GirişKayıt

Müşteri Yıldızı Divan Şiirinde Erendiz Zeus Jüpiter

28.04.2020

 

Müşteri Yıldızı (Bircis, Erendiz, Zeus ve Jüpiter ) Etkileri ve Divan Şiirinde Müşteri 


Müşteri Yıldızı: Doğu kültürü ve divan edebiyatı astral inançlarında yedi seyyar yıldızdan ( gezegen ) biri olarak kabul edilen Doğu kültürü ve divan edebiyatında Bircis ve Erendiz olarak da adlandırılan; evi yay burcu, temsil ettiği gezegeni Jüpiter olan; Batılı mitolojilerde Zeus ve Jüpiter’in karşılığı astrolojik bir ögedir. Doğu asral inançlarına göre " tabiatı kuru, sıcak ve rutubetli; uğurlu yani sa’d-ı ekber " bir yıldızdır. 

A.Talat Onay’a göre Müşteri'nin diğer bir adı da Hürmüz’dür. [1] Hürmüz ise Fars mitlerinde ve Zerdüştlük dininde en büyük tanrıdır. Bu tanrıya Ahura Mazda ‘da denir ve Zerdüştlerin kitabı olan Avesta’da Ahur’a Mazda şu şekilde anlatılır. “Başlangıçta her şeyin üstünde yükselmiş olan Ahura Mazda’dır; en yüce bilgiyle, arılıkla (saflık) âlemin nuru içindeydi. Bu nur tacı, Ahura Mazda'nın oturduğu bu yer, ilk nur denilen yerdi. Ahura Mazda'nın eseri olan bu en yüce bilime, bu arılığa Yasa denilir” (Zend Avesta, cilt III, s. 343)[2] (Zerdüşt Tanrısı Hürmüz ve Ahura Mazda) Gökyüzü ordusunun başı, iyiliklerin ve bilge tanrıların en büyüğüdür. “Işıktan ve hakikatten ibaret “ olan Hürmüz, Zerdüşt inanışına kötülük tanrısı Ehrimen’in (Ehrimen Ehremen Angra Menyu-Zerdüşt İblisi

) en büyük rakibi ve gökyüzü ve ışıklar ordusunun başı olarak görülmüştür. Hürmüz, diğer adıyla Müşteri Yunanlıların en büyük tanrısı Zeus, büyük tanrı Jüpiter gibi  “Karanlık ve aydınlığın kaynağı, adaletin yaratıcısı, doğanın ve ahlaki düzeninin kurucusu ve tüm dünyaların hakimi olan en büyük tanrıdır”. 

Roma, Tanrısı Jüpiter, Tıpkı Zeus gibi şimşek fırlatan asası ve şimşekleri alıp gelen kartalı ile betimlenmiş. 


Roma, Tanrısı Jüpiter, Tıpkı Zeus gibi şimşek fırlatan asası ve şimşekleri alıp gelen kartalı ile betimlenmiş. 

Eskilerin inançlarında yedi seyyar yıldız ise sırasıyla ve arz merkez olarak Ay, Utarit, Zühre, Güneş, Mirrih, Müşteri, Zühal’di. Müşteri göğün altıncı katında bulunur. Müşteri yıldızı arzdan yukarıda ve 6. Felekte bulunan bir yıldız olarak kabul ediliyordu. Müşteri'nin doğu ve batı astrolojisinde ki burcu Yay Burcu ile Balık Burcuydu. (Kavs Nedir Edebiyatta Yay ve Yay Burcu) [3]  

Müşteri’ nin ( Jüpiter) tesirinde doğanlar; yani Müşteri yeryüzüne hâkimken doğanlar: incelik, yumuşaklık, merhamet, yeterli kâmil akıl, bilim, ilim, hikmet, cömertlik, misafirperverlik, hayâ (edep), tevazu, kalp cömertliği, kalp temizliği, yüz güzelliği, vücut temizliği, âlim, hâkim ,[4] güzel ve ferasetli konuşma, şanslı, cesur, zarif vücut hatlarına ve böylesi güzel huylara sahip olarak dünyaya gelir kabul edilmektedir. 

Yay Burcu Jüpiter in evidir. Jüpiter aynı zamanda Balık Burcu ile de ilişkilidir. Yay Burcu , “adalet, hak, hukuk, herkes için eşitlik, herkes için özgürlük, insan hakları, evrensel kurallar, din, inançlar, felsefeler, her türlü etik konular, yüksek eğitim, yabancı ülkeler, yabancı kültürler, uzun yolculuklar, soyut fikirler enerjilerini “ kullanır. Balık – Hut burcunu da temsil eden Müşteri “insanlara cesaret, onur, cömertlik, baht açıklığı ve zarafet dağıtan bir yıldızdır. Bu burçta doğanlar, güzel konuşan, alçak gönüllü ve yumuşak huylu olurlar”. [5]  Balık daha çok ilahiye teslimiyet, bolluk, bereket, zenginlik, fedakarlık, ilahi bilgi, tanrı bilinci, sınırsızlık ve dağılma enerjilerini veren bir burçtur. ( Bkz Mâhi Nedir Hut Balık Burcu Müşteri Yıldızı Gav-ı Zemin Behmut- Hut – Balık Burcu ve Şiirimizde Müşteri Yıldızı )

