Huruf u Müstahlefe Nedir Uzatma İmale

Huruf u Müstahlefe :  مستخلف حروف

Huruf Arapça kökenlidir ve harfin çoğuludur yani harfler anlamına gelir. Osmanlıca yazılışı huruf-= حروف ,  harf = حرف

Osmanlıca yazılışı: müstahlef : مستخلف

Müstahlef Arapça kökenli bir kelimedir. Arapçadaki halef ( hlf) kökünden gelir. Sözlükteki anlamları: “istihlâf edilmiş, kendi yerine geçirilmiş; başkasının yerine konulmuş “ [1]şekillerindedir. 

Huruf u Müstahlefe ise bir harfi bir buçuk hece değerinde saydıracak kadar yani med yaptıracak kadar bir harfi uzun okutan imla harfleridir. [2]

Burada kısa sesli olduğu halde ahenk ve vezin gereği uzun okunan sesli de imale yapılmış demektir. Bilindiği gibi imale vezin ve ahenk gereği kısa seslinin uzun okunmasıdır. ( bkz Aruz-terimleri-takti-vasl-med-imale-zihaf-kasr-nedir-ve-ornekler/ )

Örnekler :

Adın ânılmadı biçâre senin ârâda :

dizesinde Türkçe kökenli olan ve zaten kısa yahut da uzun sesli olması söz konusu olmayan anılmadı ve arada kelimelerindeki ( a ) sesleini uzun okumak ile Huruf u Müstahlefe yapılmış yani  uzun olmayan a ‘nın yerine halefi olan uzun a var gibi okunmuş ve görülmüştür.

Bize bu saht belâdır karâ  gündür bû

Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd eder ihsân

Niçin kılmaz bana dermân beni bîmâr sanmaz mı      (Fuzûlî XVI. yüzyıl)

• — — — | . — — — | • — — — | • — — —

Me fâ iî lün / Mefâ iî lün / Mefâ iî lün / Mefâ iî lün

( Kalın ve koyu heceler vezin gereği kapalı hece ve uzun sesli okunması gerekmiş ve oralarda imale yani Huruf u Müstahlefe  yapılmıştır. ) [3]

İLGİLİ LİNKLERİMİZ

• Bahr Nedir ( Aruz Vezni Makamları )
• Remel Nedir Remel Bahri ve Kalıpları
• Serî’ Nedir Aruz Vezninde Serî’ Bahri
• Recez Bahri
• Müctes Nedir Müctes Bahri
• Mütekarip Nedir Mütekarib Vezni ve Bahri
• Muzari Nedir ve Bahri Muzari Vezinler
• Sadr Nedir Aruz Vezninde Sadr
• Cüz’ Nedir Kuranda ve Aruz Vezninde Cüz’
• İmâle Nedir ve İmale Örnekleri
• ARUZ ÖLÇÜSÜNÜ ÖĞRENELİM.
• Aruz Terimleri: Takti -Vasl- Med -İmale- Zihaf -Kasr Nedir ve Örnekler
• Aruz Vezni Nasıl Öğrenilir İmale Med Zihaf Ulama Alıştırmalar
• Mezîd Nedir Aruz Vezninde Mezîd
• İbtida Nedir Aruzda İbtida
• AHREB VE AHREM NEDİR AHREB VE AHREM VEZİNLERİ
• İllet Nedir Aruz Vezninde İllet
•  Mezîd Nedir ve Aruz Vezninde Mezîd
• Fasıla Nedir Kuran Okuma ve Aruz Vezninde Fasıla
• İmâm Halil Aruz Veznini Bulan Kişi
• Huruf u Mazûle Nedir ( İmale ve istihlâf )
• Huruf u Müstahlefe Nedir ( Uzatma- İmale )
• Azl Nedir Aruz Vezninde Azl
• Azl Nedir ( Uzun Ünlüyü Kısa Okumak )
• Tefile Nedir Tefil Tefail Efail Cüz

KAYNAKÇA

• [1] https://www.osmanice.com/osmanlica-22636-nedir-ne-demek.html
• [2] Tahir’ül Mevlevi , Edebiyat Lügati, Enderun, 1973, s. 55
• [3] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/aruz-terimleri-takti-vasl-med-imale-zihaf-kasr/85021