Erol Toy Hayatı Eserleri

01.10.2012

Erol Toy,

(d. 1936, Alaşehir, Manisa- ( ö. 13 Mart 2021) ) Roman, öykü, tiyatro yazarı, denemeci, araştırmacı.

Yazar, Erol Toy 1936 yılında Manisa, Alaşehir de doğmuştu.

Erol Toy’un annesi Hafize Hanım, Yörük asıllı bir ev hanımıdır. Babası ise Mehmet Toy adında hayatını aşçılık ile kazanamaya çalışan bir adamdı.

Yoksul bir aileden gelen yazar beş yaşından itibaren ve ortaokulu bitirinceye kadar hem lokantada çalışmış hem okumak zorunda kalmıştı. İlkokulu Alaşehir’de bitirdi. Daha sonra ortaokula gitmeye başlamış ama maddi imkânsızlıklar yüzünden çok genç yaşta hayat kavgasına atıldığı için ortaokuldan sonra öğretimine ara vermek zorunda kalmıştı. Netice de ilk ve ortaokulu Alaşehir’de bitirdi.[1]

1951 yılında ortaokulu bitiren yazar ortaokuldan sonra da çalışmak zorunda kalmıştı. Ortaokul mezunu olan Erol Toy, çocukluğundan itibaren çalışarak yaşamaya başlamış, bu nedenle daha iyi ve kazançlı bir iş bulmak ve İzmir’de iken de liseyi bitirmek umuduyla İzmir’de İnönü Lisesine kaydını yaptırmak üzere tek başına İzmir’e gitmişti. İzmir’de iken fırınlarda ve bir üzüm işletmesinde çalışmıştı. Erol Toy, ilk Hikâyesini 1952 yılında ve İzmir’de iken Çınar dergisinde yayımladı.[2] Bu arada bir sigorta şirketinin sahibinden dinlediği seminerler sonrasında 1953-54 yılları arasında sigortacılık yapmıştı. 1955-56 yıllarında askerliğini İzmir’de onbaşı rütbesiyle tamamladı.

Askerlik dönüşü sonrasında da sigortacılık yaparken Yapı Kredi Bankasına girdi. 1956’dan 1963’e kadar Yapı Kredi Bankasında çalışmıştı. İzmir’den, İstanbul 'a tayini çıkıp İstanbul’a yerleşti. 1964 [3] İzmir’de aynı bankanın İstanbul’daki şubelerinden birinde çalışmaya başlamıştı. Aynı iş kolunda faaliyet gösteren Bank-İş sendikasının kurucuları arasında yer alarak sendikacılık faaliyetlerine girmeye başladı. Bu arada bir başka bankaya girmiş ayrıca, Bank-İş adlı sendikada genel sekreterlik yapmaya başlamış, sendikacılık faaliyetleri için yut dışında düzenlenen kongrelere katılmak üzere birkaç ülkeye gidip gelme şansı bulmuştu. Bu yurt dışı gezileri sırasında kendi çabası ile Fransızcayı öğrendi. [4]

İzmir’de ve İstanbul'da bankacılık ve sendikacılık yaparken yazın hayatına atılarak yazmaya başlamıştı. Eserlerinin geliri ile yaşamaya çalışıyordu. Marksist düşünceler içinde olan yazar eserlerinde bu konuları telkin etmeye başlayınca sol çevreler tarafından destek gören bir yazar haline geldi. Yön, May dergileri ile Akşam, Cumhuriyet, Barış ve Yeni Ortam gazetelerinde [5] sohbet, makale, gündelik fıkra türünden yazıları yayınlanıyordu. Kamuoyu bu dergideki yazıları ve Yazko genel başkanı sıfatıyla onu tanımaya başlamıştı. Bu yayın organlarındaki yazıları belli bir okur kitlesi tarafından ilgiyle takip ediliyordu

Milliyet Gazetesinin “ Bir Memleket Gerçeği” konulu yarışmasında "Yaşadıklarının Farkında Olamadıklarımız" adlı röportaj çalışmasıyla 1962 Ali Naci Karacan Üçüncülük Armağanı kazanmış Sendikal faaliyetleri Yazko’nun yönetim kurlu başkanlığı nedeni ile tanınan bir yazar haline gelmeye başlamıştı. Gazete dergi yazıları ve öykülerinden sonra romancılığa doğru yönelmişti. İlk Hikâye kitabı olan “ Yenilgi” adlı kitabı 1967 yılında, 1968 yılında ise ilk romanı olan” Toprak Acıkınca “ adlı romanı yayınlandı.[6] Bu tarihten sonra peş peşe romanlar yazan yazarın romanları arka arkaya yayımlanmaya başladı. Acı Para(1970), Azap Ortakları(1973), İmparator(1973), Kördüğüm(1974), Son Seçim(1976), Gözbağı(1976), Doruktaki Adam(1977), Kuzgunlar ve Leşler(1978), Zor Oyunu(1980), Kilittaşi(1988), Yitik Ülke(1995) yayımlandı.

Tiyatro oyunları da yazan Erol Toy’un oyunlarından Parti Pehlivan, Pir Sultan Abdal, İzmir’in İçinde ve İpteki adlı oyunları çeşitli tiyatrolarda sahnelenmişti.[7]

1983 yılında YAZKO Yönetim Kurulu başkanlığı da yapan yazar, YAZKO Genel Başkanlığı görevini yürütürken bu kuruluşun yayın organı olan "Somut" adlı dergiyi çıkarmaya, bu dergiden sorumlu işler müdürlüğünü yapmaya ve bu dergide de yazılarını yayılmamaya başladı. Sendikacılık faaliyetleri ve Yazko nedeni ile sosyalist hareketler ile iç içe siyasi faaliyetlerde aktif bir rol oynamıştı

Romanlarında Türkiye'nin toplumsal, ekonomik ve politik sorunlarını işledi. Yazar romanlarında daha cok sosyal gerçekçiler bir anlayışla eserler veriyor, toplumsal, siyasal ve ekonomik sorunlara değin yazılar yazıyordu. Gerçekçi bir anlayışla, Türkiye'nin tarihsel süreç içindeki gelişimini belgelere dayanarak anlatmaya çalışıyordu. Yazıları, Romanları ve öyküleri olan yazarın tanınmasını " İmparator " adlı eseri sağladı. Vehbi Koç'un hayat Öyküsünü anlattığı iddia edilen bu roman onun ününü arttırmıştı.

Toplumcu gerçekçi bir çizgide yürüyen Toy, ilk basımı 1974 yılında yapılan ve Vehbi Koç'un yaşam öyküsünün anlatıldığı iddia edilen [8] İmparator adlı romanıyla okur kitlelerine adını duyurdu. Bu romanın yazılmasından sonra “Erol Toy'u tanımayan Vehbi Koç, yakınlarına yazarla ilgili araştırma görevini vermiş. Yakın dostu Hulki Alisbah'a yazdığı mektupta, 'Erol Toy'un İmparator başlıklı kitabını okudunuz mu? Bu arkadaş bu kitabı ne maksatla yazdı, gayesi nedir? Bu husustaki görüşünüzü rica ediyorum. Erol Toy'u tanıyor musunuz? Cemiyette nasıl tanınan bir insandır?" sorularını sormuştu.[9]

Hikâye, Roman,  Deneme ve Eleştiri, yazılarının dışında sahnelenmiş Tiyatro oyunları da bulunan Erol Toy, 1962 Ali Naci Karacan Üçüncülük Ödülünün sahibi olmayı başarmıştı. Farklı dergi ve gazetelerde sık sık yazıları çıkan Roman, öykü, oyun, deneme, fıkra, sohbet,   hatıra, makale vb türlerde yazılar yayınlayan üretken bir yazardı. Bu dergi ve gazetelerde çıkan bu tip yazılarını kitap haline getirerek bastırtıyordu. Bu bakımdan çok sayıda eseri basılarak okurlarıyla buluşmuştu.

Sağlam bir eğitimi olmayan yazar buna rağmen eserleri ile adından söz ettirmeyi başarmıştı. Özellikle "Kördüğüm" adlı romanıyla saygın bir yazar olarak kabul edilmeye başlamış, belirli bir okur kitlesine ulaşmıştı. Romanlarında kullandığı, dil ve anlatım sayesinde adından saygıyla söz ettirmeyi başararak Cumhuriyet döneminin önemli romancıları arasında yerini almış oldu. [10]

Bazı eserlerinde geçmişten günümüze Türk Tarihi ile ilgili konulara da değinerek günümüze kadar Türk Kültürünün gelişim süreçlerini irdelemeye çalışmış, kimleri tarafından da   tarihsel derinlikler taşıyamayan sentezler üretmekle, sosyalist çizgideyken zamanla milliyetçi bir çizgiye doğru kaymaya başlamakla eleştirilmişti. [11]Birçok kimse tarafından gayri resmi tarihçi olarak değerlendirilmiş, eserlerinin birçoğunda tarihi roman yazarı hüviyetini göstermeye çalışmış, resmi tarihe zıt düşen açılardan tarihsel konulu romanlar yazmıştır. Daha çok belgesel niteliği olan eserler veren yazar son zamanlarda derin bir sessizliğe gömülmüştür.

                                    ESERLERİ

Roman

Toprak Acıkınca

Acı Para

Azap Ortakları

İmparator

Kördüğüm

Son Seçim

Gözbağı

Doruktaki Adam

Kuzgunlar ve Leşler

Zor Oyunu

Kilittaşı

Yitik Ülkü Cilt :1