Büyükayı  Takımyıldızı

Farklı Adları 

Büyükayı takım yıldızına Arapçada Dübb-i ekber , ( dübb : ayı, ekber : büyük ) veBenât-ün-na'ş Nedir Büyükayı Takım Yıldızı da denir. Bu yıldız kümesine Türkçe’de Yediger,Yedi uyuyanlar, Yedikardeş, Yitiken, Yedi yârân da denmiştir. Farisilerin Heftevreng ( yedi taht ) adını verdikleri bu yıldız kümesinin batı dillerindeki adı ise Ursa Majör’dür

Gökyüzündeki 88 takımyıldızdan biri olan Kuzey yarım küreden tüm yıl boyunca görülebilen bu yıldız kümesinin yedi yıldızdan oluştuğu söylense de aslında bu takımyıldızı toplamda 8 yıldız vardır. Ancak bunlardan 6 tanesi çıplak göz ile çok net, iki tanesi hayli sönük gözükür ( bkz Sühâ Yıldızı Ursa Majör Büyükayı ve Keskin Göz)

Büyükayı takımyıldız kümesini Antik Yunanlılar, ayıya ( Ursa MaJör, Callisto ) Çinliler hükümdar arabasına, Mısırlılar suaygırına, Galyalılar yabandomuzuna, Anglosaksonlar büyük kepçeye, Romalılar yedi öküzlü bir arabaya, divan şairleri ise kepçeye ve cezveye benzetmişlerdir.

Bu yıldızların dördüne benat, ( kare şeklinde gözüken yıldızlar;) üçüne de naş ( kuyruk şeklindeki ard arda gözüken üç yıldız- Eta- Ursus -Majorts) denmektedir. Bu yıldızlar ayıya benzetilmiş ve Sırt (αUMa), Ayıbeli (βUMa), Ayıuyluğu (γUMa), Sokum (δUMa), Kuyruk (εUMa), Örtü (ζUMa) ve Önder (ηUMa) sembolleriyle gösterilmiştir.

Büyükayı Takımyıldızındaki Yıldızların Adları 

Batı kültüründe Büyükayı takımyıldızını ve büyük kepçe şeklini oluşturan yedi yıldızın adları şunlardır “Alkaid, Mizar-Alcor, Alioth, Megrez, Phecda, Merak ve Dubhe’dir. Mizar ve Alcor”. Major ‘ün en parlak yıldızları Dubhe ve Merak’tır. Dubhe ve Merak’ cezvenin ucunda, sap kısmına en uzak yerde gözüken yıldızlardır. Kutup Yıldızı (Polaris) ise Ursa Minor (Küçük Ayı) Takımyıldızı içinde ve Merak-Dubhe yönünde 5 birim uzaklıkta gözükür. [1]

Bu yedi yıldız içinde altı tanesi çıplak gözle rahat gözüken, birbirine yakın aynı ve parlaklıktadır. [2] Çıplak gözle çok zor gözüken belirgin şekilde de sönük olan yedinci ve sekizinci yıldızın batı dillerindeki isimleri Mizar ve Alcor’dur. Çıplak gözle çok zor gözüken yedinci yıldızın eski edebiyattaki ismi ise SÜH  Yıldızıdır. 

Büyükayı takımyıldızı veya Ursa Majör adı Yunan esatirlerindeki Zeus, Tanrıça Artemis  ve Callisto adlı bir Nymph’si ( bkz Tanrıça Artemis Özellikleri ve Efsaneleri ) nedeni ile ayıya benzetilir. Ayının arka ayakları ve kuyruğunda bulunan yedi parlak yıldız, tanınmış Büyük Kepçe veya cezve şeklini oluşturur. 

 Aristoteles, bu takımyıldızın ayı biçiminde kuzeyde olmasının nedenini ayının, soğuk kuzey kutbuna yerleşmeye cesaret eden tek hayvan olmasına bağlamıştır.

