Fecri Ati Topluluğu ve Kuruluşu

Fecri Ati Topluluğu ve Kuruluşu

İkinci Meşrutiyetten (1908) sonra, 20–30 yaşlarındaki genç edebiyatçıların kurduğu bir topluluk. Fecri Ati, gerçekten bir edebi akım hüviyetini alamamış, ancak devrin genç edebiyatçıları tarafından yapılan bir kaç toplantıdan ibaret kalmıştır.

Servet-i Fünun Dergisi, 1901 yılında kapatılınca, Servet-i Fünuncuların her biri bir yana dağılmıştır. 1908’de İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra da bunlar bir araya gelemediler. 1901-1908 yılları arasında yetişen bazı gençler, Celal Sahir’in başkanlığında FECR-İ ATİ (Gelecekteki Gün Doğuşu) adiyle Servet-i Fünun Dergisi etrafında toplandılar. Faaliyete geçmeden önce görüşlerini Servet-i Fünun Dergisi ’nde bir beyannameyle açıkladılar.

Bu beyannamede “Edebiyatsever ve azimli olduklarını, Avrupa’daki benzerlerinin küçük bir örneğini temsil etmeye çalışacaklarını, Garbın bu husustaki fikirlerini, Şarkın ufuklarına nakletmek arzularını” belirtiyorlardı. Sanatta ferdiyetçiydiler. (Sanat, şahsi ve muhteremdir.) görüşünde birleşiyorlardı.

Fecri Ati Topluluğu Yazar ve Şairleri kendilerinden önceki Serveti Fünun Şair ve Yazarlarını inkâr ederek işe giriştilerse de, toplu olarak düşünüldüğü zaman yeni bir şey getiremediler. Yalnız aralarında bazıları çeşitli yollardan yürüyerek, edebiyatımızın kazandığı en mühim şahsiyetler arasına girdiler.

24 Şubat 1909'da sanat anlayışlarını, amaç ve ilkelerini bir bildiriyle açıklayan topluluk şu adlardan oluşmuştur: Ahmet Samim, Ahmet Haşim, Emin Bülent Serdaroğlu, Emin Lami, Tahsin Nahit, Celâl Sahir, Cemil Süleymen, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Refik Halit Karay, Şahabettin Süleyman, Abdülhak Hayri, İzzet Melih Devrim, Ali Canip Yöntem, Ali Süha Delilbaşı, Faik Ali Ozansoy, Fazıl Ahmet Aykaç, Mehmet Behçet Yazar, Mehmet Rüştü, Fuat Köprülü, Müfit Ratip, Yakup Kadri, İbrahim Alaaddin Gövsa.

Bu üyelerden kimileri anlaşmazlık ya da başka nedenlerle topluluktan ayrılmışlardır. 1912 sonlarında dağılan topluluğa önce simgesel olarak Faik Ali, sonra sırasıyla, Fazıl Ahmet,  Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Celâl Sahir, başkanlık etmişlerdir.

Babıâli’deki Hilal basımevinin bir odasında ilk toplantısını yapan ve Faik Ali’nin bulduğu Fecr-i Ati adını benimseyen topluluğun sanat anlayışı, yayımladıkları bildiride yer alan şu düşüncede odaklaşır: "Sanat şahsi ve muhteremdir." Örnek olarak da şiirde simgeciler, öykü ve romanda Maupassant, tiyatroda İbsen alınır.

Ama Fecr-i Aticiler, kurumlaşmak isterken gözettikleri, yazının ve toplumsal bilimlerin ilerlemesine çalışmak, sanatçılar arasında birlik ve dayanışmayı sağlamak gibi amaçları yaşama geçiremediler. Edebiyat-ı Cedide’ye karşı olmakla birlikte ne tepkilerini açık seçik ortaya koyabildiler, ne de özellikle dil açısından ondan kopabildiler. Üstelik her fırsatta tersini belirtmelerine karşın Edebiyat-ı Cedide’nin süreği sayıldılar. Bir dergi çıkaramamaları ve başlangıçta Servet-i Fünun Dergisi çevresinde toplanmaları da buna yol açtı.

Meşrutiyet’le gelen görece özgürlük ortamından yararlanarak çıkarılmış değişik eğilimlerdeki dergilerde yazmaları ise dağınıklık getirdi. Ayrıca, "sanat şahsi ve muhteremdir" ilkesini, herkesin ayrı ayrı görüşlere sahip olması, sanatı değişik biçimlerde anlaması olarak yorumlamaları bu dağınıklığı çabuklaştırdı. Belli bir sanat anlayışında, belli değer ölçülerinde birleşmeyi değil, bireysel özgürlüğü ve bunun sonucu olarak da çeşitliliği savunuyorlardı. Her biri yalnız kendi duyuşuna, kendi beğenisine göre bir güzellik yaratma çabası içindeydi.

Bu durumun, Fecr-i Ati’nin bir yazın akımı değil, birbirlerine arkadaşlık duygularıyla bağlı genç sanatçıların oluşturduğu bir topluluk olduğunu gösterdiği savlanır. Nitekim her biri sanatını bir başka yolda geliştirecek, değişen toplum koşullarında değişik sanat anlayışlarına varacaktır.

Netice olarak; bir sanat görüşü vermeye çalışan Fecr-i Ati T gençlerinin, kurmaya çalıştıkları bu topluluk çabuk dağılmıştır.

 1909'da kurulan  Fecr-i Ati  Topluluğunun üyeleri şunlardır:   Ahmet Haşim , Emin Bülent Serdaroğlu ,Ali Canip Yöntem, Yakup Kadri Karaosmanoğlu,  Fuad Köprülü, Tahsin Nahit , Abdullah Hayri,  Fazıl Ahmet Aykaç, Mehmet Fuat, Refik Halit Karay , M. Lâmi, Izzet Melih, Müfit Râtip, Ahmet Samim, Şahabettin Süleyman,  Hamdullah Suphi Tanrıöver 

·         FECR-İ ATİ EDEBİYATINDA ÖYKÜ VE ROMAN VE TİYATRO

·         Fecr-i Ati Sanatçıları

·         Fecri Ati Topluluğunun Genel özellikleri

·         FECRİ ATİ DÖNEMİ SİYASİ ORTAMI

·         Fecri Ati Şiiri Kenan AKYÜZ

·         Fecri Ati Topluluğunun Genel özellikleri

·         Fecri Ati TopluluğuYazar ve Şairleri

·         Sembolizim Ahmet Haşim ve Fecri Ati'ye Etkileri

·         FECRİ ATİ TOPLULUĞU

·          

  Üye olarak ESA şairi ve yazarı olabilir, yazılara katkıda bulunabilir yazı ve şiirlerinizi; tez, inceleme vb paylaşabilir; yazılara katkıda bulunabilirsiniz.