Mucize Nedir Peygamber Mucizeleri

15.01.2020

Mucize Nedir Peygamberlerin Mucizeleri

Osmanlıca yazışışı: معجزه mucize

Mucize sözcüğü Arapça kökenlidir. Mu’cize sözcüğü Arapça acz kökünden gelir. Bu nedenle mu’cize insanın yapmakta aciz kaldığı şey “bir şeye güç yetirememek “ [1]manasında ve izin verme cevaz verme anlamındaki icaz sözcüğü ile aynı kökten türemiştir. [2] ( bkz İcaz Nedir İcâz Sanatı Az Sözle Çok Mana )

Mucize sözcüğü Kuran’da geçmese bile mucize sözcüğünün türevleri ile ifade edilmiştir. Manası “Kur’ân-ı Kerîm’de peygamberlerin Allah tarafından gönderilmiş gerçek elçiler olduğunu kanıtlayan hârikulâde olaylar çok defa âyet (âyât)” şeklindedir. [3]

Mu’cize kelimesinin sözlüklerdeki anlamı “Akıl yoluyla açıklanamayan, bu yüzden de Tanrısal bir güç tarafından yaratıldığına inanılan doğaüstü olay.”, “Allah'ın izniyle peygamberler tarafından gösterilen olağanüstü işler “ olarak tarif edilir. ( bkz İlyas Peygamber Kimdir Kıssaları ve Edebiyatta İlyas)

İnsanlar gerçek olsa veya olmasa bile rivayetler, efsaneler, menkıbeler vb de anlatılan olaylara inanmışlar, aklın ve ilmin ve açıklamayacağı şeyleri mucize olarak kabul etmişlerdir. Dini metinlere göre mucize sadece peygamberlere bahşedilen ilahi bir güç olmasına rağmen, halk arasında velilerin, evliyaların, şeyhlerin ve bazen de çeşitli insanların mucizeler gösterdiklerine dair çok sayıda inanç vardır. Bu inançların pek çoğu bariz şekilde Velilere dair yazılmış menakıpnamelerde, halk arasında anlatılan çok sayıda efsanelerde görmek mümkündür.

Nitekim halk inançları arasında türbeler, yatırlar, mezarlar, ören yerleri vb hakkında söylenilen sayısız mucizevî olaylar vardır. Bu olayların hemen hepsi aslında hayali yakıştırmacalar, gerçekte olmamış şeylerdir. Lakin bu anlatılanların pek çoğu mucize ile ilgi değil keramet ile ilgilidir. Pek çok veli, evliya, şeyh ve insan hakkında keramet gösterdiklerine dair sayısız örnek bulunur.

Divan Edebiyatı açısından baktığımızda mucize gösteren pek çok peygamberden söz edilir. Mucizeler nübüvvetin ispatı ve peygamberin tasdik edilmesi bahsi içinde ele alınmış, bu nedenle pek çok peygamberin mucize gösterdiğine inanılmıştır. Divan edebiyatında en çok Hz Muhammet, İsa, Musa, İbrahim, Yusuf, Hz Süleyman, İlyas ve Hızır’ın mucizelerinden söz edilir. ( bkz Hz. İbrahim ve Kıssaları Edebiyatımızdaki İzleri ) (Haman Kimdir Haman Firavun ve Hz. Musa- Hâtem Yüzüğü ve Hz. Süleyman- -Hızır Kimdir Şiirlerimizde Hz. Hızır Tasavvuru

Peygamberimizin Şakku'l-Kamer -Ay'ın ikiye ayrılması- mucizesi, Peygamberimizin Hudeybiyye’de parmaklarını uzatıp çeşme yapması ve ashabın o çeşmelerden abdest alması, peygamberimizin hayvanlarla konuşması, [4] bir ceylanın ondan mühlet istemesi, peygamberimizin pişmiş bir kuzuyu diriltip konuşturması ve kuzunun zehirli bir kuzu olduğunu ifade etmesi[5], az bir yemekle birçok insanı doyurması, çağırdığı ağacın yanına gelmesi , [6]sağ avucuna aldığı taşların müşriklerin önünde şahadet getirmesi, peygamberimizin ölmüş olan iki çocuğu diriltmesi, kör bir adamın gözüne çamur sıvayıp gözünü iyi etmesi, Medine’de diktiği bir fidanın hemen meyve vermesi, yaslandığı hurma kütüğünden kalkınca bu kütüğün ağlamaya başlaması ve peygamberimizin gidip o kütüğü susturması [7]gibi mucizeleri divan edebiyatında sözü edilen mucizeleri olmaktadır.

Hz İsa’nın da ölüleri diriltmesi, beşikte iken konuşmaya başlaması, çamuru kuş yapması, anadan doğma körleri iyileştirmesi; Musa’nın Kızıldeniz’i yararak yol açması, Tur dağında Allah ile konuşması ve dağın yanması; Hz Süleyman’ın hayvanlarla konuşması, Hızır ve İlyas ile ilgili mucizeler vb divan şiirinde peygamberler için anlatılan mucizeler arasındadır.

BEYİTLERLE ÖRNEKLER

Sâhir-i mu’ciz-kelâmız şâ’ir-i şûhuz Fehîm
Ne füsûna râgıbız ne mâ’il-i efsâneyiz. (Fehim 482)

Sihr etdigini senden işitdim yine Nef’î
Yoksa sözünü hep senin i’câz sanırdım. (Nef’î ,322)

Hayret ilen parmağın dişler kim etse istimâ
Parmağından verdiği şiddet günü ensâre su Fuzûlî

Gulâz-ı müşrikini eyledi ıskat içün yoksa
Behâyim nutka gelmek Hazret'e bir iş midir gûyâ İzzet Molla

Mümin aç gözünü mucizeyi gör
İnkâr edip nar’ı cehenneme yanma Derviş Muhammet Aşıkî Yemini