İlhan Geçer Hayatı Edebi Kişiliği

İLHAN GEÇER

( d.1917 İstanbul, ö. 18 Ocak 2004 İstanbul ) Hisar dergisinin kurucularından ve Hisarcılar denilen şiir topluluğunun şairlerinden şair ve yazarımız.

İstanbul’da doğan şair Askerî Doktor Nafiz Bey’in oğlu­dur. Tam adı ise Mustafa İlhan Geçer’dir. Babası, askerî Doktor Nafiz Bey cephede bulunduğundan, çocukluğunu annesi Hayriye Hanımla geçirmiş Kurtuluş Savaşı yıllarının içinde büyümüştür. [1] Babasının doktor olması nedeniyle sık sık yer değiştirmek, Anadolu’nun çeşitli şehirlerine taşınmak ve değişik okullarda okumak zorunda kalmıştır. İlkokula Bursa’da Turan İlkokulu’nda başlamış,  ilköğrenimini Bandırma’da sürdürmüş ve Erdek’te tamamlamıştır. Robert Kolej’e üç yıl devam eden şair; Bakırköy Bezazyan Lisesi, Yeni Lise, Gaziantep ve Yozgat liselerinde devam ettikten sonra en son Kabataş Erkek Lisesi’ne giderek bu okuldan mezun olur. (1939)

Ortaokul yıllarında başlayan şiir merakı lise yılarında ilk meyvesini vermiştir. İlk şiiri lise yıllarında iken 1934'te Vakit gazetesinin  'Gençlik Sayfasında” yayınlanır. [2][3]

1940 yılında bir yıl İkti­sat Fakültesi’ne gittiyse de okulu tamamlamadan ayrılmıştır. Okul hayatını bırakarak Galata Maliye Vergi Dairesinde tebliğ memuru olarak çalışmaya başlar(1940). 1941-1945 yılları arasında, yedek subay olarak Bursa'da görev yapar.[4]Askerden döndükten sonra Ankara Gazi Lisesinde kâtip olarak çalışır Daha sonra  (1945), Yayın Genel Müdürlüğünde ve Ankara Radyosu’nda çalışmıştır. (1946-1950) [5] 1946’dan itibaren Ankara Radyosu’nda çalışmış ancak 1950’de radyodan ayrılır.

(1950-1973) yılları arasında Sosyal Sigortalar Kurumu’nda İşçi Sigortaları ile İhtiyarlık Sigortası bölümlerinde görev yapar. Sosyal Sigortalar Kurumu’nda çalışırken edebiyata olan ilgisini Hisar Dergisinin ve Hisarcılar Topluluğunun kurulmasına ön ayak olarak somutlaştırmıştır. 23 yıl boyunca Sosyal Sigortalar Kurumu’nda İşçi Sigortaları ile İhtiyarlık Sigortası bölümlerinde raportör, şef ve müdür yardımcısı olarak çalışır.  

 Küllük adıyla bilinen İstanbul Pastanesi’ndeki edebi sohbetlere katılmaya başlar.  Bu sohbetlere katılan şairler  “ millî köklere bağlı, Türk şiir geleneğinden kopmadan günün şiirini vermek isteyen ‘şiirimizde yapılan erozyondan’ rahatsız olan “ sanatçılar bir yayın organı çıkarmaya karar vermişti. Böylesi bir derginin çıkarılması için faaliyete geçen çekirdek grup içinde yer alır. ( bkz Hisarcılar Topluluğu Kuruluşu Görüşleri Eleştirileri  

Hisar dergisinde kuruculuk görevi üstlenen şair, Hisar dergisinin sorumlu müdürü olur. Bunun dışında hazırlıktan dizgiye, basımdan dağıtıma kadar derginin her işiyle ilgilenir. Fakat 1957’de dergi kapanır. 1960 yılında “Belki “adındaki ikinci şiir kitabı yayımlanır. Hisar Dergisi yedi yıl aradan sonra 1964’te Hisar yeniden çıkmaya başlar.

Hisar dergisinde, şiir, deneme ve tanıtım yazıları çıkmıştır. Bu dergide eleştiriler ve tanıtım yazılarını “ Bülent Nafiz” takma adıyla yazmıştır. 1973’te Bir Bulut Geçti adlı kitabı yayımlar.  1973'te Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan emekli olur.

