Dârâ

İran hükümdarlık sülalelerinden Keyaniyanların dokuzuncu ve sonuncu Hükümdarıdır. İran tarihinde Dara adını taşıyan pek çok hükümdar olmasına rağmen Bu hükümdar Büyük İskender ile yaptığı İssos Savaşında yenilen ve daha sonra  İskender’in takibinden kurtulamayarak ölen Keyanilerin sonuncusu, Darab'ın oğlu olan hükümdar Dârâ’dır. ( bkz İssos Savaşına Kadar İskenderun Ovası Tarihi )

Dârâ, babası hükümdar Dahrap’tan sonra babasının yerine tahta geçmiş, İran’da on iki yıl hüküm sürdükten sonra, Önce Pozantı, sonra Tarsus, Daha sonra İssos ‘ta İskender’e mağlup olmuş ( MÖ. 333 ) ve İskender’in önünden kaçmıştır. İskender, Anadolu, Suriye ve Mısır’ı ele geçirdikten sonra  Dara, İskender ile  sulh ve anlaşma teklif etmiş ve İskender İran’a yürüyerek i Erbil'de meydana gelen büyük muharebede Dara yeniden mağlup olmuş bu defa kaçamayarak yakalanıp öldürülmüştür. (M.Ö. 330).

Dârâ-, İran tarihinde ve destanlarında adı sık geçen gücün ve kudretin timsali olarak gösterilen büyük bir hükümdardır. Firdevsi’nin Şehname’sinde “ İskender, Rum Hükümdarı Filip’i (Feylekos) yenen ve onun kızı ile evlenen İran Hükümdarı Dârâ’nın oğlu olup kusursuz ve en büyük insanî meziyetlere sahip bir hükümdar olarak görünür. Her girdiği savaşta galip gelen İskender’in tek amacı hiçbir menfaat beklemeden dünyayı hâkimiyeti altına almaktır. Son derecede âdil ve bilge bir hükümdardır.” [1]  Yine Şehnâme'ye göre Dâra, İskender ile aynı babadan olma anneleri farklı iki kardeştir. Şehname'nin Dara ile İskender'i kardeş yapmaya çalışmasını anlamak zor olsa da elbetteki bu bilgi tarihi gerçekler açısından yanlıştır. ( bkz Firdevsi’nin Şehnamesi Kaynakları İçeriği Kahramanları Destanları Dönemleri  )

Dâra, İskender’le yaptığı İssos savaşından[2] sonra gücü tükenmiş iktidarını ve nüfuzunu yitirmiş bir hükümdar olarak, İskender’le yaptığı savaş münasebeti, gücü ve zenginliği nedenleri ile Divan şairimizde isimi sık geçen Acem hükümdarlarından biridir. Diav şiirinde ve İran Esatirlerinde Ekber, Keykubad olarak da anılmaktadır.

Dara Keyanilerin en büyük en önemli ama maalesef de en sonuncu hükümdarıdır. Onu İskender’e mağlup olması ile Keyanilerin de İran’daki saltanatı sona ermiştir. İran esatirlerine göre Dârâ, İskender'in bir hilesi sonucu mabeyincisi tarafından zehirlenerek öldürülmüş, Hatta ölürken İskender’e kızı Ruşeng (Roxane) ile evlenmesini ve ailesini koruyup gözetmesini vasiyet etmiştir.[3]

İskender’in İstilasına uğrayan iran Uzun müddet Makedon hükümranlığına tabi kalacak anacak Sasaniyanlar zamanında egemenlik kurarak eski güçlerine kavuşacaklardır.

Dara, divan şiirimizde isimi zikredilen iran Hükümdarlarından biridir. Ama Dara, divan şairlerimiz tarafından garbın, şarkın, doğunun, batını, karaların ve denizlerin hükümdarı olarak bilinir. Divan şairlerimiz Büyük İskender ile Zülkarneyn’i bir birlerine karıştırmalarına rağmen Dara’nın İskender’e mağlup olduğu bilgisine de sahiptirler.

İLGİLİ LİNKLERİMİZ

• İskendername Ahmedi
• Kaydafe Kadifekale İskender’in Yenemediği Kadın Hükümdar
• Mir'ât Nedir Mirât-ı âlemnuma Ayîne-i İskender Cem'in Aynası
• İskender Kimdir Edebiyatta İskender ve Zülkarneyn
• İskenderiye Şehri ve Şiirlerimizde İskenderiye
• Sedd-i İskender Nerededir Yecuc ve Mecuc Kavmi ve El Kehf Suresi
• Sedd-i İskender Efsanevi İskender ile Tarihi İskender  
• Mir'ât Nedir Mirât-ı âlemnuma Ayîne-i İskender Cem'in Aynası
• Çeşme-i Hayvan Hızır İskender ve Ab-ı hayat
• İSKENDERNAME’SİNDEN
• Dârâ III.Darius Kimdir ve İskender
• İSKENDER'İN AYNASI AYİNEİ ALEM NÜMA
• Türk Edebiyatında İskendernameler
• İskendername (Şerefnâme ve İkbâlnâme) Nizami Gencevi
• İssos Savaşına Kadar İskenderun Ovası Tarihi

 KAYNAKÇA

• ·        [1] İsmail Ünver, İSKENDER, DİA, cilt: 22; sayfa: 558
• ·        [2] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/issos-savasi-nasil-ve-nerede-yapilmistir/80452
• ·        [3] İskeder Pala, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü shf, 116)