Huruf u Müstahlefe Nedir Uzatma İmale

17.04.2020

 

Huruf u Müstahlefe :  مستخلف حروف

Huruf Arapça kökenlidir ve harfin çoğuludur yani harfler anlamına gelir. Osmanlıca yazılışı huruf-= حروف ,  harf = حرف

Osmanlıca yazılışı: müstahlef : مستخلف

Müstahlef Arapça kökenli bir kelimedir. Arapçadaki halef ( hlf) kökünden gelir. Sözlükteki anlamları: “istihlâf edilmiş, kendi yerine geçirilmiş; başkasının yerine konulmuş “ [1] şekillerindedir. 

Huruf u Müstahlefe ise bir harfi bir buçuk hece değerinde saydıracak kadar yani med yaptıracak kadar bir harfi uzun okutan imla harfleridir. [2]

Burada kısa sesli olduğu halde ahenk ve vezin gereği uzun okunan sesli de imale yapılmış demektir. Bilindiği gibi imale vezin ve ahenk gereği kısa seslinin uzun okunmasıdır. ( bkz Aruz Terimleri Takti Vasl Med İmale Zihaf Kasr Nedir Örnekler )

Örnekler :

Adın ânılmadı biçâre senin ârâda :

dizesinde Türkçe kökenli olan ve zaten kısa yahut da uzun sesli olması söz konusu olmayan anılmadı ve arada kelimelerindeki ( a ) sesleini uzun okumak ile Huruf u Müstahlefe yapılmış yani  uzun olmayan a ‘nın yerine halefi olan uzun a var gibi okunmuş ve görülmüştür.

Bize bu saht belâdır karâ  gündür bû

 

Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd eder ihsân

Niçin kılmaz bana dermân beni bîmâr sanmaz mı      (Fuzûlî XVI. yüzyıl)

• — — — | . — — — | • — — — | • — — —

Me fâ iî lün / Mefâ iî lün / Mefâ iî lün / Mefâ iî lün

( Kalın ve koyu heceler vezin gereği kapalı hece ve uzun sesli okunması gerekmiş ve oralarda imale yani Huruf u Müstahlefe  yapılmıştır. ) [3]

İLGİLİ LİNKLERİMİZ

KAYNAKÇA

[1] https://www.osmanice.com/osmanlica-22636-nedir-ne-demek.html

[2] Tahir’ül Mevlevi , Edebiyat Lügati, Enderun, 1973, s. 55

[3] https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/aruz-terimleri-takti-vasl-med-imale-zihaf-kasr/85021

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar