Erkan-ı İstiare

İstiare söz sanatındaki dört parçadan her biri;  istiare sanatlarının cüzleri ve unsurlarıdır.  

Bilindiği gibi istiare sanatı Açık  ve kapalı istiare ( Açık İstiare: Sadece kendisine benzetilen kullanılır.

Kapalı İstiare:  Sadece benzeyen kullanılır.) olmak üzere iki türe ve dört unsura dayanır.  İstiare ise teşbihin benzeyen ve kendisine benzetilenlerden sadece birisi ile yapılan bir sanattır. ( Bkz  Türk Edebiyatı ve Şiirinde Söz Sanatları Yard. Doç. Dr. Nurullah ÇETİN)

Teşbih  ise aralarında hakikaten veya mecazen  benzerlik bulunan şeyleri bir birine benzetmektir ve teşbihin dört unsuru vardır.  Bunlar:

• a)      Müşebbeh ( Benzeyen)
• b)      Müşebbeh ün bin  ( Kendisine benzetilen)
• c)       Vech i şebeh benzeyen ve kendisine benzetilen arasında kurulan ilgi,
• d)      Vasıta- ı teşbih  ( benzetme yönü)

Şeklindedir.

İstiare tam teşbihin yarısıdır. Bu durumda  istiare ile yapılan ek manaya müstear adı verilir. Bu durumda İstiarenin dört unsuru ise  şu şekildedir:

1. a)      Müstear ( müşebbehin manası) yanı benzeyenin anlamı
2. b)      Müstearın minh: Yani  benzeyenin manası
3. c)       Müstearın leh: müşebbehin manası
4. d)      Cami: benzeyen ve kendisine benzetilen arasında kurulan ilgidir.

 

Erkan ı Teşbih:

Teşbih sanatını oluşturan dört unsura, dört parçaya denir. Teşbih  aralarında hakikaten veya mecazen  benzerlik bulunan şeyleri bir birine benzetme sanatıdır.  ( Bkz Divan Şiirinde Yergi Amaçlı Söz Sanatları Prof.Dr. Mine Mengi) )  Erkan-ı Teşbih ise  teşbihi  oluşturan dört unsur demektir.  Teşbihi oluşturan dört unsur şunlardır.

 

• a)           Müşebbeh ( Benzeyen)
• b)           Müşebbeh ün bin  ( Kendisine bezetilen)
• c)            ech i şebeh benzeyen ve kendisine benzetilen arasında kurulan ilgi,
• d)           Vasıta- ı teşbih  ( benzetme yönü)

Şeklindedir.

 

İLGİLİ BAŞLIKLARIMIZ VE LİNKLERİ

• Mekniyye Nerdir ( istiare-i mekniye ) Kapalı İstiare
• Mekni- anh ve Mekni -bih Nedir
•  Kinaye Nedir Örneklerle Kinaye Söz Sanatı
• Kinaye Örnekleri Açıklamaları ve Tanımlarıyla
• MECAZLA İLGİLİ SÖZ SANATLARI
• Türk Edebiyatı ve Şiirinde Söz Sanatları Y
•  Divan Şiirinde Yergi Amaçlı Söz Sanatları Prof.Dr. Mine Mengi)
•  Erkan-ı İstiare ve Erkan ı Teşbih Nedir.
•  İstiare Söz Sanatı Nedir ( Türleri ve Örnekleri )
•  İntâk Nedir ve İntak Sanatı
•  İhâm Sanatı Tanım ve Örnekler
• Açıklamaları ile Muhteşem Hüsnü Talil Örnekleri
• Hüsn-i Ta'lîl Sanatı Nedir Hüsnü Talil
• İrâd-ı ve İrsal-ı Mesel Söz Sanatı Örnekleri ( İzahlarıyla)
•  Cemiyet Nedir. Cemiyet Söz Sanatı
•  İltifât Nedir ve İltifat Söz Sanatı
•  Kasr Söz Sanatı Nedir ve Örnekleri
•  Kat’ Söz Sanatı Nedir
   Muad Nedir ve İade Söz Sanatı
•  Lüzûm mâ lâ yelzem ( Söz Sanatı)