Kavs Nedir Edebiyatta Yay ve Yay Burcu

25.02.2018

Kavs Yay ve Yay Burcu

Osmanlıca yazılışı: قوs kavs

Arapça kökenli bu kelimenin sözlük anlamı “Eğri, yay biçiminde olan şey.” Yay, keman, yay burcu. “ Dokuzuncu burcun adı” Şekillerindedir.

Kavs, eski dilde hem yay, hem yay burcunu, hem de yay burcunu temsil eden Kavs adındaki mitolojik bir varlığı ifade eder.“Kavs, Mezopotamya çivi yazılı belgeleriyle Ahd-i Atîk’te de adına rastlanan ve tasvirî sanatlarda omuzunda yay, elinde yıldırım demetiyle resmedilen bir Edomî-Nabatî tanrısıdır. Fırtına tanrısı olduğu anlaşılan Kavs, eski Arap tanrılar sisteminde (panteon) yay çeken sakallı bir erkek şeklinde tasavvur edilmiş, sonraları ise bereketli yağmurları yağdırdığına inanılan gök kuşağı ile sembolleştirilmiştir.”

Kavs kelimesi ile ilgi üretilen tabirlerden en önemlisi kavs-ı kuzah (Kavs-i kuzeh)dir Bu tabir mitolojik inanışla da ilgili olarak gök kuşağı. alâim-i semâ, ebemkuşağı anlamlarını karşılamaktadır. Kuzah kelimesi: “Sarı, kırmızı ve yeşil renklerden oluşan kuşak” anlamına gelmektedir. ( BKZ Burçlar Felek Kıran İnançları Divan Şiiri ve Hayata Etkileri  )

Kavs-pâre ~ قوسپاره küçük kavs, küçük yay.

Eski devirdekilere göre Kavs burcunda otuz bir yıldız bulunur. Bu burca "Burc-u Keman" ya da "Han-ı Keman" da denilmektedir. Yay burcu Koç v Aslan burcu ile  ateş grubundandır ve doğal olarak su grubuna özellikle Balık Burcuna muhalif gelmektedir. Bu burcun başlangıç tarihi 24 Kasım, bitiş tarihi ise 22 Aralık'tır.( Sahib-i kıran Burçlar Kırân-ı sa’deyn Kıran’ı Nahseyn Tahayyülleri ve Astral İzahları )

Simgesi yarı at, yarı insan okçu Kavs’ın figürüdür. Yay burcunun gezegeni ise Jüpiter- Müşteri yıldızıdır. Dost burcu Kova, düşman burcu Balık'tır. Ugurlu günü perşembe, uğursuz günü ise pazartesi kabul edilmiştir. ( BKZ Burçlar Felek Kıran İnançları Divan Şiiri ve Hayata Etkileri )

Bu burcun etkisinde doğanların ", eli açık, izzet-i nefs sahibi, iyiliği sever. Dostlarına dost ve merhametlidir. Omuzlarında, dizlerinde ayaklarında ağrı ve sızı vardır. Kalp ağrısı, ölüm sebebidir. Başında, arkasında ve ayaklarında bir alamet ve göbeği altında bir ben vardır. Devlet adamları ve ekâbirden yana bahtı açıktır. Eğlenceyi, zineti, iş ve nuşu sever. Düşmanlarının ise çok” olduğuna inanılır 

Bu burçta doğanların avcılığa meraklı, tedavi etmeye yatkın kimseler olduğuna inanılmıştır.

Divan edebiyatında kavs kelimesi savaş aleti olan yay ve burç anlamlarıyla da kullanılmıştır. Kavs yani yay, hilâl gibi sevgilinin kaşı için yapılan bir benzetme olarak da karşımıza çıkar. Kavs yani yay Müşteri gezegeni ve ok kelimeleriyle de birlikte anılmıştır. ( BKZFelek Eflak Çarh Tasavvuru Şiirimizde Felekler )

Çekmedi kimse bu heycâda te'ab mânend-i tir

Âdeti olmakla kavsin kameti oldu dütâ .  Lâmi

 

Kavsine bakınca Zâl-i dehr'ın

Pek z a ’fını gördü hâl-i delirin     Şeyh Galib

 

Kaşına vesme çekdi yine yaykarası var

Gözine sürme çekdi ‘aceb kime yası var.      Aşık Çelebi 16 yy- Şiirleri

 

Bürci olmuşdur anın kavs ile Hût

Âdemin gûşundaıı olurlar sübut   Şemseddîn

 

Her tîr-i çarh kavs-i kaderden zuhûr ider

Hep âh-ı âteşîn seherden zuhûr ider         Sa’id Giray 18. 

 

Kavs-ı kametinin fehmeyle fendin

Kaşların resminde yay bu nedir bu

 

Mir'at-ı hüsnünde aksetmiş kendin

Görse kamer söyler ay bu nedir bu  Seyrani ( Everekli ) Şiirler

 

Kirpikler mevali kaşlar yay gibi

Ben bugün pirimi gördüm vallahi

Onbeşinde bedirlenmiş ay gibi

Görünce salavat verdim vallah        Şarkışlalı Aşık Veli Şiirleri

 

Odluhlu yay gabahlı gözelim

Dolanım başına dolanmah gerek

İreldeki senden gözel olmuyor

Od düştü bağa talanmah gerek   Azerbaycan Türküleri

 

Sülman senin kaşın gözün yay mıdır

Teneşirden akan sular kan mıdır          Rodop Türküleri

 

Keman yayı ince kaşın

İnci gibi güzel dişin

Seni alıp dağa kaçam

On sekize girdi yaşın Ağrı Türküleri

 

Astroloji İle İgili Linklerimiz 

 

0

5

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar