GirişKayıt

Sedd-i İskender Efsanevi İskender ile Tarihi İskender  

06.09.2022

Efsanevi İskender ile Gerçek İskender  


Sedd-i İskender, tarihte yaşayan Makedonyalı Filip’in oğlu gerçek İskender’in değil, hayatı efsanelere karışmış olan çift boynuzlu Zülkarneyn’i İskender’in Yecuc ve Mecuc  kavmine engel olmak için yaptırmış olduğu hayale bir sed olmaktadır. ( BKZ Sedd-i İskender Nerededir Yecuc ve Mecuc Kavmi ve El Kehf Suresi )

Bilindiği gibi iki türlü İskender bulunmaktadır. İlki tarihte yaşamış olan hayatı efsanelere karışmamış olan II. Filip'in oğlu, III. Aleksandros olarak da bilinmiş olan Büyük İskender’dir. Büyük İskender olarak bilinen ve tarihteki İskender MÖ 336 - MÖ 323 yılları arasında yaşamış İssos Savaşında Pers kralı Dara’yı mağlup edip, ( bkz İssos Savaşı Nasıl ve Nerede Yapılmıştır. ) Himalaya dağlarına

, Orta Asya’ya ve Hindistan’a kadar ulaşmış olan bir komutandır. ( BkzŞu Destanı Hakkında Bilgiler ve Tam Metni )

Bu efsanevi İskender’in Hızır ve İlyas  ile birlikte Ab-ı hayat- ı bulmaya gitmesi Zulumat karanlıklar ülkesini zapt etmesi vb elbette ki gerçek İskender ile alakasız anlatılardır.

Diğer ise tarihteki İskender ile karışık tasavvur edilen efsanevi bir şahsiyet haline İskender-i Zülkarneyn’dir. İskender’-i Zülkarneyn, biryanı Asya’yı diğer yanı Avrupa’yı temsil eden çift boynuzlu bir destansım karakterdir. Bu efsanevi İskender, Hızır ve İlyas ile Ab’ı Hayat suyunu aramaya çıkan, Dünyayı fethetmesi yetmezmiş gibi Zülumat ülkesine de sefer düzenleyen, İnsanları Yecüc ve Mecuc kavminden koruyan, yedi ayrı madenden yapılmış kadehi ile kimin yalan kimin doğru söylediğini anlayan biridir. Hocası Aristo’nun yaptırdığı ayna ile çok uzaklardaki gemileri dahi yakabilen destan varlığı bir İskender’dir.  [1]

Elbette ki edebiyatımızda sözü edilen İskender Zülkarneyn’-i İskender olmaktadır. Bu İskender ile alakalı olarak birçok mesnevi de yazılmıştır. Genceli Nizami ve Ahmedi’nin İskender namelerinde anlatılan Sedd-i İskenderi’yi inşa eden, ab-ı hayatı bulan, Zülumat ülkesini de fetheden çift boynuzlu İskender bu İskender olmaktadır. ( BkzTürk Edebiyatında İskendernameler )

Yecüc ve Mecuc Kavmi, Karanlıklar ülkesi ( Zülümat ülkesi ) ve Sedd-i İskender’i de masalsı İskender ile ortaya çıkan masalsı konulardır. Ancak daha da ilginç olanı Kur’ân-ı Kerîm’de de Zülkarneyn, Yecüc Mecüc ve Sedd-i İskenderi’den söz edilir.


El Kehf suresinde “İskender’in iki dağ arasında yaşayan bir kavmin memleketine gittiği, onların kendisinden fesatçı Ye’cûc ve Me’cûc kavmiyle aralarına bir set yapmasını istediği, Zülkarneyn’in de demir kütleler yığdırıp ateşlettiği, demir erimeye başlayınca üzerine erimiş bakır döktürerek aşılması mümkün olmayan bir set yaptığı belirtilir. (el-Kehf 18/83-98)[2] Bazı şiirlerde İskender’in yaptırmış olduğu Seddü’l-Hazer’den de söz edilmektedir.

  • Ye’cûc-i gamuñ def‘ine ey âyine-manzar
  • Gitme kerem it bezmde ol sedd-i Sikender Gelibolulu Sun’î
  •  
  • Eğer maksûd eserse mısra-ı berceste kâfidir
  • Aceb hayretteyim ben sedd-i İskender hususunda Ragıp Paşa
  •  
  • O şûhı sanmañuz âgûşa ol sîmîn-kemer çekdi
  • Sikenderveş berây-ı fitne Seddü’l-Hazer çekdi Edirneli Kâmî 

  • Halktan kaldırdı Ye’cûc-i Freng’in zulmetin
  • Tîğ-i cevherdârdan sed çekti İskender gibi” (Nazîm)
  •  
  • Hızr’a minnet etmeyiz zulmette İskender gibi
  • Var gönül şehrinde bir âlem- nüma ayinemiz.    Tahir Olgun
  •  
  • Senün ol sîne-i billûrını kim görse dirlerdi
  • Cihâna bir dahi İskender-i âlem-nümâ geldi (Rezmî)

İLGİLİ LİNKLERİMİZ

KAYNAKÇA 

profile

Şahamettin Kuzucular

0

0

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar