den, 2 cilt, 1957, 1960), Şehriyar ve Haydar Baba'ya Selâm (1964). Arapça ve Farsça gramer kitapları da yazmıştır. Hayatı ve eserleri hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: : Türk Kültürü, S. 50 (Aralık 1966).[7]

ÖNEMLİ TÜRKOLOGLAR VE LİNKLERİ

· Saadet Çağatay Hayatı ve Eserleri

· Pertev Naili Boratav Kimdir Hayatı Hizmetleri

· Mehmet Necati Lugal

· Zeki Velidi Togan Hayatı ve Hizmetleri

· Reha Oğuz Türkkan Hayatı ve Hizmetleri

· Remzi Oğuz Arık Hayatı ve Hizmetleri

· Abdülkadir İnan Hayatı ve Eserleri

· Mehmet Kaplan Hayatı Çalışmaları Eserleri

· Hasibe MAZIOĞLU Hayatı ve Çalışmaları

· Mehmet Necati Lugal Hayatı Çalışmaları Eserleri

· Pertev Naili Boratav Kimdir Hayatı Hizmetleri