GirişKayıt

Afrodit Aphrodite Venüs Kimdir

21.04.2020

 


Ressam: Botıcelli, Venüs'ün Doğuşu 


Afrodit ( Aprodite – Venüs ) Kimdir

Afrodit, antik Yunan mitolojisinin aşk ve güzellik tanrıçasıdır. İşlev ve özellik olarak düşündüğümüz zaman Sümer, Mısır ve Mezopotamya uygarlıklarına kadar uzanan Sümerlerde İnanna, Akadlarda İştar, Romalılarda Venüs, son dönem ön Asya uygarlıklarında ise ZÜHRE  (Nâhid , Çobanyıldızı ) olarak karşımıza çıkar.

Aprrodite sözcüğü Yunancadaki köpük anlamına gelen aphros sözcüğünden gelir. Çünkü Aprodite , Uranos’un öldürülürken denize düşen cinsel organından oluşan köpüklerin istiridye içinde Aprodite ‘yi oluşturmasından dünyaya gelmiştir.

Antik Yunan mitolojisinin aşk ve güzellik tanrıçası olarak bilinen Afrodit’in hikâyeleri yukarıda adları zikredilen uygarlıklardaki adları verilen güzellik tanrıçaların hikâyelerine ve onları işlevlerine çok benzer. Bu nedenle Sümerlerin İnanna’sı, Akadların İştar’ı biraz daha zenginleşerek Yunanlıları Aprodite’sine dönüşmüştür.[1]

Yunan Efsanelerine Göre Aprodite’nin doğumu

Yunan mitolojilerine göre Aprodite’nin doğumuna dair iki hikâye vardır. Bu hikâyelerden birisine göre Aprodite, Zeus ile okyanuslar tanrısı Okeanus’un kızı olan Dione’den doğmuş, yani Zeus’un kızıdır. Lakin bu bilgiyi veren kaynaklar da Afrodite’nin Kuronos’un [2]denize damlayan kanının bir istiridye içinde Aprodite’yi doğurduğu öyküsünü kabul eder. Lakin Aprodite ve efsaneleri, Dione’den çok daha eskilere de uzanır.


Aprodite’nin doğumu Yunan şairi Hesiodos’un “Theogonia” (Tanrıların Doğuşu) adlı hikayesinde şu şekilde anlatılır. Evlatlarını yiyen Kral Uranos, kendisini ve diğer kardeşlerinin canını kurtarmak isteyen oğlu Kronos tarafından öldürülür. Kronos babası Uranos’u öldürürken babasının cinsel organını orakla kesmiş,  Uranos’un er bezi ve cinsel organı denize düşmüş, bunlardan oluşan köpük ( aphros) bir istiridyenin kabuğunun içinde gizlenmiş, böylece Afrodite tıpkı bir inci gibi istiridyenin kabuğu içinde büyüyüp doğmuştur. [3]  Nitekim bu doğum şekli Mısır mitolojilerindeki İsiris’in de dünyaya gelme şekline çok benzemektedir. [4] Böylece Afrodite efsanesi incilerin de nasıl ve neden oluştuğuna da efsanevi bir açıklık getirmektedir.


Aprodite’nin içinde bulunduğu İstiridye’yi Batı rüzgarlarının tanrısı Zephyros alıp Kıbrıs ile Mersin arasındaki bir yere doğru sürükler. [5] Bu istiridyenin içinden ışıklar saçıldığını fark eden doğanın ve zamanın tanrıçaları Horalar ( üç tane tanrıçadır) Aprodite’yi ( Venüs) alıp kıyıya çıkartırlar. İstiridyenin içinden çıkan Aprodite’nin ayaklarını bastığı yerlerde çimenler yeşermekte, çiçekler çıkmaktadır. ( Bu durum Arap ve İslam ülkelerindeki Hızır efsaneleri ile örtüşür. Hızır, yeşillik demektir. Ve Hızır’ın oturduğu yer çimenlik haline gelir.) [6] Bu yüzden Horalar onu alarak ölümsüzler diyarına götürürler.