1976’da Yeşil Çağ başlıklı şiir kitabı çıkmış, 1980’de Hisar dergisi kapanır ve bu tarihten sonra da bir daha çıkmayacaktır. Buna rağmen Hisarcıların anlayışını terk etmeden yazmaya devam eder. ( bkz Hisarcılar Topluluğu Kuruluşu Görüşleri Eleştirileri ) 1986’da şiirlerinden yaptığı seçmeleri Hüzzam Beste adıyla kitaplaştırdı.

1948'de Ankara Halkevi Şiir Yarışması’nda üçüncülük, 1971'de Son Havadis Şiir Yarışması'nda birincilik, 1986'da Eskişehir Yunus Emre Derneği Yunus Emre Şiir Yarışması’nda ikincilik ödüllerini almıştır.

İlhan Geçer, İLESAM, Türk Edebiyatı Vakfı, Kadıköy Kültür Derneği ile Türkiye Edebiyatçılar Derneği üyesiydi. 1994 yılından itibaren Türk Müziği İstanbul Repertuarı üyeliğinde bulundu.[6] , TRT İstanbul Radyosu’nda Denetleme Kurulu üyesi olmuş bu görevinden de 2000 yılında ayrılmıştır.

İstanbul Erenköy’deki evinde eşiyle birlikte hayatını sürdürmekte olan şair, 20 Ocak 2004 tarihinde geçirdiği beyin kanaması sonucu kaldırıldığı Haydarpaşa Numune Hastanesi'nde yaşamını yitirir.  Şair, yüksek tansiyona bağlı beyin kanaması sonucu 87 yaşındayken İstanbul’da ölmüştür.( 19.01.2004) [7]

ŞAİRLİK HAYATI VE EDEBİ KİŞİLİĞ

Duygu ve hüzün şâiri olarak bilinen Geçer’in ilk şiiri ilk şiiri "Kahverengi Gözlerin" 1934'te Vakit gazetesinde yayınlandı.  Bestelenen ve pek çok sanatçı tarafından yorumlanan bu şiir onu şairlik hayatına hazırlamış oldu. 1938-1947 yılları arasında Yedigün dergisinde yazdı.

Sonraki yıllarda Anadolu, Çağrı, Çınaraltı, Dergâh, Hisar, İstanbul, Millet, Milli Kültür, Sanat ve Kültür, Size, Son Havadis, Tercüman, Türk Dili, Türk Edebiyatı, Vakit, Varlık, Yarımay, Yedigün, Yücel gibi dergi ve gazetelerde şiirlerini ve edebi tenkitlerini yayımladı. [8]

Mustafa İlhan Geçer 1950 yılında Hisar Dergisinin kurucuları arasına katılarak Gültekin Samanoğlu, Mustafa Necati Karaer,,Bekir Sıtkı Erdoğan

• Yavuz Bülent Bakiler,

• Feyzi Halıcı,

• Nüzhet Erman

• Turgut Özakman ,

• Halide Nusret Zorlutuna,

• Arif Nihat Asya

• Tarık Buğra 

• Cemil Meriç

• Faik Baysal 

• Prof Dr. Metin And

• Talat

• Sait Halman

• ile aynı dergi  kadrosu içinde yer aldı. Mart 1950'de yayınlanmaya başlayan Hisar dergisinin kurucularından olan Mustafa İlhan Geçer çeşitli Aralıklarla (1950-1957; 1964-1980) 30 yıl süreyle derginin yazı işleri müdürlüğünü yaptı.

Hisar dergisinde ve başka edebiyat mecmualarında şiirlerini ve tenkitlerini yayımladı. Şiirlerini hece vezni veya serbest na­zımla yazmıştır. Son Havadis gazetesinin şiir yarışmasında birincilik kazandı (1973).

