Bekir Yıldız Hayatı ve Edebi Kişiliği

Bekir Yıldız

 (d. Şanlıurfa 03 Mart 1933 / ö. İstanbul 8 Ağustos 1998)

Romancı, öykücü, röportaj yazarı, matbaacı

 

1933'te babası Şanlıurfa’da görev yaparken Şanlıurfa’da doğan Yıldız’ın çocukluğu Şanlıurfa, Kastamonu, Gaziantep ve Adana'da geçti. Polis memuru Şükrü Bey ile Hatice Hanım'ın dördüncü çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası polis memuru olduğu için babasının görevleri nedeni ile ilk orta ve lise yıllarını yurdun değişik yörelerinde geçirmişti.[1]

 

Babasının tayini Şanlıurfa’dan Van'a, ertesi yıl Kastamonu'ya çıkmış ve Kastamonu’ya taşınmışlardır. 1943'te babasının tayini Gaziantep Nizip'e çıkmış, 1944'te ağabeyinin eğitimini sürdürebilmesi nedeniyle annesi ve kardeşleri ile birlikte Şanlıurfa'ya dönmüşlerdir. Bu nedenle ilköğretimi babasının tayinleri dolayısı ile gittikleri yerlerde eğitim görerek biter. On iki yaşında Nizip'te azaplık yapan dayısının yanına gönderilir. Azap olarak çalışan dayısının yanında iken ağalık sistemine yakından şahit olur. Dayısının yanında geçen bu günleri onun için ileride iyi bir malzeme olacaktır.

 

İlkokul öğreniminden sonra önce Adana daha sonra da Mersin'de sanat enstitüsünde üç yıl eğitim görür.[2]  Ancak sanat enstitüsünü ağabeyinin eğitimi nedeniyle 1950'de taşındıkları İstanbul’da tamamlar.  Daha sonra İstanbul Erkek Sanat Enstitüsü'ne giden yazar (1950) aile bütçesine katkı sağlamak amacıyla çeşitli işlerde çalışmak zorunda kalır. İlk öyküsü 1951 yılında  Resimli Çocuk adlı bir çocuk dergisinde yayımlanır.

 Bir yanda da İstanbul Matbaacılık Okulu'na devam eder. Nihayetinde  (1954) bu okulu da bitirdikten sonra dizgi operatörlüğü ve öğretmenlik yapmıştır.

 

Askerlik görevine 1957'de Eskişehir'de başlamış; askerlik yıllarında tanıştığı Güler Hanım'la aynı yıl evlenmiştir. 1958'de kızı Vildan, 1959'da oğlu Yüce dünyaya gelir. 1962'de matbaacılık kurslarında ders vermeye başlamıştır.

 

O yıllarda Almanya’ya işçi göçü furyası başlamıştır. Bunun üzerine ekonomik zorluklarını aşmak için Almanya’ya işçi olarak gitmeye karar verir. İşçi olarak Almanya’ da[3] meydancı, takyap ustası ve matbaalarda mürettip, operatör olarak çalışır. Heidelberg Matbaa Makineleri Fabrikası'nın montaj bölümünde de (1962-1966) [4] çalıştıktan sonra yeniden ülkeye döner.  Yurda döndükten sonra 1966'da İstanbul Nuruosmaniye'de Alfabe Matbaacılık'ı  (196-1981). Daha sonra adı Asya matbaacılık olan bu matbaasında Türkler Almanya'da adlı ilk eserini yayımlar.  Bu eseri sonrasında yazı hayatına atılır. 1967'de ağabeyinin görev yaptığı Van’a gittikten sonra bakış açısı değişir. Van ziyaretinden sonra Anadolu ve Anadolu çocuklarını anlatmayı hedef alan bir tutuma girmiştir. Van ziyareti sonrasında Reşo Ağa adlı eserini yazmıştır.

 

May, Halkın Dostları, Yeni, Yazko Edebiyat dergilerinde görev alır.[5] Daha sonra matbaayı da kapatarak tüm zamanını yazmaya ayırmıştır.[6]

 

 

“İlk öyküsü 1951'de Tomurcuk adlı çocuk dergisinde yayımlanan Yıldız daha sonra Yeditepe, May, Halkın Dostları, Yeni a, Yazko Edebiyat gibi edebiyat dergilerinde yazdı.” [7]Bekir Yıldız’ın ilk kitabı, 1966 yılında yayımlanan, “Türkler Almanya’da” adlı romanı olurken, İlk öykü kitabı ise 1968’de yayımlanan “Reşo Ağa” adlı eseri olmuştur. Konularını Urfa ve Güneydoğu yöresinden alan öyküler yazıyordu. Bu öykülerinin yer aldığı Reşo Ağa adlı kitabı edebiyat çevrelerinde ilgi gördü ve tanınmaya başladı.

