Korsan Gemi Esir Bende Köle Gulam

 

 

 

 

Korsan sözlüklerde “ Deniz taşıtlarına saldıran, yağmalayan haydut” olarak tarif edilir. Eski devrilere ait bu tarifin günümüzdeki anlamı biraz daha genişlemiş hava araçlarına saldıran kişilere hava korsanı; internette saldırı amaçlı dolaşan siteler de korsan site denmiştir.  

 

Korsanlar eski devrilerde denizlerde yağma, çapul, gasp amaçlı dolaşan hırsız, haydut, soyguncu denizcilerdir. Gemiler ile dolaşarak gemilere saldıran korsanlar, gemileri soyan, gemidekileri esir eden esirleri ve çaldıkları malları diğer ülkelerde ve limanlarda satan kişilerdir.  Eski devirlerde bu nedenle korsanların saldırısına uğramak, korsanlara esir düşmek hikâyesi çok zengindir.

 

Genellikle bir milleti veya milli br orduyu temsil etmeyen çapulculardan oluşan korsanlar çoğunlukla ganimet ele geçirmek isteyen, insan ve esir ticareti yapan kişilerdir. Korsanlara esir düşerek satılanların akıbeti her zaman çok kötü olmamış,  esir olarak satılan pek çok çocuğun, kızın, kadının ve erkeğin içinden çok meşhur kimseler çıkmıştır.  Osmanlı devletinde korsanlar tarafından İstanbul’a getirilip satılanlar içinde isimleri tarihe geçmiş olan Hürrem Sultan, Kösem Sultan gibi padişah annesi de olmayı başarmış valide sultanlar vardır.

 

Saraydaki hadım ağalarının hemen hepsi korsanların hadım ederek ( bkz  (  Enemek , Ceb Etmek ( Hadım Etmek- İgdiş Edilmek – Tavaşi ) getirip sattıkları  Habeşli, Sudanlı,  Mısırlı  kölelerdir. ( bkz Habeş – Habeşi Köle-  )  Kulaklarına halka takılan ( Halka Beğüş (Bende-İ Halka-Begûş)   bazı Habeşi,  Kara Hadım köleler oldukça yüksek makamlara da ulaşabilmişler, bunlardan bazıları Saray Ağalığına hatta vezirliğe kadar yükselmeyi başarmıştır. Statüleri yükselen kölelerin kulaklarındaki halk beğüşler de çıkarılmıştır. ( bkz Gûş ( Kulak Çekmek– Küpe Takmak Sevgiliye Köle Olmak )

 

Örneğin Kanuni zamanında Kanuniden sonraki en güçlü kişiler olan Hürrem Sultan ile Pargalı İbrahim Paşa’nın her ikisi de Osmanlı sarayına köle olarak girmişlerdi.

 

Elbette ki korsanlara esir düşen her esirin şansı böyle yaver gitmemişti Şansı yaver gitmeyenler gemilerde kürekçi olarak kalıyor, küreklere zincirlerle bağlı olarak yaşıyorlardı.  Köle olarak satılanlar dinlerini ve milliyetlerini de kaybediyorlar, genellikle ömür boyu esaret altında kalıyorlardı.

 

Eski dilde köleye gulam, halka beguş veya bende de denilirdi.  Divan şiirinde esir olmak çok farklı şekillerde ve hayali gerekçeler ve sebepler ile de karşımıza çıkmaktadır. Bazı şairlerimiz Korsan, korsan gemisi, korsanların geldiği dalgalı karanlık denizler ile sevgilinin saçları, zülüfleri vb arasında münasebetler de kurmuşlar, sevgiliye bende, olmak, sevgiliye esir düşmek, sevgiliye bağlanmayı korsanların eline düşmek olayı ile ilişkilendirmişlerdir. Bu sevgili bazen sultan;  bazen de şeyh bile olabilmektedir.  

 

Ezelden şâh-ı ‘aşkuñ bende-i fermânıyuz cânâ

Mahabbet mülkinün sultân-ı ‘âlî-şânıyuz cânâ       Baki'nin Şiirleri

 

Mihneti dil seri zülfünde çeker ey Baki

Kafiristana düşen kimse de mihnette midir ?  Baki'nin Şiirleri

 

 Bendesiyem bir şehüŋ ‘âlemde nâmıdur Kubâd

Hâk-i pâyın tâc-ı şâhî ise lâyık Keykubâd                    Bursalı Rahmi Şiirleri

 

Ne dehrün bendesi ne şâh-ı âlî-şânıyuz cânâ

Esîrün olalı milk-i gâmun sultânıyuz cânâ                Nev'i Şiirleri

 

Eyledi devrân beni bir pâdişâhuñ bendesi

Çarh ser-gerdânıdur anuñ zemîn efgendesi      Zati Şiirleri

 

Yire göge sıgmadum gün gibi Zâtî şevkden

Eyledi tâ bendesi ol ârız-ı tâbendesi                      Zati Şiirleri

 

Her şâh-ı kadr bendesidür şâhumuñ menüm

Her mâh-rûy nökeridür mâhumuñ menüm          Dede Ömer Ruşeni

 

Zülfüñ ki anberîn-nefesi-y-le gulâm ider

Bir dâne-y-ile aklı giriftâr-ı dâm ider                 Ahmedi Şiirleri

 

 

•  Korsan Gemi ve Esir ( Bende Köle Gulam )
•  Halka beğüş (bende-i halka-begûş) Sevgilinin Kölesi
• Halka Halka kurmak ve Dilber Küpesi
• Kulağı Delmek Kulağa Küpe ( Halka Begüş, Mengüş )
• Habeş – Habeşi Köle
•  Enemek Ceb Etmek Nedir ( Hadım İgdiş Etmek Tavaşi )