Daha çok aşk şiirleriyle tanınan şair, Zaman Gazetesinin Kültür Sanat eki ile yaptığı söyleşide şiir sanatı ve şiirde ilhamla ilgili konulardaki düşüncelerini şu şekilde açıklamıştır.   “Eskiler bir ‘ilham’dır tutturmuş giderlerdi. Bugün artık ‘ilham’a inanmıyorum ben. ‘İlham’, çok soyut ve imgesel bir şey. Aslında şair aradığı ortamı bulur. Şiirin iklimine girerse bir şeyler yazabilir. Şairin ilhamı budur bence. Sonra yazmak için okumak, çok okumak gerek. Sanatçı en azından on okuyup bir yazmalıdır. Bilgisiz ve kültürsüz sanat, temelsiz yapıya benzer. Kısa ömürlü ve etkisiz olur.”[9]

İlhan Geçer, geleneksel değerlere saygılı, halk şiir ve divan şiiri geleneklerinden gelen dil, ve şekil unsurlarına karşı olmayan olabildiğince de yakın durmaya çalışan, şiirde ve edebiyattaki yenileşmelere de karşı olmayan hatta yenilikçilik yönü de olan bir şairdir. Şiirlerinde hem hece hem de serbest ölçüyü kullanmış, Hisar Topluluğunun diğer şairleri gibi geleneksel şiire de çağdaş yeniliklere de saygılı ve taraftar davranmıştır.

 Romantik bir şair olan Geçer, aşk, ayrılık, yalnızlık, hüzün ve milli duyguları yansıtan temalar işlemiştir. Şiirlerinde yaşama sevinci, mutluluk duygusu öne çıkan diğer temalar olarak görülür.  Şiirde ahenk, anlam, sembol, ritim, şiirsellik, sanatkaranelik, hayal, coşku ve lirizme önem veren Öz Şiir Saf Şiir  taraftarı şairler arasında anılması gereken bir şairimizdir. Şiirlerinin birçoğu bestelenmiş ve halk tarafından sevilmiştir.  

İLHAN GEÇER’İN ESERLERİ

ŞİİR KİTAPLARI

·         Büyüyen Eller (1954)

·         Belki (1960)

·         Bir Bulut Geçti (1973)

·         Yeşil Çağ (1975)

·         Hüzzam Beste (1986)

·         Özlem Rıhtımı (1986)

·         Cahit Sıtkı Tarancı (1974)

·         Ömer Bedrettin Uşaklı (1989)

BİYOGRAFİ İNCELEME

·         Cahit Sıtkı Tarancı ( 1977)

·         Ömer Bedrettin Uşaklı” 1986

ANTOLOJİ

·         Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri”  1987

Çocuk Kitapları: 

Topal Arkadaş, Yandım Ali, Sakarca, Sarı Köpek, Dünya Güzeli, Saka Kuşları[10]

ÖDÜLLERİ

·         1948 Ankara Halkevi Şiir Yarışması Üçüncülük Ödülü

·         1971 Son Havadis Şiir Yarışması Birincilik Ödülü

·         1986 Eskişehir Yunus Emre Derneği Yunus Emre Şiir Yarışması İkincilik Ödülü [11]

Şiirleri

KAYNAKÇA 

[1] Çelebi, Emel (1997). İlhan Geçer’in Hayatı, Edebî Şahsiyeti ve Şiirlerinin Tahlili. Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü.

[2] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ankara, 2005, shf, 231.

[3] Çelebi, Emel (1997). İlhan Geçer’in Hayatı, Edebî Şahsiyeti ve Şiirlerinin Tahlili. Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü.

[4]  Doğan, Zerrin (1989). İlhan Geçer- Hayatı, Kişiliği, Sanatı. Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü.

 [5]  DR. TACETTİN ŞİMŞEK, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gecer-ilhan

[6] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ankara, 2005, shf, 231.

[7]  https://turkleronline.net/turkler/ingilizce/ingilizce_siirler/siir50_ek.htm son erişi 12-10-2013

[8] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ankara, 2005, shf, 231.

[9] Zaman, Kültür sanat, eki, İlhan Geçer: Artık ilhama inanmıyorum! arsiv.zaman.com.tr/2002/08/29/kultur/h2.htm

[10] https://www.edebiyatforum.com/turk-edebiyati-sanatcilari/ilhan-gecer.html

[11] DR. TACETTİN ŞİMŞEK, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gecer-ilhan