Kenan Akyüz Hayatı Eserleri
Prof. Dr. Kenan Akyüz,
1911 yılında Osmanlı topraklarında olan Yanya’da Mehmet Abdullah Efendi ile Vâhide Hanım'ın çocukları olarak doğdu. Annesinden öğrendiğine göre, baba tarafı Amasyalı, anne tarafı ise Akşehirli olan. [1] Yanya düşünce ailesi bir at arabasının alabileceği kadar bir eşya ile Preveze'ye ulaşarak Hilâl-i Ahmer (Kızılay)'in kiraladığı gemilerden birine binerek 1913 yılında İzmir’e gelmeyi başarmıştı. Ailesi birkaç ay İzmir’de kalmış daha sonra, babası Mehmet Abdullah'ın Ankara'ya tayin edilmesi üzerine, Ankara'ya taşınmışlar ama savaş dolayısıyla Mehmet Abdullah'ın birliği Çanakkale'ye gönderilince, annesi ve ailesinin diğer fertleri ile birlikte İstanbul'a gelmişlerdi. [2] Fakat Kenan Akyüz dört yaşında iken alayının müftülüğünü yapan Mehmet Abdullah, savaşa katılmak zorunda olmadığı halde savaşa katılmış ve Kenan Akyüz dört yaşında iken Çanakkale’de şehit düşmüştü.[3]
Aile Beşiktaş’ta oturuyordu lakin Beşiktaş’ta ilkokul olmadığı için Küçük Kenan Akyüz, ilkokulu Teşvikiye Numüne Mektebi’nde tamamladı. Kabataş Erkek Lisesine devam etti. Liseden sonra yükseköğretimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümüne devam etti. Bu okulda Fuat Köprülü, Ali Ekrem Bolayır , Ahmet Caferoğlu, Ragıp Hulusi, Dumesil, Yusuf Şerif, Leo Spitzer, Osman Reşer, Ömer Ferit Kam, Kilisli Rıfat, Zeki Velidi Togan, İsmail Hakkı Baltacıoğlu gibi hocalardan ders aldı. Lisans tezini, Fuad Köprülü 'nün yönetiminde, " İskendername ler"deki vakalar konusunu işleyerek teslim etti ve 1934’de eğitimini tamamlayarak mezun oldu.
Edebiyat Fakültesini bitirdikten sonra 1934-1944 yılları arasında Kars, Sivas ve Yozgat liselerinde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1944'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde yeni kurulan Türk Edebiyatı bölümünde doçent olarak göreve başladı. 1947 de Tevfik Fikret adlı çalışması ile AÜ DTCF de doktorasını verdi. Tevfik Fikret"' Prof. Kenan Akyüz'ün kitap olarak basılan ilk çalışması oldu.[4] Daha sonra doçentliğe yükseldi.
1954′te profesörlüğe yükseldi. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü kürsü başkanı oldu. AÜ DTCF ‘nin Yeni Türk Edebiyatı Bölümünü kurdu. Eğitim Fakültesinde de hocalık yaptı. 1970-1972'de iki yıl Eğitim Fakültesi Dekanlığı yaptı. Çok sayıda doktora ve Yüksek Lisans öğrencisinin yetişmesinde emeği geçti. 1982 de AÜ DTCF deki profesörlük görevinden emekli oldu. [5]
Dergilerde çıkan yazılarında Onurkan Şinasi müstear adını kullandı. İnceleme, tenkit ve makaleleri Türkoloji Dergisi, Hisar, Ülkü, Türk Dili vb. dergilerde yayımlandı. Türk Ansiklopedisi ile İslâm Ansiklopedisi'nin "Türk Edebiyatı" maddelerini yazdı.
“îlk bakışta çok sert ve katı görünen, çok düzenli ve disiplinli bir hoca idi. Derslere elinde "mavi kaplı bir defter"le gelir, deftere öğrencilerle ilgili notlar yazar, çalışma durumuyla ve okunması gereken kitapların okunup okunmadığıyla ilgili işaretler koyardı” [6] Türk edebiyat tarihiyle ilgili araştırma ve incelemeler yaptı. Özellikle 19. yy'dan sonraki dönemi ve Yeni Türk edebiyatı konularında çalışmalar yaptı. Tanzimat dönemi, Servet-i Fünun , Fecri Ati , Milli Edebiyat , Milli Mücadele Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi edebiyatı hakkında çalışmalar yaptı. Batılılaşma dönemi yazarlarının eserlerinin yeni basımlarını hazırladı.
