Servet-i Fünun İle Tanzimat Edebiyatının Nesirde Farklı Yönleri

 

 

 

Servet-i Fünun İle Tanzimat Edebiyatının Nesirde  Farklı Yönleri

 

Tanzimat II. Kuşak ile Servet-i Fünuncular pek çok ortak noktaya sahiplerken I. Kuşak Tanzimatçılar ile Servet-i Fünuncular arasında pek çok konuda derin farklılıklar vardır.

 

Tanzimatçılar batılı edebiyatın ilk örneklerini vermişler; Servet-i Fünuncular bunları geliştirmiştir.

Tanzimatçılar  roman, öykü, tiyatro  öğretici metinlerde  ilk örnekleri verirlerken, dil, anlatım, kurgu, yazın planı, vakıa düzeni,  açılarından hatalara ve  ilk örnekleri vermekten kaynaklanan acemiliklere düşmüşler; ama sanatta mükemmellik arayışında olan Servet-i Fünuncular  bu tür hatalara düşmemişlerdir.

 

Tanzimatçılar, anlatımda meddah ve orta oyununu anlatım tekniğini kullanmışlar, okurla konuşur gibi yazmışlar, vakıayı bölen yazarlar olaylar  veya karakterler hakkında şahsi görüşler ileri sürmüşler;  taraf tutarak  kişiliklerini i gizlememişler, öğüt verici, yol gösterir; olayın akışına müdahale eden, konu ile ilgisi olmayan gereksiz ayrıntılara giren bir anlatım sergilemişlerdir.  Ama Servet-i Fünuncular, anlatımı bu kusurlardan arındırıp, Fransız yazarlarının izinden giderek  anlatım tekniklerinde kusura düşmemeye çalışmışlardır.  

 

Tanzimatçılar  roman, tiyatro  ve öyküleri vakıa düzeni bakımından zayıf,  planlamaları kusurlu, yer yer vakıa düzeni kopuk kurmaca metinler oluşturmuşlar, benzer konular işlemişlerdir.  ( görücü usulü ile evlilik, yanlış batılılaşma, mirasyedi, alafranga tipler gibi ) Eserlerinin pek çoğu adapte  veya  batı edebiyatındaki kimi eserlerden esintiler  taşıyan kurmaca olay metinleri yazarlarken; Servet-i Fünuncular  özgün konular, taklidi olmayan  vakıalar, adapte  özelliği taşımayan roman ve öyküler yazmışlardır.

 

Tanzimatçılar, olay yazılarında karakter yaratmakta başarı gösterememişler, olay kahramanları genellikle tiplemeler olarak kalmış, kahramanlarını  psikolojik  özellikleri ile  vermekte başarısız kalmışlar, Serveti Fünuncular bu açılardan başarı göstermişlerdir.

 

Özellikle I. Kuşak Tanzimatçılar  halk için sanat görüşünde Servet-i Fununcular, sanat için sanat amacındadır. Tanzimatçılar sosyal faydayı düşünmüş, Servet-i Fünuncular ferdi konularda kalmışlardır.

 

Tanzimatçılar kurmaca metinlerde  İstanbul' la sınırlı kalmamışlar  pek çok mekânda geçen olay yazıları yazmışlar iken Servet-i Fünuncuların roman ve öyküleri hep İstanbul ‘da geçmiştir.

Tanzimatçılar, roman, öykü ve tiyatroda halkı eğitmeyi amaçlayan tarihi, sosyal ve siyasi konularda yönele bilmişler, haklı eğitmeyi amaçlamışlar, kölelik, esir ticareti, yanlış batılılaşma, görücü usulü evlilik, kahramanlık, tarihi olaylar,  roman ve hikâyelerdeki başlıca konular olmuşlardır. Servet-i Fünuncular ise siyasi ve tarihi konulardan kaçınıp,  aşk, hayal-gerçek çatışması, karamsarlık gibi kişisel konulara yönelmişlerdir.  

 

Tanzimatçılar tiyatro türünde çok sayıda eserler vermişler ve bu oyunlar sahneye konulmuştur. Tanzimat yazarları tiyatroyu, toplumu eğitmenin ve yönlendir­menin bir aracı olarak görmüşler, çok sayıda oyun yazmışlardır. Bu oyunlarda halka seslenmek amacıyla sade bir dil kullanmışlardır. İstibdat idaresinde ki Servet-i Fünuncular,  siyasi baskılar nedeni ile  tiyatro türünü ihmal etmek  zorunda kalmışlar  bu türde  sınırlı sayıda eser yazmışlardır.