 

Konularını, çocukluk ve yetişme yıllarını geçirdiği “Urfa ve Güneydoğu Anadolu insanının yaşamını, bölgenin töre ve geleneklerini, ağa-köylü ilişkisini, yörede yaygın olan kaçakçılık ve kan davası gibi.” [8]Konularından seçmeyi tercih etmiş bazı hikâyelerinde de Almanya’da yaşadığı yıllardan alınan anılarından istifade etmiştir. Almanya yıllarının izlenimlerinden oluşan yazılarını “ Türkler Almanya’”da (1966) romanıyla başlattı.  Halkalı Köle adlı eserinde Almanya’ya giden Türk İşçilerinin o dönemdeki değişen sosyal-siyasal yapıyı ve çalışmak için gittikleri Almanya’da yaşadıkları aile içerisinde kopukluklar, uzaklaşmalar ve çatışmaları başarıyla yansıttı.

 

Almanya’daki gözlemlerine dayalı olarak işçi olarak Almanya’ya giden Türklerin Alman Toplumu ile uyumsuzluklarını, yabancı bir ülkede alışamadıkları kültürel uyumsuzluklar yüzünden yaşadıkları iç çatışmalarını konu edindiği Türkler Almanya'da adlı romanı çarpıcı gözlemlere ve eleştirel bir yaklaşıma ele aldı. Bu romanında Almanya’daki Türk işçilerinin yaşadıkları kültürel çatışmalar ve iç dünyalarındaki fırtınaları başarı ile aktarması sebebiyle dikkatleri üzerine çekmeyi başardı.

 

Toplumcu gerçekçi bir yazar olan Bekir Yıldız’ın eserlerinin konusu Güneydoğu halkı ve Almanya’ya göç konuları şeklinde iki ana gruba ayrılmış durumdadır. “Reşo Ağa’daki öykülerin ilk dördünde Güneydoğu insanının töreler ve ağa zulmü karşısında düştüğü durumlar ve kan davası konu edilir. Diğer öykülerde ise kentteki insanın yaşam kavgası, sorunları, evlilik kurumunun aksaklıkları (Sucukçu ve Yorulmayan Adam) işlenir. “Üç Bit’ te ise anamalcı düzen ve yarattığı yabancılaşma eleştirilir.”[9]

 “Kaçakçı Şahan” Yıldız’ın en belli başlı eserlerinden biridir. Bu Kitaptaki en uzun öykü “Gaffar İle Zara” da konu ağa zulmü ve işsizlik nedeniyle Almanya’ya yapılmış olan bir göç konusudur.

Yıldız, Urfa ve dolaylarında yaşayan insanların günlük yaşam kavgasını konu olarak ele almış, eserlerindeki olayları  gereksiz ayrıntılardan arındırarak realist gözlemlerle ve betimlemelerle aktarmaya gayret  etmiştir. Edebiyatımızda Sosyal Gerçekçiler olarak adlandırılan Toplumcu yazarlar içerisinde ve sol görüşte bir yazar olarak anılmıştır. Toplumsal gerçekçi öykü anlayışının kuralları içinde sosyal konuları içeren konular el almış, göç ve köylü sorunları üzerinde durmuştur. “Toprak insanlarının günlük yaşam sorunlarını, topraktaki ekonomik düzenin gerekleri olan ağa-yoksul köylü ilişkilerini, kaçakçılığı, eşkıyalığı, ağalık düzenindeki sevgi ve sevgisizlik ilişkisini olanca çıplaklığı, gerçekliği, doğallığı içinde verdiği bu “Güneydoğu” öyküleriyle Bekir Yıldız, toplumcu gerçekçi öykücülüğün en başarılı yazarlarından biri olarak edebiyatımıza adını yazdırdı.” [10]

 

Edebiyat dünyasında ve basın hayatında tanınmış bir yazar olmuştur. Bunun sonucunda ve 1974 yılında Yazarlar Sendikası ikinci başkanı seçilir. 1982 yılında ilk eşinden sorunlu bir şekilde boşanır. Aynı yıl içinde Oya Yıldız ile evlenir. Bu evliliğinden Vildan Uğur, Elif Yıldız ile Alican Yıldız dünyaya gelir.

 

Süreyya Duru onun kimi öykülerinden yola çıkarak "Bedrana" (1974) ve "Kara Çarşaflı Gelin" (1975); Ümit Efakan, Halkalı Köle adlı romanından "Halkalı Köle" adlı eserlerini film haline getirmiştir. 12 Eylül İhtilalinden sonra hem ekonomik hem de psikolojik olarak bunalımlı bir sürece girer. Bu küskünlük ve suskunluk dönemi uzun sürer.  

