Huruf u Mazûle Nedir İmale ve istihlâf

Osmanlıca yazılışı : مد  حروف ,  

Huruf Arapça kökenlidir ve harfin çoğuludur yani harfler anlamına gelir. Osmanlıca yazılışı huruf-=  حروف ,  harf = حرف

Huruf u Mazûle en anlaşılır tarifi ile imale yapılabilen kısa sesliler, yani a-ı –u seslilerin kısa ve uzun olanlarıdır. Aruz ölçüsünde kısa okunması gereken kısa a- ı -u, seslilerinin ölçü ve ahenk gereği “â, î, û” gibi okunması, yani imale yapılması demek ise kısa a- ı u, seslerinin ölçü ve ahenk gereği “â, î, û” gibi okunması, kısa a-ı-u seslerinin yerine uzun “ â, î, û” seslilerinin konulmasıdır. [1]

İmale “meylettirme, bir tarafa eğme, çekme” anlamına gelmektedir. [2]Edebiyatta ise terim anlamı ile İmâle, “tabii olarak uzatılmaması gereken kısa heceleri vezne uydurmak için uzun hece halinde okumak” demektir. ( bkz (Aruz Terimleri: Takti -Vasl- Med -İmale- Zihaf -Kasr Nedir ve Örnekler )

 Aruz kusurlarından biri olan imale en çok Türkçe kökenli keliler üzerinde yapılmak zorunda kalınır. Çünkü Aruz ölçüsü Arapçanın dil mantığına göre oluşmuş bir ölçüdür ve Türkçe sözcüklerde ise uzun sesliler yoktur. [3]Bu nedenle aruz ölçüüs kalıplarına uydurmak için Türkçe kelimelerde sık sık imale yapılmıştır.  ( bkz imale-nedir-ve-imale-ornekleri/) 

 İmâle için “kısa hecenin uzun hece yerine geçirilmesi” anlamında istihlâf terimi de kullanılmış ve bazı edebiyat kitaplarında konu bu ad altında ele alınmıştır.[4]

İmale genellikle kısa sesli ile biten hecenin kapalı yani uzun sesli ile bitiyormuş gibi kabul edilip kısa sesin uzun sesli imiş gibi sayılmasıdır. Fakat bazen de zaten kapalı olduğu halde kapalı hecedeki kısa sesliyi uzun okumak da imale ve huruf-u mazuledir.

Perîşan-hâlin oldum sormadın hâl-i perîşânım

Gamından derde düştüm kılmadın tedbîr-i dermânım

Fuzuli’nin bu beytinde birinci “perîşan” a kısa okunmuş ama ikinci perîşân daki “ a sesi” bu defa uzun okunmuştur.  

“Âh ey zâlim dilinde hiss-i şefkat yok mudur”

Beytindeki Ah aslında kısa bir sesliye sahiptir. Ama ahenk gereği bu sesliyi kısa okumak ahengi bozacaktır.

İLGİLİ LİNKLERİMİZ

• Bahr Nedir ( Aruz Vezni Makamları )
• Remel Nedir Remel Bahri ve Kalıpları
• Serî’ Nedir Aruz Vezninde Serî’ Bahri
• Recez Bahri
• Müctes Nedir Müctes Bahri
• Mütekarip Nedir Mütekarib Vezni ve Bahri
• Muzari Nedir ve Bahri Muzari Vezinler
• Sadr Nedir Aruz Vezninde Sadr
• Cüz’ Nedir Kuranda ve Aruz Vezninde Cüz’
• İmâle Nedir ve İmale Örnekleri
• ARUZ ÖLÇÜSÜNÜ ÖĞRENELİM.
• Aruz Terimleri: Takti -Vasl- Med -İmale- Zihaf -Kasr Nedir ve Örnekler
• Aruz Vezni Nasıl Öğrenilir İmale Med Zihaf Ulama Alıştırmalar
• Mezîd Nedir Aruz Vezninde Mezîd
• İbtida Nedir Aruzda İbtida
• AHREB VE AHREM NEDİR AHREB VE AHREM VEZİNLERİ
• İllet Nedir Aruz Vezninde İllet
•  Mezîd Nedir ve Aruz Vezninde Mezîd
• Fasıla Nedir Kuran Okuma ve Aruz Vezninde Fasıla
• İmâm Halil Aruz Veznini Bulan Kişi
• Huruf u Mazûle Nedir ( İmale ve istihlâf )
• Huruf u Müstahlefe Nedir ( Uzatma- İmale )
• Azl Nedir Aruz Vezninde Azl
• Azl Nedir ( Uzun Ünlüyü Kısa Okumak )
• Tefile Nedir Tefil Tefail Efail Cüz

KAYNAKÇA

• [1] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/imale-nedir-ve-imale-ornekleri/110262
• [2] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/takti-nedir/142048
• [3] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/post/aruz-terimleri-takti-vasl-med-imale-zihaf-kasr/85021
• [4] ORHAN ŞAİK GÖKYAY, https://islamansiklopedisi.org.tr/imale--aruz