 

Tanzimat I. Kuşaktakiler  k romantizm akımından etkilenmişlerdir. Tanzimat II. Kuşak şiirde romantizm, romanda ise realizm akımının etkisinde kalmıştır.  Servet-i Fünun edebiyatında roman ve hikâyede realizm ve natüralizm; şiirde ise sembolizm ve Parnasizm  etkileri  görülmüştür.

Tanzimatçılar  toplumcu  oldukları ve sosyal faydayı amaçladıkları için yazılarını halkı eğitmek için bir araç olarak düşünmüşler özellikle ilk kuşaktakiler  sade bir dil ile yazmaya çalışmıştır. II. Kuşak Tanzimatçılar  ile Servet-i Fünuncular ferdi konulara yönelirlerken  ağır süslü sanatlı anlaşılması güç bir anlatıma ve dile kapılmışlardır.   

Özellikle I. Kuşak Tanzimatçılar, savaşçı, mücadeleci, devlet adamları ile sürtüşmekten kaçınmayan ateşli, vatanperver ve atak kişilerdir. Bu yüzden sürgün edilmişler, hapislerde yatmışlar eserlerinde de aynı tutumu izlemişlerdir. Servet-i Fununcular ise siyaset sdışı kalan toplumsal konulara duyarsız, mücadeleci olmayan bir tutum göstermişler,  süslü sanatlı, ağır bir dil kullanarak sadece elit bir kesimin anlayabileceği özelliklerde yazmışlar ve bir salon edebiyatı oluşturmakla suçlanmışlardır.  

 

Tanzimatçıların hedefi halk iken onların hedefi seçkin bir edebiyat zümresi olmuştur.

Özellikle Tanzimat  I. Kuşak  öğretici, ders verici, siyasi bir hedefi olan sanatı sosyal fayda için düşünen  kişilerken Servet-i Fünuncular, sanatı mükemmele ulaştırmak amacı gütmüş, edebiyatımızı batılı yazarlar seviyesine ulaştırmayı istemişlerdir. Tanzimatçıların birinci hedefi yararlı olmak iken Servet-i Fünuncuların ilk hedefi mükemmel eser vermek olmuştur.

 

Tanzimat dönemi eserlerinde olaylar ve sosyal dersler  ön plana çıkar. Servet-i Fünun'da ise tasvir ve tahlillere  önem verilir. İlk örnekleri Tanzimatçılar verseler de İlk mükemmel roman ve öyküler  Servet-i Fünuncular tarafından yazılmıştır. 

 

 

SERVET-İFÜNUN ŞAİRLERİ YAZARLARI İLGİLİ LİNKLER

• Tevfik Fikret Hayatı ve Eserleri
• Mehmet Rauf Hayatı Edebi Kişiliği ve Eserleri
• Cenap Şahabettin Hayatı ve Edebi Yönü
• Halit Ziya Uşaklıgil Hayatı ve Edebi Kişiliği
• Hüseyin Cahit Yalçın Hayatı ve Eserleri
• Celâl Sahir Erozan Hayatı ve Sanatçı Kişiliği
• Faik Ali Ozansoy Hayatı
• Süleyman Nazif Hayatı Edebi kişiliği Eserleri
• Ahmet Hikmet Müftüoğlu Hayatı Edebi Yönü Eserleri
• Hüseyin Suat Yalçın Hayatı

 

İLGİLİ BAŞLIKLARIMIZ VE LİNKLERİ 

 

• Hüseyin Siret Hayatı Servet- i Fünun
• SERVET İ FÜNUN TOPLULUĞU ÜYELERİNİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ
• Servet- i Fünun Edebiyatı Genel Özellkleri
• Servet-i Fünun Dergisi ve Edebiyatımıza Katkıları
• Servet-i Fünun Döneminde Tiyatro
• Servet-i Fünun Edebiyatı Şair ve Yazarları
• Servetİ Fünun Genel Özellikleri ve Tanzimatcılarla Karşılaştırılması
• Servet-i Fünun İle Tanzimat Edebiyatının Nesirde Farklı Yönleri
• Servet-i Fünun İle Tanzimatçıların Şiir Açısından Karşılaştırılmaları
• Servet-i Fünûn Romanının Dil ve Anlatım Özellikleri
• Servet-i Fünûn Romanının Tema ve Konu Özellikleri
• SERVETİ FÜNUN TOPLULUĞU NASIL KURULDU? ÜYELERİNİN GENEL ÖZELLİĞİ
• Servet-i Fünun Topluluğunu Oluşturan Siyasi ve Edebi Koşullar.
• SERVET-İ FÜNUN'DA ELEŞTİRİ
• Serveti Fünun'da Roman Öykü Tiyatro Eleştiri
• Serveti Fünun'da Şiir ve Dil Anlayışı

 

 Üye olarak ESA şairi ve yazarı olabilir, yazılara katkıda bulunabilirsiniz.