Müşteri, Perşembe günüyle pazartesi gecesine hakimdir ve rengi gökyüzünü temsil eden mavi renk Müşteri’ye mensuptur. Müşteri; Merih ile Kamer ile dost  Zühre ile Utarit ile düşman olarak kabul edilir. (BKZ Burçlar Felek Kıran İnançları Divan Şiiri ve Hayata Etkileri )

 Eski devirlerin astral inançlarında Güneş ve Müşterî uğurlu yıldızlarındandı. Mirrîh ve Zühal  ise uğursuz yıldızlar olarak görülür, diğerler ise yarı uğurlu veya yarı uğursuz yıldızlar olarak sıralanırdı. ( BKZ Nahs Nedir Nahs- ı Ekber Büyük Uğursuz Mirrih Zühal ) Uğurlu yıldızlar bir burçta birleşirse “kırân-ı sa’deyn”, uğursuz yıldızlar bir burçta buluşursa “kırân-ı nahseyn” ortaya çıkıyordu. [6] ( bkz  Kıran Nedir Kırân-ı sa’deyn Kırân-ı nahseyn ( Astroloji) ) Bu inanca göre de Müşteri yıldızı uğurlu veya yarı uğurlu burçlara ve onlara ait olan evelere girdiğinde uğurlu şeyler oluyor, iki uğursuz olan Mirrih ile  Zühal bir birlerine yaklaşırlarsa felaketler, musibetler çıkıyordu. Örneğin Mars ( Merih ) ile Satürn’ün aynı burçta birbirine yaklaşması mutsuzluk (kırân-ı nahseyn, nahs-i kırân), Venüs ( Zühre) ile Jüpiter’in ( Müşteri) yaklaşması ise mutluluk (kırân-ı sa‘deyn, sa’d-i kırân) işareti sayılırdı. [7]


Divan Şiirinde Müşteri

Müşteri yıldızı en çok adalet ve ilahi hüküm ve hikmetin timsali olarak görülmüş, divan şairleri hâkimlerde, vezirlerde, kadılarda olması gereken vasıfları Müşteri ile alakalandırmışlardır. Divan şairleri Müşteri yıldızını âlemin, feleğin kadısı, şeyhülislamı, hâkimi, en yüce adalet merci-i olarak görmüşlerdir. Bu yüzden divan şairleri onu de Kâdî-i felek, hâtîb-i felek olarak da adlandırır. 

  • Kâdı-i mahkeme-i âlem-i bâlâ Bircis
  • Müşkilin müfti-i rey-inden ider istigfar.. Nedim

Âlemin kadısı olan Müşteri( Bircis) müşküllerini senden alacağı fetvaya göre çözer

  • Eyâ hurşid-i meh-peyker cemâlin Müşteri manzar
  • Ne manzar manzar-ı tâli’, ne tâli’ tâli’-i Enver      Ahmet Paşa

Ey, Müşteri gibi güneş yüzlü sevgili ! Seni görmek ne büyük bir uğur, bu ne güzel bir talihtir.

  • Kişver-i cûduna gerdûn disem olmaz mı
  • Eyledi Müşterî vü Zühre vü Keyvânı çerag   (Şeyh Gâlib)

Şeyh Galip, Müşteri ve Zühre’nin bir araya gelmesi ile bolluk ve bereketin geleceğini, ima ederken, büyük uğursuzu Zuhal yani Keyvan da elinde meşale ile geldiğini söylüyor . Yani şair senin ülkene feleğin ülkesi desem olmaz mı, çünkü hem uğurlu hem uğursuz Müşterî , Zühre ve Keyvân çerag     ile doluşmuş.

  • Kimin koynundasın şeb-zinde-dâr-ı vuslatın kimdir
  • Azîmet- hân-ı Bircis-i iktidârın kimdir.   Naili

Azîmet- hân dua okuyan esma çeken demektir. Naili sevgilisini Bircis’e benzeterek, seni kim dua okuyarak esma çekerek sana sihir ve büyü yaptı da seni koynuna aldı diye soruyor? Bircis veya Müşteri adaletin timsali olduğuna göre sevgilisini başkasının koynuna girerek adil olmamakla suçluyor.

  • Ey meh-i ruhsâruna hûrşîd ü keyvân müşteri
  • Kangı dürcün gevherisin kangı burcun ahteri  Aşık Çelebi 


  • Nakd-i dil virdüm meta-ı mihrüni aldum senün
  • Germ olurdı görse Mihr ü Müşterî bâzârumı     (Zâtî)


  • Zühhâda meylin işideli gelmez oldular
  • Bî-taylasan Müşterî vü bî-rîda seher     (Necâti) 
  • Bürcü olmuşdur anın Kavs ile Hût
  • Âdemin gûşundatı olurlar sübût   Şemseddin


Astroloji İle İgili Linklerimiz 

KAYNAKÇA

profile

Şahamettin Kuzucular

0

0

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar