Cingözoğlu Seyid Osman Pınarbaşı
Cingözoğlu Seyid Osman
Afşarların Dadaloğlu'ndan sonra en tanınmış ve en önemli ozanlarından biridir. Bu halk ozanın Avşarlar arasında “Emet” lâkabıyla anılan (Çapraz,2005:85) [1] 1865 yılında yapılan iskân hareketleri ve Fırka-I İslahiye ‘nin kuzeyden gelen Kurt İsmail Paşa birlikleri tarafından 1865 yılında Bozok'a sürgün edilen Avşar aşiretleri içinde olduğu anlaşılmaktadır. ( BKZAvşarlar ve Aşıkları )
Cingözoğlu Seyid Osman’ın önce Yozgat'ta iskân olduğu ama daha sonra Kayseri’ye bağlı Aziziye (Pınarbaşı) ilçesinin Cingöz köyüne gelerek buraya yerleşmiş olduğu anlaşılmaktadır.[2]
Güzellemeleri, türküleri yanında şiirlerindeki ana konu aşiretin geçmiş güzel günlerine özlem ve övgüdür. Şiirlerinde Avşarların yakın tarihine ait bol bilgi bulunur. Aşiret kavgaları, sürgünler arasında fırtınalı bir hayat sürmüştür. Ünü Avşarlar ve güney aşiretleri arasında yaygınlaşmış, Karacaoğlan ve özellikle Dadaloğlu’nun etkisinde kaldığı anlaşılmaktadır. Onun şiirlerinde de göçerlikten iskâna tabi tutulmanın yarattığı üzüntüler, göçerlik günlerine özlem, göçerlik hayatına dair derin çizgiler, aşiret kavgaları ve aşiret hayatı ile ilgili motifler bulunmaktadır
Dadaloğlu ile Cingözoğlu Seyid Osman’ın şiirleri arasında şaşırtıcı bir üslup ve konu benzerliği vardır. Her iki şairin de Fırka-ı Islahiye ile iskân olmakta kaynaklanan üzüntüleri dile getiren şiirlerdir. İki şairin konu, kafiye içerik benzerlikleri, her ikisinin de en azından yaz aylarında Pınarbaşı ve Sarız civarlarında yaşamış olmaları, Cingözoğlu Seyid Osman ilde Dadaloğlu ’nun tanış biliş olduklarını, hatta en azından birbirlerinin şiirlerini dikkatlice dinlediklerini ortaya koymaktadır. Şiirlerine dikkat edildiğinde Cingözoğlu Seyid Osman’ın Dadaloğlu’nun yetiştirdiği bir ozan olmasının bir ihtimal olduğu ortaya çıkmaktadır.
Cingözoğlu Seyid Osman ‘ın ne zaman öldüğü, nerde kaldığı ve mezarının yeri hakkında da bilgi yoktur (Kalkan,1988:63). [3]
Bayram Durbilmez’in Avşar Elleri dergisinde yayınlanan yazısında Cingözoğlu Seyit Osman için şu bilgiler verilmiştir: “Cingözoğlu” adına bağlanan şiirlerin coğrafyasına baktığımızda; Kayseri, Maraş, Adana ve Yozgat gibi Avşar Türkmenlerinin yoğun yaşadıkları yerlerin öne çıktığı görülür. Kayseri’nin Aziziye/ Pınarbaşı ilçesine bağlı Çörümşek, Kaynar, Kaman, Karahacılı, Kızılören, Kömarmut, Sindel gibi köyler/ kasabalar; Sarız’a bağlı Gerdekmağara, İmirzaağa, Kabaktepe, Yalak (Yeşilkent) gibi köyler/ kasabalar; Tomarza’ya bağlı Aslantaş köyü ve Taf (Dadaloğlu) kasabası şiirlerde geçen yer adlarından bazılarıdır. Şiirlerde geçen Maraş, Maraş’ın Andırın, Elbistan, Göksun ilçeleri ve Gürün (Sivas) gibi bu coğrafyayla komşu yerlerin adları da, Cingözoğlu şiirlerinin coğrafyası hakkında bilgi vermektedir “ [4]
Hakan Mucuk tarafından Cingözoğlu Âşık Seyit Osman hakkında yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. (Mucuk, Hakan, 2007, Cingözoğlu Âşık Seyit Osman Üzerine Bir Araştırma (İnceleme- Metin- Sözlük), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)
Önemli Halk Ozanlarımız ( İlgilendiğiniz isme tıklayınız )
Kayıkçı Kul Mustafa , Katib , Erzurumlu Emrah , Erzurumlu Aşık Sümmani , Divriğili Deli Derviş Feryadi , Aşık Yemini Derviş Muhammet ( Malatya- Arguvan) , Aşık Ferrahi , Kağızmanlı Hıfzı , Musa Merdanoğlu , Posoflu Aşık Müdami , Deliktaşlı Ruhsati , Âşık Zülali, Âşık Şenlik, Ercişli Emrah , Âşık Ardanuçlu Efkari, Şarkışlalı Âşık Şarkışlalı Talibi Çoşkun , Kaygusuz Abdal , Kul Himmet Üstadım , Arapgirli Aşık Fehmi Gür, Tokatlı Nuri
KAYNAKÇA
[1] Serhat KOÇAK, KAYSERİ’DE ÂŞIKLIK GELENEĞİ VE ÂŞIK İSMAİL KARSLIOĞLU, GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI TÜRK HALK EDEBİYATI BİLİM DALI, ANKARA 2012, s. 67
[2] Avşarlar ve Aşıkları, https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/avsarlar-ve-asiklari/85463
[3] KALKAN, Emir; “Afşarlar”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 19, Ağustos 1982, s.23-76.
[4] Durbilmez, Bayram, Avşar Elleri Dergisi, Sayı 3, Ocak 2008).