“Tevfık Fikret" adlı eseri ise, monografik eser türünün en değerli eserlerinden biri oldu. 1964'te yayınlanan Fundamenta'nın Modern Türk Edebiyatı bölümünü yazdı. En önemli çalışmalarından birisi olan Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri adlı çalışmasını 1980’lere kadar getirdi. Fakat bu eserini tamamlayamadı. Bu çalışması 20 den fazla baskı yaptı. Gülnihal , Finten, Hasan Mellâh , Vatan Yahut Silistre ve Ahmet Haşim’in şiirlerini yeni harflerle baskıya hazırladı.[7] 4 Ocak 1996 günü hayata veda etti. [8]
Başlıca Eserleri
1.Tevfik Fikret (1947),
2. Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi {1860-1923, 4. baskı, Ankara 1982),
3. Ziya Paşa’nın Amasya Mutasarrıfı Sırasındaki Olaylar (1964),
4. Encümen-i Dâniş (1975),
5. Finten (Türkoloji Dergisi,
5.1,1964, makale),
6. Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri (Yeni Türk Edebiyatı Tarihi, önce Türkoloji
Makaleleri:
· "Penbe Evin Kaderi",Hisar, Sayı:8-913 Mayıs 1951, say.18.
· "İsmail Habip Sevük", Hisar Sayı 6-7Nisan 1954,
· "Şinasi'nin Fransa'daki Öğrenimiyle İlgili Bazı Belgeler", Türk Dili, 1 Nisan 1954, say.397-404.
· "Çalı Kuşu", Hisar, Sayı:3-4Ocak 1957,
· "Paris Milli Kütüphanesi'nde İlk Türkçe-Fransızca ve Fransızca-Türkçe Yazma Eserler", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten, 1959 say:249-292.
· "Finten", Türkoloji Dergisi, Cilt:I, Sayı:I1969, say.: 15-49.
· "Abdullah Efendi'nin Rüyaları", Ülkü, Cilt:VI, Sayı:68, say.:18-20.
· "Yeni Türk Edebiyatı", İslam Ansiklopedisi, Cilt.XXXII, Fas.257-258. Ansiklopedi Maddesi[9]
·
HAKKINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR
· Afşin Oktay-Kemal Bağlum, Biyografiler Ansiklopedisi (1959)
· Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999)
· Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999),
· TBE Ansiklopedisi (2001).
· DR. OLCAY ÖNERTOY, PROF.KENAN AKYÜZ'ÜN YAPITLARINA BİR BAKIŞ, https://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/12/848/10739.pdf
· PROF DR. CAHİT KAVCAR, HOCAM KENAN AKYUZ, https://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/12/848/
· DR. RAMAZAN KAPLAN, HOCAM PROF. KENAN AKYÜZ,
· Ayfer Gök, Prof. Kenan Akyüz Hayatı- İlmi ŞahsiyetiEserleri (Lisans Tezi- 1995)
·
ÖNEMLİ TÜRKOLOGLAR VE LİNKLERİ
· Saadet Çağatay Hayatı ve Eserleri
· Pertev Naili Boratav Kimdir Hayatı Hizmetleri
· Zeki Velidi Togan Hayatı ve Hizmetleri
· Reha Oğuz Türkkan Hayatı ve Hizmetleri
· Remzi Oğuz Arık Hayatı ve Hizmetleri
· Abdülkadir İnan Hayatı ve Eserleri
· Mehmet Kaplan Hayatı Çalışmaları Eserleri
· Hasibe MAZIOĞLU Hayatı ve Çalışmaları
· Mehmet Necati Lugal Hayatı Çalışmaları Eserleri
· Pertev Naili Boratav Kimdir Hayatı Hizmetleri
· Saadet Çağatay Hayatı ve Eserleri
· Zeynep Korkmaz Biyografisi Çalışmaları Eserleri
· Muharrem Ergin Hayatı Hizmetleri Eserleri
KAYNAKÇA
[1] DR. RAMAZAN KAPLAN, HOCAM PROF. KENAN AKYÜZ, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/650136
[2] DR. RAMAZAN KAPLAN, HOCAM PROF. KENAN AKYÜZ, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/650136
[3] DR. RAMAZAN KAPLAN, HOCAM PROF. KENAN AKYÜZ, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/650136
[4] DR. OLCAY ÖNERTOY, PROF.KENAN AKYÜZ'ÜN YAPITLARINA BİR BAKIŞ, https://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/12/848/10739.pdf
[5] Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. 1 (3. bas.). İstanbul: YKY. Mart 2010. s. 79
[6] PROF DR. CAHİT KAVCAR, HOCAM KENAN AKYUZ, https://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/12/848/
[7] DR. OLCAY ÖNERTOY, PROF.KENAN AKYÜZ'ÜN YAPITLARINA BİR BAKIŞ, https://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/12/848/10739.pdf
[8] PROF DR. CAHİT KAVCAR, HOCAM KENAN AKYUZ, https://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/12/848/
[9] https://tr.wikipedia.org/wiki/Kenan_Akyüz
