Tebliğ Kökeni Anlamları Tebliğ Türü Mübalağa
Osmanlıca yazılışı: tebliğ / teblîğ / تبليغ / تَبْل۪يغْ
Tebliğ Arapça kökenlidir ve Arapçada iletme ulaştırma anlamlarında sözcükler türetilen “blġ “ sözcüğünden türemiştir. İletme, ulaştırma, erginleşme anlamındaki “ bulūġ بلوغ “ sözcüğü ile de aynı kökene dayanır.
Sözlüklerde “Ulaştırmak. Götürmek. Bildirmek. Eriştirmek., ilâhî emirleri insanlara anlatma. “ anlamlarında tarif edilir.
Mübalağa sanatının akla ve geleneğe uygun olan şekline tebliğ denilir.
Mübalağa Arapça kökenlidir ve “ blg “ kökünden türemiştir. ( bkz Belagat Nedir Hale Makama Amaca Uygun Söz ) Mübalağa edebiyatta belagat sanatının bir dalı olarak. “ Bir şeyi ya olduğundan çok fazla veya olduğundan çok noksan göstermek " ,“Habbeyi kubbe, kubbeyi habbe yapmak." , “pireyi deve, deveyi pire yapmak”tır. ( bkz Mübalağa Nedir Mübalağa Sanatı Tebliğ İğrak Gulüv)
Eski Edebiyatçılar mübalağa sanatını tebliğ ( akla ve gelene yakın ) iğrak (akla geleneğe aykırı) ) ve gulüv ( akıl dışı çok aşırı abartılı ) olmak üzere üçe ayırmışlardır.
Tebliğ şeklinde yapılan mübalağa aklen ve doğal açıdan mümkün olabilecek şekildeki mübalağadır. [1]"Akla yatkın ve âdete uygun olan" mübalağalar tebliğ olarak kabul edilir.[2] Tebliğ, hayal gücünü harekete geçiren, tasviri yapılan şeyin daha iyi kavranmasını sağlayan, bu nedenle de makbul görülen bir abartma olarak kabul edilir.
TEBLİĞ ÖRNEKLERİ
Ey Fuzûlî çıksa can çıkmam tarîk-i aşktan
Rehgüzâr-ı ehl-i aşk içre kılın medfen bana Fuzuli
Canım çıksa aşk yolundan dönmem denmesi ve mezarın yol kenarına yapılması akla ve âdete uygundur.
Eyyâm-ı zemistanda beni gerdiş-i devrân
Bir hâne-i viran-şüdeye eyledi mihman
( Kış aylarında devran döndü, devran gelip şu virane evimde bana misafir oldu. Kış güneşinin eve girip ısıtacağı noktasından hareketle şiirdeki abartı akla ve geleneğe uygun olduğu ve zarif bir mana da ifade ettiği için tebliğdir. Sevgilinin eve geldiği de ima edilmiş olur.
Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?
Gömelim gel seni tarihe desem, sığmazsın. M. Akif Ersoy
Memleket meşşeâtte-i adliyle zinet- yâb olur
Saltanat pirâye-i hulkıyle hüs nü an bulur Nefi
İLGİLİ LİNKLERİMİZ
Mübalağa Örnekleri İzahlarla Teblig İgrak Gulüv
Mübalağa Nedir Mübalağa Sanatı Tebliğ İğrak Gulüv
İğrâk Nedir Aşırı Mübalağa Abartma
İfrat Nedir Mübalağada İfrat ve Tefrit
İstihdam Nedir İstihdam Söz Sanatı
Kinaye Nedir Örneklerle Kinaye Söz Sanatı
İştikak Nedir İştikak Söz Sanatı
İstiare Söz Sanatı Nedir Türleri ve Örnekleri
İktisab Nedir Örneklerle İktisab Söz Sanatı
Müşakele Nedir Müşakale Söz Sanatı ve Örnekleri
KAYNAKÇA
[1] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/mubalaga-nedir-mubalaga-sanati-teblig-igrak-guluv/11730
[2] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/mubalaga-ornekleri-izahlarla-teblig-igrak-guluv/117313