 

İlk rahatsızlığını 1994'te Can Yücel, Demirtaş Ceyhun ve Ataol Behramoğlu ile yaptığı gibi isimlerle Varna, Rusya ve Karadeniz gezisinde yaşamıştır. Bu gezide iken ilk kalp krizini geçirmiştir.

Bekir Yıldız 8 Ağustos 1998'da Silivri’deki evinde kalp krizi geçirmiş İstanbul'da ölmüştür.[11] Karacaahmet Camii'nde kılınan öğle namazının ardından toprağa verilmiştir

 

Bekir Yıldız, “65 yıllık ömrünün yarısını edebiyatımıza armağan eden Bekir Yıldız; öyküleri, romanları, röportajlarıyla; edebiyatçı kimliğinden ve onurundan ödün vermeyen sert kişiliğiyle; ülkesinin insanlarının sanatın aydınlığında yaşaması savaşımına kattığı yaşamı ve kavgasıyla kendini var etti.”

[12]

 

ÖDÜLLERİ

 

Kara Vagon ile May Edebiyat Ödülü(1968)

Kaçakçı Şahan'la 1971’de Sait Faik Hikâye Armağanı

Allah’ın Gölgesinde Koşanlar adlı röportajıyla 1991 Yunus Nadi Röportaj Ödülü

Darbe romanıyla 1990 Milliyet Yayınları Roman Ödülü

 

Eserleri

• Arılar Ordusu
• Beyaz Türkü
• Demir Bebek
• Evlilik Şirketi
• Harran
• Kara Vagon - May Edebiyat Ödülü
• Kör Güvercin
• Mahşerin İnsanları
• Ölümsüz Kavak
• Reşo Ağa
• Şahinler Vadisi
• Kaçakçı Şahan - Sait Faik Hikaye Ödülü
• Ve Zalim Ve İnanmış Ve Kerbela
• Yargılayan Zaman İçinden Konuşmalar
• Sahipsizler
• Dünyadan Bir Atlı Geçti
• Halkalı Köle
• Yaman Göç
• Aile Savaşları
• Bozkır Gelini

 

ROMANCILAR İLE İLGİLİ BAŞLIKLAR VE LİNKLERİ

• Ümit Kaftancıoğlu Hayatı ve Edebi Kişiliği
• Oğuz Atay Edebi Kişiliği Eserleri ve Konuları
• Bekir Yıldız Hayatı ve Edebi Kişiliği
• Erol Toy Hayatı ve Eserleri
• Abbas Sayar Hayatı ve Romancılığı
• Selahattin Enis Atabeyoğlu Roman ve Hikayeciliği
• Esat Mahmut Karakurt Hayatı ve Romancılığı
• Abdullah Ziya Kozanoğlu Hayatı ve Romancılığı
• Muzaffer İzgü Hayatı Edebi Yönü ve Eserleri
• Feridun Fazıl Tülbentçi ve Tarihi Romancılığı
• MUSTAFA NECATİ SEPETÇİOĞLU HAYATI VE EDEBİ KİŞİLİĞİ
• Peride Celal Hayatı ve Romancılığı
• Yaman Koray Hayatı ve Romanları
• Emine Işınsu Hayatı ve Edebi Kişiliği
• Nezihe Meriç Hayatı Edebi Yönü Eserleri
•  

KAYNAKÇA 

 

• [1] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, ank. 2005, shf 584
• [2] KORAY ÜSTÜN, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yildiz-bekir
• [3] KORAY ÜSTÜN, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yildiz-bekir
• [4] https://www.siirakademisi.com/index.php?/site/oykucu_hayat/119 son erişim 12-11-2013
• [5] https://tr.wikipedia.org/wiki/Bekir_Y%C4%B1ld%C4%B1z_%28yazar%29
• [6] KORAY ÜSTÜN, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yildiz-bekir
• [7] https://www.siirakademisi.com/index.php?/site/oykucu_hayat/119 son erişim 12-11-2013
• [8] https://www.siirakademisi.com/index.php?/site/oykucu_hayat/119 son erişim 12-11-2013
• [9] Günay Güner, Bekir Yıldız Öyküsü ve Günümüze İletisi, https://www.harbigazete.com/  06 Eylül 201
• [10] Öner Yağcı, Edebiyatımızın öncü yıldızı Bekir Yıldız, turksolu.org/11/yagci11.htm
• [11] Baskak, Sevgil (2008). Bekir Yıldız'ın Öykücülüğü. Yüksek Lisans. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• [12] Öner Yağcı, Edebiyatımızın öncü yıldızı Bekir Yıldız, turksolu.org/11/yagci11.htm

 

Edebiyat, Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.
 
  BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya [email protected]