BEZM Nedir Beyit Örnekleriyle

 

Bezm Nedir  

İçki meclisi  sohbet muhabbet, dost toplantısı, içkili, eğlenceli meclis, dernek.

Osmanlıca yazılışı bezm :  بذم

Divan şiirinde çok sık geçen bir kelimedir. Tek başına kullanıldığı gibi çeşitli tamlamalar halinde de görülür.  Bezm-i  alem (dünya meclisi, sohbet toplantısı)  bezm-i nuş a nuş, ( durmadan içki içilen  meclis)  Bezm-i vüslat (kavuşma meclisi) , Bezm-i muhabbet (aşk meclisi), Bezm-i mey (içki meclisi),  bezm-i sabûh ( sabah meclisi), bezm-i gam (gam meclisi),  bezm-i belâ (bela meclisi), Bezm- i Cem ayin (Cem ayini meclisi), şuarâ bezmi (şairler meclisi) Bezm-i safâ (sefa meclisi).

• bezm-i aşk: aşk meclisi.
• bezm-i cihan: dünya meclisi
• bezm-i gam: gam meclisi.
• bezm-i safa: safa meclisi.
• bezm-i tarab :  Türk sanat müziğinde   eski bir makam adı.

Dini konuları işlemeyen şiirlerde  bezm; işret-eğlence, ayş, ayş u işret,  saki, güzel, şarap, mey, kadeh, piyale, ayağ, kadeh, pir, pir-i mugan, meyhane, afyon, ab- ı ateş-pare , ab-ı ateşreng,  ab -ı engür, ak yazılı - kızıl deli- , arak u rakı, bade ve bade içme vb  kelimeleri ile geçer.

Tasavvufta ise:  Bezm-i Elest , (Kalu Bela)  başlangıcı olmayan zamanda yapılan toplantı, ruhlar meclisidir. Bu toplantıya  "kalu bela,  bezm-i ezel, belî ahdi" de denir.  

 Cenab-ı Hakk,  ruhları yaratınca: Elestü bi rabbüküm “ Ben sizin Rabbiniz değil miyim? “ Diye sormuş, ruhlar: Belî  “Evet, rabbimizsin “ diye şehadet etmişlerdir. Bu  toplantıya Bezm-i elest denmektedir.  ( Araf, 172) 

Tasavvufta, Aşina-yı Bezm –i Hak: Hak meclisinin aşinası, kuran  ve iman hakkındaki sohbetlere katılan  anlamlarında kullanılan bir terkiptir.

Bezmi ezelde aşıka  bir mey sunuldu kim
Nuh'taki asuman ana layık ola habab         Vasfi

Bezm meclis anlamıyla eş anlamlıdır. Bu yüzden bezm ve meclis bir birlerinin anlamını karşılayacak şekilde bir birlerinin yerine kullanılır.

Miftâh ile bâb-ı çemenun kuflünü açub
Bezm etti saçar cur’asın eflâke benefşe         Hayali Bey 

Menekşe, anahtar ile çemenin kapısının kilidini açıp içki ve sohbet meclisi haline getirdi ve kadehin dibinde kalan bir yudum şarabı feleklere saçar

Görmeğe bezm-i sabûh esbâbın ehl-i ayş u nûş
Yir yir uyardı gül-i sûrı çiçeklerden çerağ                   Tacîzâde Ca’fer Çelebi

Mahmurluk meclisindeki içki ve eğlence ehli çevresini iyi görebilmek için yer yer taze gül çiçeklerinden çerağ yaktı

Her geda – tab anlamaz  ayin –i cemdir bezm –i mey
Bunda  bir şahane tavr-u başka alem vardır.                     Baki 

Neyle meyle bir alay mahbubla herdem gelin
Bezm- i Cem ayinin kabrimde mu’tad eyleyin          Rif’at  

Geldimse n’ola ben şuarâ bezmine âhir
Âdet budur âhirde gelir bezme ekâbir                         Nev’î

Bezm-i gamda bana eşk ü nâle vü efgân ü zâr
Biri meydür biri neydür biri def biri rebâb                    Fevrî

Gam meclisinde  nasıl gözyaşı döktüğüme  nâle, efgân ve zâr ettiğime  mey, ney, def ve rebâb şahid oldu.

Bezm-i safâya sâgar-ı sahbâ gelir gider
Gûyâ ki cezr ü medd ile deryâ gelir gider             Nabi              

Şarap kadehi ve sehbası  eğlence meclisine  denizin med-cezirle gidip gelmesi gibi gelip gider  

Bezm-i vasla irelüm gül gibi hurrem olalum
Rezm-i gamda niçe bir nâleye hem-dem olalum      Avni Fatih Sultan Mehmet

 

İlgili Başlıklar ve Linklerimiz

• MEY NEDİR – Beyit Örnekleri İle
• Bezm Nedir Meclis İşret ve Divan Şiirinde İçkili Eğlenceler
• BEZM Nedir Beyit Örnekleriyle
• Divan Şiirinde Bezm Adabı ve Eğlence Anlayışı
• Kevser ve Şarap
• Kümeyt- ( Doru At ve Şarap
• Duhter-i Rez Şiirimizde Üzüm Kızı ve Şarap
• Dürd-i Mey Şarap Tortusu Lây ve Lâyhar
• Minâ ( Şarap Şişesi)
• MÜSELLES NEDİR ( Haram Olmayan Şarap )
• ARAKI- RAKI - MAZMUNU ( Beyit ve Örneklerle)
• Hammâr ( Meyhaneci ile Mürşit , Ayyaş ile Derviş ilişkisi )
• MEYHANE NEDİR VE OSMANLIDA MEYHANE ADAPLARI VE EĞLENCELERİ
• Erguvan ve Erguvan Şarabı
• Ak Yazılı - Kızıl Deli- Akça Dikmek