 

İnanna - İştar 

Aprodite’nin Özellikleri 

Mitolojik yönleri ile düşündüğümüzde Aprodite doğada ve insanlıkta ortaya çıkan pek çok şeyin ortaya çıkış nedeni sayılmaktadır. Doğum şekli nedeni ile tanrı Uronos’un denize dökülen er bezlerinden dünyaya gelen tanrısal bir güce sahiptir. Doğum şekli ile İstiridye ve inciyle ilişkilidir. Bastığı yerlerde çimenlerin, çiçeklerin, güllerin, güzel bitkilerin çıkmasına vesile olmuştur. Dolayısı ile baharın müsebbibidir. Aşk, korku, ihanet, dehşet, aşk, şehvet, çift cinsiyet, uyum, üreme hatta vefa ve medeniyet onun sayesinde ortaya çıkmış sayılır. Venüs gezegeni o ‘dur veya Venüs onu temsil etmektedir. Venüs ( Aprodite, Zühre) aşk kadınlarını temsil eder. Eğlenceden, zevkten, şehvetten, müzikten hoşlanan bir karakterdir. [7]Gezeğen olarak da saz çalan, eğlenmeyi seven, geceleri Ay’dan sonra en parlak cisim olan, sevgilileri ile buluşmaya giden âşıkların yollarını aydınlatan bir yıldızdır. ( gezegen) ( Çoban yıldızı, seher yıldızı, Zühre yıldızıdır)

Sümer, Akad, Fenike medeniyetlerindeki özellikleri Yunan ve Roma medeniyetlerindeki özellikleri ile birleştirdiğimizde Yunanlılarda sevgilisi Adonis, Sümer ve Akad mitlerinde Damuzi ( Tammuz ve Ball) ile birlikte ilkbaharın gelmesine vesile olan ( hatta bahar, yaz, kış da dahil) bir tanrıdır. ( Sümer, Akad, Fenike inançlarında Tammuz mart sonunda uyanır ve İştar( İnanna ) ile sevişmeye başlar. Tammuz’un menileri göklerden yere yağmur olup dökülmeye başlayınca çimenler, çiçekler, açmaya, ağaçlar çiçeklenmeye, otlar bitmeye hayvanlar ve insanlar da sevişmeye, üremeye başlar.

Ressam, Alexsanda Chabanel: Venüs ve Çocukları 

Aprodithe ile doğu ve batı efsanelerindeki Venüs, Zühre, ( bkzEŞREF BEY İLE ZÜHRE HAN HİKAYESİNDE ASTROLOJİK UNSURLAR  ) [8] daha eski uygarlıklardaki karşılığı olan İnanna ve İştar (SÜMERLERİN BULUŞLARI BİLİM VE MEDENİYETE KATKILARI)  mitolojik tiplemelerinin bir çok ortak özelliği vardır. Bunlar, çok güzel olmaları, cinsel ilişkiye düşkün olmaları, baharın gelmesi, çiçeklerin açması, üreme ile ilişkilerinin olması, dişi aşk tanrıçaları olmaları, dişiliklerini kullanmaları, iffetsiz denebilecek şekilde birçok âşıklarının olması, hatta eşlerini dahi aldatmaktan hoşlanmalarıdır. 

Ölümsüzler dünyasına götürülen Aprodite, tanrılar tarafından tanrı Hephaistos ile evlendirilir. Fakat Aprodite kocasını sevmemektedir. Bu nedenle Güneşin ordu komutanı olan savaş tanrısı Ares (Mars, Merih ,Mirrih, Behram) [9]ile gizli bir aşk yaşamaya başlar. Ares dışında ise Hermes, , Ankhises gibi tanrı, yarı tanrı ve ölümlü ile de aşk yaşamıştır. 

Ares ile yaşadığı yasak aşkın ortaya çıkmasından sonra tanrılar her ikisini de cezalandırmış, Ares ( Merih ) Aprodite ise ( Venüs) yıldızı yapılmışlardır.  Cinsel zevke düşkün ve doğurgan bir tanrıça olan Aprodite’nin Ares ve diğer aşıklarından her biri başka bir duyguyu ve özelliği temsil eden çocuklar dünyaya gelir. Aprodite’nin çocukları ve temsil ettikleri özellikler şu şekildedir. Phobos(Korku), Deimos(Dehşet)[ ve Harmonia(Uyum), [10]Hermaphroditos ( çift cinsiyet) Eros, ( seks ve şehvet ) Aeneas( vefa ve yardımseverlik. Bu çocuklar arasında örneğin Eros, aşkların ve sevişmelerin tahrikçisi ve müsebbibi olmuş, Aprodite’nin Troya Prensi ile yaptığı evlilikten doğan Aeneas ise Troyalıların, [11]Kartcaların kurtarıcısı, Romus ve Romulus’un dedesi olarak medeniyetlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. 


Aprodite Efsaneleri

Aprodite’nin müdahili veya ortaya çıkmasına vesile olmasıyla ortaya çıkan başlıca diğer efsaneler şunlardır.

a)      Adonis İle Aprodite: Suriye kralının dünyalar güzeli kızı Myrrha’yı kıskanan Aprodit bu kızı babasına aşık ederek cezalandırır. Kız da babasını aldatarak onunla sevişmeye başlar. Babası bunu fark edince Myrrha’yı öldürmek ister ama tanrılar bu kızı gebe bir meşe ağacına çevirir. Meşe ağacına dönüşen Myrrha’dan doğan Adonis’e Aprodite aşık olur. Lakin Adonis yer altı tanrıçası ile de olmak zorundadır. Adonis yer altı tanrısı ile olurken dünyaya kış gelmekte yer altından çıkınca da dünyaya bahar gelmektedir. [12] ( İştar, Damuzi aşkı )Geniş bilgi için Bkz Adonis Kimdir ve Adonis Efsaneleri)

b)      Aprodite: Ankhises ve Aeneas : Aprodite Kral Ankhises ile de birlikte olmuş, kraldan Aeneas adında bir oğlu olmuştur. Aprodite bu Yunanlılar ile Troya savaşında Troyalıların yanında olur fakat Troyalılar yenilince Aeneas savaştan kurtulan Troyalılarla birlikte Antandros(Altınoluk) tan gemiye binmiş rüzgar da onları Kartaca’ya kadar sürüklemiştir. Oradan İtalya’ya çıkarlar. Torunları olan Romus ve Romulus’da Roma İmparatorluğunu kurar. ( Not Homeros’un İlyada destanı bu efsanenin bir türevi ve Troya’nın düşmesi ile ilgilidir. İlyada da Aprodite, Helen, Arcihiles’de Ares’i temsil eder. ) [13]( bkz h /ilyada-destani-hakkinda-ve-ozeti/4598)

C) Aprodite: Eros ve Psykhe: Oğlu Eros’u , Eros’un sevgilisi Psykhe’den ayırmaya çalışır.

d) Aprodite: Limne: Limnililer ona ibadet etmeyince Limnili kadınlarını kocalarından iğrendirir ve kadınlara adadaki tüm erkekleri öldürtür.

E) Parthenope Phrygia'lı Metiokhos ve Afrodite ( Vamuk u Azra Hikayesi Konusu ) Anadoluda mozaiklere de resmedilen bu hikâyede Phrygia’lı bir genç kız olan Parthenope Phrygia'lı Metiokhos’a âşık olur ve bekâret yeminini O’nun uğruna bozmuştur. Yeminin bozduğundan dolayı Parthenope kendini cezalandırarak saçlarını keser ve kendisine ceza vererek kendisini Campania’ya sürgün eder. Bura da da kendini Dionysos’a adar. Bu olaya çok kızan Afrodit ( Aprodite Venüs )  bu genç kızı, kuş vücutlu kadın başlı bir deniz ifriti olan Siren’e dönüştürür. Bu olay Helenistik dönem mozaiklerine yansımış bu öyküyü dile getiren iki mozaik Zeugma ve Dephne de bulunmuştur. Bu hikaye İslam ve Türk edebiyatına da geçmiş , bu öykü İslam edebiyatında Vamuk u Azra hikayesi ve mesnevisine dönüşmüştür. ( bkzVamuk u Azra Hikayesi Kökeni Mesnevileri ve Özetleri- Bursalı Lami Vamuk u Azra Mesnevisi ) 

YUNAN MİTOLOJİSİ İLGİLİ LİNKLERİMİZ

Kaynakça 

profile

Şahamettin Kuzucular

0

0

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar