Gültekin Samanoğlu Hayatı Edebi Kişiliği

Gültekin Samanoğlu

Asıl soyadı Samancı olmasına rağmen, , şiirleri ve kitaplarında Sâmanoğlu soyadını kullandığı için daha ziyade bu soyadıyla tanındı.  Bazı eserlerinde Gültekin Samancı" ve "Nuri Fehmi Gültekin" adlarını da kullandı.

Babası nüfus memuru olarak görev yapan Fehmi Samancı annesi ise Havva Vesile Hanım’dır. Şair,

2 Kasım 1927'de Konya'da doğdu. İlkokula babasının memuriyeti sebebi ile Çumra’da Altınçeşme İlkokulunda başlamıştı. İlkokula babasının görev yaptığı Çumra ilçesinde başlayan Sâmanoğlu, babasının tayininin Konya’ya çıkması üzerine üçüncü sınıfa buradan devam ederek ilkokulun son üç sınıfını Konya ‘da tamamlamıştır.

Babasını çok erken kaybedince Ortaokulu anneannesinin ve dayısının yanında, İstanbul Beyoğlu Ortaokulu'nda başlamıştı. Gültekin Sâmanoğlu çocuk denilecek yaşlarda dede ve nineleri ve halası sayesinde dinlediği manzum masal ve hikâyeler sebebiyle şiire ilgi duymaya başlamıştı.[1]

Barınma ve kalacak yer sorunundan dolayı ortaokula 1940 yılında sıkıntılarla başladı. [2]Ortaokul birinci  sınıfı Konya’da bir akrabasının yanında, Ortaokul ikinci sınıfı ise, İstanbul’da dayısının yanında kalmak  suretiyle bitirmek zorunda kaldı. İstanbul’da geçen bir yıl zor ve buruk olsa da ona yepyeni ufuklar açmıştı. Bu yıllar II. Dünya savaşı yıllarıydı İlk  defa denizi, vapurları, tramvayları görmüş, vesikayla alınan  ekmekler, soğuk ve isli odalarda hem ders çalışmak hem de anne-baba hasreti çekmek ona çok zor  gelmişti.[3]Çocukluğundaki bu hatırlar şiirlerine de yansıdı. Ortaokul sıralarında Namık Kemal ve Yahya Kemal hayranıydı. Bu şairleri ve edebiyatı çok seviyordu.

1943 yılında ortaokulu bitirip Konya’da bulunan Kuleli Lisesi’ne kaydını yaptırır. O yıllarda Kuleli Harp Okulu Konya’dadır.  1947 yılında Kuleli Askeri Lisesi'ne girer. Ancak okula kaydını yaptırdıktan sonra Asker olamayacağını bu işi iyi yapmayacağını fark eder. Lisede en sevdiği ders edebiyattır.  Babası öldüğü için  zor şartlarda okumaktadır. İki haftalık tatilde hem kış hem de parasızlık yüzünden ailesinin yanına gidemeyen Sâmanoğlu,  tatilini okulun kütüphanesinde kitap okuyarak geçirir. Biyografi, hikâyeler, romanlar şiir kitaplarının arasında tatilleri geçirmiştir. Bu olaylar onu askerlikten çok edebiyata itmiştir.

Askeri okuldayken AÜ DTCF Edebiyat bölümüne gitmek iste ve Dil Tarih’e dilekçe yazar. Bu durum anılarına şu şekilde yansımıştır.  “Kuleli Lisesi son sınıfındayım, anladım ki ben subay olamam. Edebiyat hocama yalvardım, bana askeri edebiyat öğretmeni olmamı söyledi. Dil Tarih Fakültesi’nde askeri öğrenci olarak okumak için Ankara’ya mektup yazdım. Cevap; ordunun subaya olan ihtiyacından dolayı, fakültelere hâkim, doktor, öğretmen olmak üzere sivil liselerden talebe alınacaktır. Üzüntü aldı beni. Mektebe girdim diye nasıl sevindiysem, Dil Tarih’e gidemedim diye o kadar üzüldüm” [4]

1949’da Harp Okulu'nu bitirdikten[5]sonra, Subay olarak yurdun çeşitli yerlerinde görev yapmaya başladı. Asker olmasına rağmen edebiyatla ilgisi devam ediyordu. 1948 yılında Çınaraltı dergisinde yayınlanan “ O Kadın adlı şiir ile dikkat çekti.