Mitolojide Büyükayı Ursa Majör Yıldız Kümesi

Batılıların bu takımyıldızına Ursa Major demesinin nedeni Grek esatirine göre Arkadya (ayılar ülkesinin ) Kralı Lycaon'un avcılığa düşkün kızı Callisto’nun efsanevi öyküsüne dayanır. Callisto, Arkadya Kralı Lycaon'un avcı kızıdır. Callisto, av tanrıçası ve iffetin sembolü olan Artemis’e sadakat yemini etmiş ve onun en önemli yardımcısı olmuştur. Callisto, bir gün ormanda uyurken Zeus onu görür ve Callisto’ya aşık olur. Bunun üzerine Zeus, bir hile yaparak Callisto’nun gözüne Artemis kılığında gözükür ve Zeus’u Artemis zanneden Callisto kandırıp Zeys’la birlikte olur. Bu ilişkiden sonra hamile kalan Callisto’nun Arcas adında bir oğlu dünyaya gelir.[3]

İşin aslını bilmeyen Artemis, bakirelik sözünü tutmayan Callisto'ya sinirlenip onu büyük bir ayıya çevirir. Callisto’nun oğlu Arcas büyür ve avcılığa merak sarar. Arcas, bir gün ormanda ayıya dönüşmüş olan annesi Callisto’yu görür ve onu avlamaya çalışır. Oğlu Arcas’ı tanımayan Callisto kendini avlamaya çalışan oğlunu yutar. Fakat Zeus bir hortum göndererek Callisto’yu ve oğlu Arcas’ı gökyüzü cennetine Büyük Ayı takımyıldızı olarak gönderir. Küçük Ayı takımyıldızı (Ursa Minor ) ise Callisto’nun oğlu Arcas’tır.

Eski edebiyatta Süreyya derli toplu olmayı, Benatü na'ş ise perişanlık ve dağınık olma halini ifade eder. [4] SÜHÂ YILDIZI zor görünen bir yıldız oldugu için onu görebilenler keslin gözlü kabul edilir.

Astroloji İle İgili Linklerimiz 

• Müşteri Yıldızı Divan Şiirinde Erendiz Zeus Jüpiter
• Müşteri Bircis Erendiz Hürmüz Zeus ve Jüpiter Alakası
• Büyükayı Dübb-i Ekber Yediger Benatü’n-na’ş Ursa Majör ile Zeus ve Callisto Efsanesi
• AY GÜNEŞ YILDIZ VE FELEK İLİŞKİSİ İLE DİVAN ŞİİRİ ASTROLOJİ ANLAYIŞI
• Felek Eflak Çarh Tasavvuru Şiirimizde Felekler
• AY GÜNEŞ YILDIZ VE FELEK İLİŞKİSİ İLE DİVAN ŞİİRİ ASTROLOJİ ANLAYIŞI
• Mâhi Nedir Hut Balık Burcu Müşteri Yıldızı Gav-ı Zemin Behmut
• Hut Nedir Balık Burcu ve Diğer Burç Grupları
• Nahs Nedir Nahs- ı Ekber Büyük Uğursuz Mirrih Zühal
• Sahib-i kıran Burçlar Kırân-ı sa’deyn Kıran’ı Nahseyn Tahayyülleri ve Astral İzahları 
• SA'D NAHS KIRAN NEDİR ŞİİRLERDE UĞURLU UĞURSUZ YILDIZ VE BURÇLAR
• Kıran Nedir Kırân-ı sa’deyn Kırân-ı nahseyn ( Astroloji)
• Keyvân Zühal Satürn Nedir ve Alakaları
• Benât-ün-na'ş Nedir Büyükayı Takım Yıldızı
• Sühâ Yıldızı Ursa Majör Büyükayı ve Keskin Göz
• Tanrıça Artemis Özellikleri ve Efsaneleri

KAYNAKÇA 

• [1] https://www.tzv.org.tr/#/haber/3722
• [2] Kerem Arıcan , “Büyükayı Takımyıldızı Nedir” https://beyinsizler.net/buyukayi-takimyildizi/
• [3] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/tanrica-artemis-ozellikleri-ve-efsaneleri/120030
• [4] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/benat-un-na-s-nedir-buyukayi-takim-yildizi/85131