Melodram: Hem sinema hem de tiyatro için kullanılan bir terimdir. Hem tiyatro da hem de sinemada acıklı, hissi,, korkunç, olağanüstü konuları içeren oyunla r melodram olarak adlandırılır.

Sinemadaki anlamı ile  (İngilizce: melodrama), ağlatı ve dramın bozulmuş, karikatürleştirilmiş biçiminden ortaya çıkan sinema türü olarak algılanır.[1] Bu tip sinema oyunları insanı öteden beri ilgilendiren sorunları, insanlığı altüst eden duyguları ele alır ancak bunu yaparken son derece yalın, belirgin bir yol izler. “  Tiyatroda ise melodramlar “ Acıklı korkunç, olağanüstü konuları işleyen ve olağanüstü konularda yazılan, düellolar, çeşitli tuzaklar, entrikalar, gerilimi yüksek sahneler içeren hissi oyunlar” [2]anlaşılır.

Melodram, Antik Yunan tiyatrosunda tiyatro korobaşı ile bir oyuncu arasında geçen şarkılı diyaloglara denilirdi.  Tiyatro Oyuncuların müzik eşliğinde sahneye girip çıktıkları bir oyun türü olarak anlaşılıyordu.

Bu bakımdan Antik Yunanlılar tarafından “Müzikle birlikte, melodisiz olarak, düz okuma durumda söylenen dram Müzik eşliğiyle bir anlatıcı için hazırlanmış yapıtların türüne verilen ad “ olarak anlaşılıyordu.  Kısaca Melodram Eski Yunanlılarda müzik eşliğinde söyle oyunlardan kaynaklanmıştır. 18. yüzyıl sonlarından başlayarak acıklı rastlantılar ve korkunç entrikalar üzerine kurulmuş aşırı duygusal oyunlara melodram denilmeye başlanmıştı. 18 yy dan sonra melodramlarda ski Yunanlılardaki gibi konuşmalar, şiir veya  şarkı şeklinde olmamaya başlamıştı. Eskiden melodramların müzik unsur ile doğrudan bir bağlantısı vardı. Fakat melodramlarda müzik eşliğinde yapılan konuşmalar şarkı veya manzum şekillerde olmamaya başlamıştı. 

Melodram her şeyi kalıplar içinde ele almaya başlamış karakterleri ya tamamen iyi ya da tamamen kötü olarak sınıflandırmıştır.  Melodramlara göre Dünya, iyiler ve kötüler olarak kesinlikle ikiye ayrılmıştır. İyiler çok iyi, kötüler çok kötüdür. Melodram, her şeyi kalıplar içinde ele alır: İnsanlar, olaylar, durumlar, duygular hep kalıplaşmıştır. “İyiler ile kötüler arasındaki uğraşının sonu daha başlangıcından bellidir: İyilerin başına gelmedik şey, kalmaz; ama yine çoğunlukla, beklenmedik bir kurtarıcı, beklenmedik bir anda ortaya çıkıp her şeyi tatlıya bağlar. İster acıklı ister sevinçli olsun, bütün durumlar birbirini çizimsel bir yoldan, nöbetleşe izler. Bütün bunlardan dolayı, melodram bir tür adı olmaktan çok, kötüleyici bir nitelik diye kullanılmaktadır:”[3]

 

Melodram yalın ve ağımsız bir tiyatro oyunu değildir. Melodramlarda, dram trajedi, pandomima, komedi gibi bütün türleri iç içe bulmak mümkündür. Bu haliyle melodramlar hemen her türlü seyirciye hitap eder.

Melodramlarda ilk başta kötüler iyilere baskındır. İyilerin başlarına her türlü bela ve felaket gelir. Kötüler sürekli iyilere kötülük eder. İyiler güç durumlara düşer. Fakat sonuçta adalet sağlanır. Ve iyiler mutlu sona ulaşabilir. Melodramlardaki âşıklar sadık vefalı ve çilekeştir. Aşkına sadıktır. Fakirlik zenginliğe üstün tutulur. Fakirler becerikli ve çalışkandır. İyiler ıstırap çeker, acılara katlanır, sabırla kötülerin saldırılarına katlanır. Melodramlarda, vahşet abartıl dertler, acıklı ıstıraplı kederler vardır. Sıkıntı, korku, huzursuzluk melodramların başlıca özelliğidir

“Sinemacılar kimileyin bir tür, daha çok bir anlatım yolu olarak melodramdan yararlanmaktadırlar.. Sinemacı gerçeği, bütün varsıllığı, karmaşıklığıyla anlatamadığında, çıkış yolu olarak melodrama başvurur. “ Bunun nedeni melodramın dilinin yalın olması, kişileri ve olayları iyiler ve kötüler, ak veya kara diye kesinkes ayırmasından ileri gelir.  Melodramlarda anlaşılması kolay bir anlatım, olya kurgusu ve anlatı dili tercih edilir.  Sahneler araka arkaya ve süratle birbirlerini izler. Konuşmlar kısa ve açıktır. Uzun konuşmalara yer verilmez. Üzücü ve komik sahneler peş peşe birbirini izler bu durum seyircinin her şeyi çabuk kavramasını sağlar. Böylelikle seyirci olayları anlamak için düşünmeye gereksinim duymaz. [4]

“Her olayı, durumu veya duyguyu kaba çizgileriyle ve belli kalıplar içinde ele alan melodramda insanlar iyiler ve kötüler olarak olarak kamplaştırılmıştır. Bu iki grup arasındaki mücadelenin sonucu en baştan bellidir. Hiç akla gelmedik rastlantılar, karmaşık ilişkiler, birbirini takip eden acıklı ve sevinçli durumlar ve basmakalıp karakterler melodramların olmazsa olmazlarıdır. Film boyunca binbir zorlukla karşılaşan iyilerin başına gelmedik şey kalmaz ama sonunda ortaya çıkan sürpriz bir kurtarıcı (kişi veya olay) her şeyi tatlıya bağlar”.[5]

19 yyda melodram anlamca küçümsenmeye başlamış ve bu terim sık sık kullanılmaz olmuştur. Buna rağmen melodramların özelliği hem tiyatro da hem de sinemada varlığını hala hissettirmekte ve sürdürmektedir.

Edebiyatımızda ilk melodram örnekleri çeviri ve adapte eserler vasıtası ile girmiş, ilk tiyatro çevirmenlerimiz bu türde eserler çevirmişlerdir.  Melodramlar Türk sinemasında 1990 yıllara kadar etkili olmuş, pek çok melodram türü film çekilmiş ve izlenmiştir.

İLGİLİ YAZILARIMIZ

• Tiyatronun Ortaya Çıkışı ve Gelişimi
• Müzikli Tiyatro : Opera Operet Bale Revü Skeç
• Tiyatronun Tarihi Tragedyalardan Dramlara Kadar
• Komedi Tarihçesi Özellikleri ve Türleri
• Bale Tiyatrosu Dansı ve Tarihçesi
• Tragedya Trajedi Nedir ve Özellikleri
• Dram (tiyatro) Nedir ve Özellikleri
• Tiyatro Nedir Eseri Oyunu ve Unsurları

 

KAYNAKÇA

 

• [1] https://tr.wikipedia.org/wiki/Melodram
• [2] Özön, Nijat. Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları. ss. sayfa 3, 198.
• [3] https://www.msxlabs.org/forum/x-sozluk/211749-melodram-n
• [4] Dr Aslan Tekin , Edebiyatımızda Terimler, “ Melodram” Elips Yayınları, Ankara, 2006, Shaf, 216
• [5] Özön, Nijat. Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları. ss. sayfa 3, 198.