“sen ilk iftar meyvesi ramazan sinisinde, 
sen kadın üstü kadın, gönül kavsinde saklım... 
işlenmemiş minyatür ıstırap çinisinde, 
hayal havzumun suyu ipek, ipek duvaklım” 

Çınaraltında çıkan ilk şiirlerinden sonra Türk Dili, Çağrı, Elif, Türk Yurdu, Türk Edebiyatı [6], Millî Kültür, dergilerinde şiirleri yayımlanmaya devam etti. En sonunda Hisar Dergisinde şiirleri yayımlanmaya başladı.

Asıl adı Gültekin Samancı olmasına rağmen Gültekin Sâmanoğlu adını da kullanmış ve bu isimle tanınmıştır. Buna rağmen 1948’den önce bazı dergilerde yayımlanan şiirlerinde (“Ebediyet Yolcusu”, “Hakikat”, “Hücum şarkısı”) Gültekin Samancı adını kullanmıştır. Şairin o yıllarda askerî okulda öğrenime devam etmesi, müstear bir imza ile yazmasına sebebiyet vermiştir.[7]

1950 yılında Hisar Dergisinin kurucuları olan , İlhan Geçer , Gültekin Samanoğlu, , Mustafa Necati Karaer,  Yahya Benekay  Yavuz Bülent Bakiler ,  Arif Nihat Asya , Bekir Sıtkı Erdoğan, Feyzi Halıcı  , Halide Nusret', Cemil Meriç, Prof. Dr. Mehmet Kaplan , şairler arasındaydı.. Bu gençlerin arkasında ağabeyleri olarak gördükleri  Munis Faik Ozansoy  da vardı.

1949 yılında Ankara'da Asteğmen olarak çalışmaya başlar. 21 Temmuz 1951’de Müzeyyen Hanım'la evlenir Şair ile Müzeyyen Hanım’ın bu evliliğinden Kevser Gülay adlı bir kız, Kadri Cüneyt adlı bir erkek evladı dünyaya gelir.

Gültekin Sâmanoğlu, 1952 yılının Mart ayında Almanya’nın Frankfurt şehrindeki Amerikan Ordudonatım Okuluna görevli olarak kursa gönderilir.[8] 1959'a kadar ordu donatım subayı olarak Ankara, İskenderun, Gaziantep ve İslâhiye’de askeri görevlerini ifa eder.

Ancak edebiyata olan ilgisi nedeni ile 1959 yılında mecburi hizmetini bitirdikten sonra [9]kendi isteğiyle ordudan ayrılır. . Basın Yayın Turizm Bakanlığı'na girer.  Bir yıl sora İç Basın Müdürü olur. 1961'de, 195 sayılı Kanun gereği, Basın İlân Kurumu'nun ilk kuruluş işlemlerini yapmak üzere, Bakanlar Kurulu'nca teşkil edilen beş kişilik kurula atanır. Aynı yıl Kurum Genel Kurulu'nda Hükümet Temsilcisi olarak görevlendirilir. Genel Kurul tarafından Yönetim Kurulu'na seçilir.  Bu görevi 1967'ye kadar sürdürür. 1967 yılında Basın İlân Kurumu Genel Müdür Yardımcılığına atanır. Samancı, Basın İlan Kurumu'nun ilk kuruluş işlemlerini yapmak üzere Bakanlar Kurulu tarafından teşkil edilen 5 kişilik kurulun içindedir.  Genel kurul tarafından yönetim kuruluna seçilen Samancı, 1973 yılında genel müdürlüğe getirilir [10]Bu görevini hayatının sonuna kadar başarıyla sürdürmüştür.

1988 ve 1992 yıllarında dörder yıl olmak üzere iki dönem TRT Yönetim Kurulu üyeliğine seçilir. 1983 yılında, Sturga Şiir Şölen’ine Türkiye'yi temsil etmek üzere gönderilir.  ''O Kadın'' isimli şiiri ile sanat çevrelerinin dikkatini çekmeyi de başarmıştır.

Anadolu'nun çeşitli yerlerinde düzenlenen Anadolu Basını Bölge toplantılarına katılır.  Basın, Yayın, Dil, Edebiyat ve Kültür konulu pek çok toplantıya katıldı, komisyonlarda çalıştı, bildiriler sunmuştur. .

1987 yılında “Anadolu Basını Üstün Hizmet Ödülü ”nü almıştır.  Ankara Gazeteciler Cemiyeti tarafından seçilen “Son Kırk Yılın En Başarılı Gazetecileri” arasında yer alır[11] Kültür, sanat ve turizmle ilgili birçok sivil toplum örgütünün üyeleri, yöneticileri arasında bulunur. Fevzi Halıcı ile "Gönül Dostları Şiir ve Musiki Toplantıları" adında toplantılar düzenlemiş, Konya Kültür ve Turizm Vakfı ile Türk Edebiyatı Vakfı'nın kurucularından birisi de olmuştur.

Türk milliyetçiliğini hayatı boyunca savunmuş olan değerli şair Gültekin Samancı 11 Nisan 2003'te hayata veda etmiştir.  12 Nisan Cumartesi günü saat 11.00'de Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü'nün önünde düzenlenen törenin ardından Karacaahmet Mezarlığı'nda toprağa verilmiştir. [12]

Gültekin Samancı’nın, biri kız, biri erkek iki çocuğu olmuştur. Bu çocuklarından da torunları dünyaya gelmiştir.

EDEBİ YÖNÜ

Beş Hececiler ,, Namık Kemal , Yahya Kemal  başta olmak üzere, Necip Fazıl,, Cahit Sıtk, Kemalettin Kamu , Arif Nihat Asya , Ahmet Muhip Dranas gibi modern Şiirimizin temsilcileri, Sâmanoğlu?nun Şiirleri vesanatçı kimliği üzerinde tesiri olan şairlerdir.

Gültekin Samancı, edebiyat alanında Sâmanoğlu soyadını da kullanmış Türk edebiyatında bir ekol olan Hisar dergisi kurucuları ve Hisarcı şair ve yazarlardan biri olmuştur. İlk şiiri Askeri Lisedeyken 1948 yılında Çınaraltı dergisinde yayınlanan O kadın adlı şiirdir.

1950 sonrası şiir ve yazılarını Hisar dergisinde yayınlamaya başlamıştır.  Hisar'ın çıkmadığı dönemde ve kapandıktan sonra. Türk Edebiyatı, Türk Yurdu, Türk Dili ve Çağrı gibi dergilerde imzası görüldü. “Kökü mazide ati olmak” dizesi, Gültekin Sâmanoğlu'nun temel sanat anlayışını oluşturdu.

Tarih şuuru içinde gelişen, büyüyen kültür duyarlılığıyla, geleneğe bağlı hayat düzeniyle, sanata yıkıcı değil, yapıcı olarak duyduğu saygısıyla örnek oldu. Son yıllarda katıldığı ve yönettiği gönül dostları toplantılarında. gençleri yönlendirdi, yüreklendirdi.

Pek çok şair gibi Gültekin Sâmanoğlu da, Şiire daha çocuk denilecek yaşlarda heves  duymuş, dede ve ninelerinden dinlediği manzum masal ve hikâyeler onda ?iire kar?ı alaka uyandırmıştır. 1948den önce bazı dergilerde [13]Gültekin Samancı adını da kullanmıştır. Şairin o yıllarda askerî okulda öğrenime devam etmesi, müstear bir imza ile yazmasına sebebiyet vermiştir. Gültekin Sâmanoğlu, ilk olarak Çınaraltı dergisinde “O Kadın” Şiiri ile adını duyurmuş, iki  şiir kitabı  Alacakaranlık  ve  Uzun Vuran Gölge,  yüz elliye yakın Şiiriyle Türk  edebiyatındaki/şiirindeki yerini almıştır. Şair  gerek kendisiyle yapılan konuşmalarda gerekse Şiir toplantılarında şiirlerinin esin kaynağı olarak da 
“önce en büyük hazine halk şiirimizi, sonra divan şiirimizin ustalarını ve arkasından Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Necip Fazıl, Ahmet Muhip ve Cahit Sıtkı”yı göstermektedir.[14]

Şiirinde geleneğe bağlı olarak hece veznini kullandı. Ancak, hecenin alışılmış şekil, kalıp ve biteviyeliğine, yeni bir biçim, ahenk ve içerik getirdi. Şiir dili kusursuz taze ve değişikti. Gerçekleri duygunun tülleri arkasından vererek yumuşatan, dış dünyadan çok, kendi iç dünyasına, hatıralarına gömülü, lirik, duygulu bir şairdi.

Şiirleri Alacakaranlık ve Uzun Vuran Gölge adlı kitaplarda yayınlanmıştı. Cahit Sıtkı Tarancı ve Kemalettin Kumu'ya ilişkin iki kitabı daha bulunmaktadır.

Çeşitli milliyetçi kuruluşlarda görev yapan Gültekin Samancı, milliyetçi ve mukadesatçı bir çizgide durmuştur. Edebî hayatında Sâmanoğlu takma adını kullanan Gültekin Samancı, Hisarcılar ekolünün hayattaki son temsilcilerinden biri olmuştur.

ÖDÜLLERİ

1983’te Konya Kültür ve Turizm Vakfı "En İyi Kültür ve Sanat Eseri" Ödülü

1987’de Anadolu Basınına Üstün Hizmet Ödülünü,

1988'de Son Kırk Yılın En Başarılı Gazetecisi Ödülünü kazandı

KAYNAKÇA 

[1] Yaşar ŞİMŞEK, GÜLTEKİN SÂMANOĞLU’NUN ŞİİRİNİN KAYNAKLARI, Turkish Studies, Volume 6/4 Fall 2011, p.821-848 ,

[2] Kerim Usta, Gültekin Samanoğlu (Samancı) Hakkında Bilgi, kerimusta.com/, son erişim, 12-12-2012

[3] Münir Ekiz, “Sanatçılarımız Konu?uyor: Gültekin Sâmanoğlu”, Meş’ale, S. 22-23, Temmuz-Ağustos 1978, s.

[4] Ahmet Ersöz, “Gültekin Sâmanoğlu ?le Zaman Sohbetleri”, Zaman gzt., 18 Mart 1990.

[5] Kerim Usta, Gültekin Samanoğlu (Samancı) Hakkında Bilgi, kerimusta.com/, son erişim, 12-12-2012

[6]  Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank. 2005 shf465

[7] Yaşar ŞİMŞEK, GÜLTEKİN SÂMANOĞLU’NUN ŞİİRİNİN KAYNAKLARI, Turkish Studies, Volume 6/4 Fall 2011, p.821-848 

[8] Yaşar ŞİMŞEK, GÜLTEKİN SÂMANOĞLU’NUN ŞİİRİNİN KAYNAKLARI, Turkish Studies, Volume 6/4 Fall 2011, p.821-848 ,

[9] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank. 2005 shf465

[10] Gültekin Samancı vefat etti,https://yenisafak.com.tr/arsiv/2003/nisan/12/k2.html son erişim, 12-12-2012

[11] GÜLTEKİN SAMANCI VEFAT ETTİ, habervitrini.com/haber/gultekin-samanci-vefat-etti/ son erişim, 12-12-2012

[12] GÜLTEKİN SAMANCI VEFAT ETTİ, habervitrini.com/haber/gultekin-samanci-vefat-etti/ son erişim, 12-12-2012

[13] Nilüfer, Büyükçağ) yayımlanan şiirlerinde (“Ebediyet Yolcusu”, “Hakikat”, “Hücum ?arkısı”)

[14]  Yaşar ŞİMŞEK, GÜLTEKİN SÂMANOĞLU’NUN ŞİİRİNİN KAYNAKLARI, turkishstudies.net/Makaleler/)